Тохсунньу 19 күнүгэр православнай итэҕэллээхтэр Иисус Христос сүрэхтэммит күнүн бэлиэтээтилэр.
Билигин дьон Криһиэнньэ күн бэйэтин хайаан да суунар, сибэтиэй ууну иһэр буолла. Сорохтор муустаах ойбоҥҥо да түһэн ылалларын кэрэйбэттэр. Инньэ гынан, "айыыбытыттан-харабытыттан, куһаҕан дьайтан ыраастанабыт, турукпутун көннөрөбүт" дии саныыллар. Аны ыал барыта ойбонтон уу баһан, кыраантан сүүрдэн өстүөкүлэ иһиккэ, пластмасса да бытыылкаларга хаһаанар үгэстэннэ. Сибэтиэй уу сыл устата, баҕар өссө да уһун кэмҥэ буортуйбат диэн буолар. Былыр, билигин даҕаны Таҥара дьиэтин үлэһиттэрэ Криһиэнньэ күн ылыллыбыт уу буорту буолбата бу уу көннөрү буолбатаҕын, сибэтиэй уу буоларын сүрүн туоһута буолар дииллэр. Кырдьык даҕаны, Кириһиэнньэ күн ылыллыбыт уу өр буорту буолбат.
КИРИҺЭННЬЭ УУТА КЫРДЬЫК ЭМТЭЭХ ДУО?
Уу олус дьикти убаҕас. Уу туругар ханнык баҕарар тас дьайыы олус күүскэ сабыдыаллыыр эбит. Ол курдук билимҥэ магнит, электричество, тыас, сылытыы-тоҥоруу, температура о.д.а. хайдах дьайалларын үөрэппит матырыйааллара бэрт элбэх. Сорохтор бэл киһи тыла, настарыанньата кытта ууга дьайар дииллэр. Холобур, үчүгэйи санаан туран астаммыт ас ордук иҥэмтэлээх буолар үһү. Ол гынан баран, уу тайыллыбатах таабырына билигин да хара баһаан.
Мин чинчийиилэрбинэн убаҕас ууга мөлүөкүлэлэрэ сүнньүнэн икки туруктаах буолаллар. Бастакы туруга – биирдиилээн сылдьар эбэтэр иккиэ буолан баараласпыт мөлүөкүлэлэр уу атын мөлүөкүлэлэриттэн тутулуга суохтар, ол иһин көҥүл «сүүрэн-көтөн» элэстэнэллэр, араас химическэй реакцияҕа кытталлар, ханнык баҕарар хайаҕаска, холобур, киһи клеткатын мембранатын дьөлөҕөһүнэн иһирдьэ дьылыс гыналлар. Онон маннык уу олус актыыбынай, ыраастыыр,эмтиир дьоҕурдаах.
Уу иккис туруга – 3-4-5 сороҕор 6 мөлүөкүлэ холбоһон «муус кыырпаҕын» үөскэтэллэр, онон уу бөлөнүйэр. Бу муус кыырпахтара бөдөҥ буолан олус мөдөөттөр, химическай реакцияҕа кытта охсубаттар, мембрана дьөлөҕөһүнэн кыайан батан киирбэттэр. Ол иһин бөлөнүйбүт уу актыыбынаһа мөлтөх, кири-хоҕу кыайан сууйбат, эттиктэр атастаһыыларын түргэтэппэт, эмтиир дьоҕура суох.
Тас дьайыы үксүн уу иккис туругун алдьатар. Ол курдук ититтэххэ муус кыырпахтара ууллаллар, оччоҕо уу бастакы - актыыбынай туруктанар. Магнитнай хонуу, тыас-уус эмиэ уу иккис туругун ыһан актыыбынай оҥороллор.
Үгүс билим чинчийиилэрэ көрдөрөллөрүнэн, тохсунньу 18-19 күннэригэр Куйаартан нейтроннар сардаҥалара атын күннэрдээҕэр хас эмэ төгүл күүһүрэр эбит. Бадаҕа онтон буолуо, сир магнитнай хонууута эмиэ балачча уларыйар. Дьэ итилэр дьайыыларыттан муус кыырпахтаах уу үрэллэн, уу актыыбынай көрүҥэ элбээн ыраастыыр, эмтиир дьоҕурданар эбит диэххэ сөп. Хас эмэтэ сүүһүнэн сыл устата дьон букатын сымыйаны итэҕэйбэтэҕэ чуолкай.
Сиргэ баар тыынар тыыннаах барыта, ол иһигэр киһи эмиэ, 80-90%-на уу. Ол аата уу туруга кыратыук да уларыйыыта эттиктэр атастаһыыларыгар дьайара чуолкай. Актыыбынай уу элбээтэҕинэ киһи чэбдигириэхтээх, иммуннай системата үчүгэйдик үлэлиэхтээх, ол аата сорох ыарыыттан үтүөрүөн сөп. Итини сэргэ, Криһиэнньэ уута эмтээх диэн итэҕэйии уу эмтиир дьоҕурун өссө күүһүрдэр.
Онон Криһиэнньэ сибэтиэй уута кырдьык эмтээх диир кыах баар.
СИБЭТИЭЙ УУ ХРИСТОС СҮРЭХТЭНИИТИН КЫТАРЫ ТУОХ СИБЭЭСТЭЭҔИЙ?
