Киир

Киир

Хой

xoy

Кэллиэгэлэргин кытта өйдөспөт түгэн элбээбит. Атын дьон мөккүөрүгэр кыттыһыма. Уопсайынан, ньиэрбинэйдээбэккэ сырыт, кэлин доруобуйаҕа дьайыа. Өссө успуордунан аһара күүскэ дьарыктаныма. Ордук, сүрэхтэрэ мөлтөх дьон, наһаа сүүрбэккэ-көппөккө сылдьаргыт ордук. Көр-нар өрөбүл күннэригэр эрэ буолар чинчилээх.

Оҕус

ogyc

Харчылаһар туһугар түбүгүрэ түһэриҥ буолуо. Халлаантан харчы түспэтин өйдөө. Онон үлэ элбэх буолуо. Сүрүн кыһалҕаҥ нэдиэлэтээҕи былааҥҥын уларытыаҕа. Кэлин элбэҕи аһыыр буолбуккун. Хас киэһэ ахсын минньигэһи сииртэн туттун, уойан хаалыаҥ. Ол оннугар элбэхтик салгыҥҥа сырыт, успуордунан дьарыктан. Өрөбүл күннэрин чөл туруктаах атаар.

Игирэлэр

igire

Наһаа кэлиилээх-барыылаах күннэр үүммүттэр. Доруобуйаҕын көрүнэ сырыт. Нэдиэлэ устата саҥа билсии-көрсүү бөҕө. Туохтан да толлубакка, инниҥ хоту баран ис. Тус кыаххын эрэн, ис туруккун иһит. Ис санааҕын кимиэхэ да ыһа-тоҕо кэпсээмэ. Өрөбүллэргэ эйигин айылҕа, чаҕылхай күн күүтэр.

Араак

rak

Үп-харчы боппуруоһун быһаарар кэм кэлбит. Нэдиэлэ устата баан исписэлиистэрин кытта элбэхтик алтыһыаҥ. Хата, иэскин-күүскүн этэҥҥэ төлөһүөҕүҥ. Дьоҥҥо сыһыан туһунан эттэххэ, эппит тылгар тура үөрэн. Чугас дьоҥҥор, доҕотторгор эрэннэрбиккин ыһыктыма. Доруобуйа чааһа этэҥҥэ.

Хахай

xaxai

Кэлиҥҥи кэмҥэ наһаа тупсубуккун. Эйигин интэриэһиргиир, хайгыы көрөр киһи баар буолбут. Муоданы наһаа сөбүлүүгүн, тус истииллээхин, дьон болҕомтотун сүрдээҕин тардаҕын. Үлэҕэр да, тус олоххор да ситиһии элбэх. Эн тылгын-өскүн дьонуҥ наһаа сыаналыыллар, өйдүүллэр. Саамай сүрүнэ, бэйэҕин билинимэ, аһара дуоһуйума.

Кыыс

kuus

Күүс-сэниэ бөҕөҕүн. Нэдиэлэ саҕаланыытыгар иннигин-кэннигин үчүгэйдик толкуйдаа. Сороҕор наһаа ыксыыр курдуккун. Үлэҕэр эн сатабылгын, бииртэн биир хатыламмат дьоҕургун олус сыаналыыллар. Бу курдук табыллан истэҕинэ, харчыҥ эбиллиэ. Тус олоххор кэргэҥҥин кытта истиҥ сыһыан күүһүрбүт. Оҕо сыта баар курдук, арааһа, үчүгэйдэтээри гыммыккын быһыылаах.

Ыйааһын

uyaahun

Наһаа өһөскүн. Эппиккин отой кубулуппаккын. Ол иһин тапталлааххын кытта сыһыан мөлтөөбүт. Кыһалҕа кыһарыйар түгэнигэр быстах санааҕа ылларыма. Саамай чугас киһигин кытта элбэхтик алтыс, ис санааҕын бэйэҕэр тутума. Нэдиэлэ иккис аҥаарыгар үлэҕэр уларыйыы буолуоҕа. Бэйэҕин үчүгэйдик көрдөрдөххүнэ, барыта этэҥҥэ буолуо.

Скорпион

ckorpion

Эн санааҕын бары учуоттуулларын, истэллэрин билэҕин. Ол иһин дьиэлээхтэргин саҥардыбат да буолбуккун. Наһаа тимир-тамыр буолума. Бээтинсэ диэки бырааһынньык күүтэр. Айар үлэлээх Скорпионнар хаһааҥҥытааҕар да талааннара арыллан сылдьар кэмэ. Чугас дьоҥҥун харыстаа, кинилэр эн тускар наһаа кыһаллаллар.

Охчут

oxchut

Соһуччу көрсүһүү күүтэр. Ити түгэн кэнниттэн элбэҕи толкуйдуоҥ. Ол эрээри былыргыны былыт саппыта диэни өйдөө. Дьиэҕэ түбүк-садьык элбэх. Кыра өрөмүөн баар. Онон өрөбүллэргэ дьиэттэн тахсыбат буолбуккун. Санатан эттэххэ, харчыгын харыстаа. Хамнас кэлиэ ыраах, эн бүддьүөккүн сөпкө дьаһамматах курдуккун.

Чубуку

chybyku

Ыраах айаҥҥа турунарга соччо табыгаһа суох бириэмэ. Ол эрээри, үлэҕинэн туруммут буоллаххына, барыта сатаныа. Таптал чааһыгар ситиһии элбэх. Сулумахтар, саҥа билсиһиини сэҥээрэр буолбуккут. Өрөбүллэргэ дьиэҕэ олорбокко, доҕотторгутун кытта сынньанаргыт наада. Барыта бэйэҕиттэн туулуктаах. Сытыы-хотуу буол.

Күрүлгэн

kyrylgen

Бу күннэргэ тилэҕиҥ элэйиэр диэри элбэҕи хаамыаҥ. Бииртэн биир түбүк элбээбит. Дьону кытта алтыһартан дуоһуйаҕын. Эйигин тулалыыр дьон эн сэмэй майгыгын, үлэни кыайа-хото тутаргын олус сыаналыыллар. Дьиэ кэргэҥҥэр сыһыан үчүгэй эрээри, ким эрэ доруобуйатын туруга мөлтөөбүт. Өскөтүн, чугас киһиҥ ыарытыйарын биллэххинэ, балыыһаҕа сүүрэргин умнума.

Балыктар

balyk

Урукку доҕотторуҥ элбэҕи абырыахтара. Кинилэр көмөлөрүттэн сүргэҥ көтөҕүллүө. Эйигин ким эрэ уруккуттан сөбүлүүр эбит, сотору тапталга билиниэҕэ. Тас көрүҥҥэр болҕомто уур, тылгар-өскөр сэрэхтээх буол. Чугас дьоҥҥун хомотума, оҕолоргун кытта бириэмэни бииргэ атаар.

Санааҕын суруй