Билиҥҥи дьон Христос сүрэхтэнэр буолан Тохсунньу 19 күнүгэр уу сибэтиэй буолар диэн толкуйдууллар. Ол дьиҥинэн алҕас. Итннэ уу Тохсунньу 18 күнүгэр, ол аата Киристиэс сүрэхтэниэн биир хонук инниттэн, өссө актыыбынай туруктанарын тоҕо эрэ болҕомтоҕо ылбаттар.
Бу күн айылгаҕа баар уу туруга уларыйарын, киһини ыраастыыр, эмтиир дьоҕурданарын араас норуоттар былыр-былыргыттан, Христос төрүө быдан инниттэн билэллэрэ. Ол иһин былыргы религияларга Айылҕа иитиилээх уутун бэйэлэрин сиэрдэригэр-туомнарыгар эмиэ туһаналлар эбит. Сахалар остуоруйаларыгар, олоҥхолоругар өлбөт мэҥэ уута баарын туһунан элбээхтик кэпсэнэр. Ол гынан баран ити кэпсэл сибэтиэй ууга сыһыаннаах диэн этэр кыах суох. Баҕар, былыр ити кэмнээҕи ууну сахалар бэйэлэрэ туттар туомнаахтарын православнай итэҕэл киирэн умуннарбыт буолуон эмиэ сөп.
Уу Тохсунньу 19 күнүгэр эмтиир дьоҕурданарын уонна уу ити дьоҕурун түҥ былыргыттан тутталларын үчүгэйдик билэр буолан, оччотооҕу Таҥара итэҕэлин салайааччылара Христоһу ити дьикти астрономическай датаҕа сөп түбэһиннэрэн сүрэхтээтэхтэрэ. Ол итэҕэйээччилэри бэйэлэрин диэки иэҕэллэригэр сүдү суолталаммыта өйдөнөр. Онон Криһиэнньэ эмтээх уута Христос мрэхтниитин кытта туох да сибээһэ суоҕа өйдөнөр.
АЙЫЫ ТОЙОН ТАҤАРА АЛҔААБЫТ УУТА
Оччоҕо ким-туох Сир уутун илгэлээх тыыннаата?
Таҥараианство быһаарарынан Тохсунньу 19 күнэ, төһө да быйыл сылыйбытын иһин, Дьыл саамай тымныйар, Дьыл оройо чугаһаабыт кэмэ. Киһи сылбата мөлтүүр-ахсыыр, тымныйар, тумуулуур. Дьэ бу кэмҥэ Айыы Тойон Таҥара Орто дойду дьоно күүстэригэр күүс эбинниннэр, чэбдигирдиннэр, онон Дьылы этэҥҥэ туораатыннар диэн анаан сир-дойду уутун Алгыһынан иитэр. Онон Дьыл оройун көрсө Айыы дьонугар улахан Бэлэх оҥорор.
Алгыс иҥэн үтүө тыынынан иитиллибит ууну сүөһү ойбонтон уулуур, туруга тупсар, уулаах ынах оҕото этэҥҥэ сайдар. Ынах үүтэ, ууллубут муус уута, онно буспут ас-үөл, үүттээх чэй киһини чэбдигирдэр, күүһүгэр күүс, сэниэтигэр сэниэ эбэр. Инньэ гынан, аны сааскыга диэри хаалбыт Дьыл аҥарын этэҥҥэ туораан Дьылы тахсар, күөххэ үктэнэр кыахтанар.
Онон мантан инньэ Кириһиэнньэ уутун сахалар Айыы Таҥара алгыстаах уута диэн ааттыахтаахпыт. Кылгатан Алгыстаах уу эбэтэр Айыы уута диэхпитин сөп.
Алгыстаах уунан суунар, бу ууну иһэн чэбдигирэр туһалаах эрэ буолуоҕа. Айыы Тойон Таҥара биэрбит бэлэҕин толору туһаныахтаахпыт. Ол туһугар ойбонтон баһан, кыраантан сүүрдэн хаһаанар сөп. Аҕабыыт алгыһа ирдэниллибэт. Тохсунньу 18-19 күннэригэр элбэх ууну хааамматахха, иһэргэ анаан маҕаһыынтан бытыылкалаах ууну атыылаһан туһныахха сөп. Бытыылкалаах уу ити күннэргэ эмиэ иитиллэр. Ити ууну сыл устата кыра-кыралаан туһаналлар. Төһө да алгыстааҕын иһин сиикэй ууну иһиллибэт.
Бэлэмэ, тымныыга эрчиллиитэ суох муустаах ойбоҥҥо сөтүөлүүр киһиэхэ буортулаах эрэ, онон Таҥараианство итэҕэллээхтэрэ итинэн үлүһүйүө суохтаахтар. Тымныйары таһынан элбэх киһи түһэн тахсыбыт ойбонуттан араас куһаҕан инфекцияны хабыахха сөп, ону өйдүүр тоҕоостоох.
Онон Алгыстаах ууну айбытын ити биһиэхэ биэрбит Сүдү Бэлэҕин иһин саха дьоно Айыы Тойон Таҥарабытыгар Барҕа Махталбытын этиэхтээхпит.
