Киир

Киир

Хой

xoy

Өр кэтэспит, ыра санаа оҥостубут үлэҕэр миэстэ көстүүһү. Онон, “бэйэҕин була илик” Хой, кэтэх тардыстан олорума, дьолуоҕун ыһыктыаҥ. Сүрэҕин аҥаарын көхтөөхтүк көрдүү сылдьааччыга бу нэдиэлэ табыгаһа суох. Биир эмэ оттомо суох киһини сөбүлээн кэбиһэн, тапталтан кэлэйэ сылдьыа. Ыксаама, барыта кэмигэр туолуоҕа. Өрөбүллэргэ айылҕаҕа сынньан, хамсан-имсэн, бүгэн баран олорума.  

Оҕус

ogyc

Дьэ, сайын кэлэн, Оҕус, тупсан-чэчирээн сылдьаҕын. Саҥа билсиһиилэр, урукку доҕоттордуун истиҥ көрсүһүүлэр күүтэллэр. Эйигин хайҕаабыттарын, минньигэс мүөттээх тылларынан көмпүттэрин аанньа, “ньалбайан” хаалыма. Халлааҥҥа дайа сылдьаҥҥын албыҥҥа киирэр эбэтэр иирсээн төрдүгэр түбэһэр кутталлааххын. Нэдиэлэ устата үөрэ-көтө сырыт, ол эрээри сэрэн-сэрбэн, болҕомтолоох буол.

Игирэлэр

igire

Кэлиҥҥи күннэргэ үлэҕиттэн элбэх истириэс ылбыккын, бэл, доруобуйаҕын умнубуккун. Сулустар аскын-үөлгүн көрүнэргэр сүбэлииллэр. Үлэ куобах буолбатах, оттон эн доруобуйаҕар бэйэҕиттэн ураты ким да кыһаллыа суоҕа. Нэдиэлэ устата ыгылыйыма, үрүт-үрдүгэр эбээһинэс бөҕөтүн сүгүмэ. Уопсайынан, сынньан, чуумпуга олорон санааҕын сааһылан. Барыта этэҥҥэ буолуоҕа.

Араак

rak

Сулустар күөскүн эрдэ өрүмэккэр сүбэлииллэр. Нэдиэлэ ортото былааннарыҥ ыһыллар кутталлаах. Тулалыыр дьоҥҥун “ыраастыыр” кэм кэлбит. Сымыйа доҕоттор бааллар, кэннигиттэн хобу-сиби тарҕатар кэмэлдьилээхтэр. Оннук дьонтон тыаһа-ууһа суох халбарыйан хаал. Сынньанар кэм тосхойдоҕуна, сатыы хааман эрчилин, нарайан баран сытыма.

Хахай

xaxai

Ыал Хахай, арамаантыка диэн тугун отой умнубуккун дуу, тапталгар тууста-тумата эбэн биэр. Сулумах да Хахайтан таптал таҥарата туора турбат. Билсиһэн-көрсүһэн иһиэххин наада. Үлэ да чааһыгар ситиһии күлүм гыныаҕа. Өскөтүн саҥа бырайыакка ыҥырдахтарына, сөбүлэһэн ис, кыаххын тургутан көр.

Кыыс

kuus

Урукку кыһалҕаларыҥ күөрэйэн тахсыахтарын сөп. Ыксаабакка-кыыһырбакка, кэмигэр быһаара сатаа. Кирэдьиит, иэс-күүс өттүгэр табыгаһа суох нэдиэлэ. Онон, харчыга ыктардаххына, эрэнэр эрэ дьоҥҥуттан көрдөс-сүбэлэт. Бу сүпсүлгэн быыһыгар аскын-үөлгүн көрүн, сыыһа-халты симинэҥҥин, үөскүн-куртаххын ыарытыаххын сөп.

Ыйааһын

uyaahun

Таҥара сэрэҕи сөбүлүүр диэн этии үүнэр нэдиэлэ устата эйиэхэ ананар. Онон, бу күннэргэ туохха барытыгар бэйэҕэр эрэ эрэн. Дьиэҕэр уһаабатаҕыҥ ырааппыт, ыалдьыт кэриэтэ хонон-өрөөн ааһаҕын. Бу нэдиэлэҕэ ситиһии хайатыгар дабайарыҥ саарбах, онон дьиэҕэр тохтоон, бытархай-оторхой кыһалҕаҕын быһаарбытыҥ көнө.

Скорпион

ckorpion

Кыһалҕаҥ туһунан тохтообокко кэпсээн, дьону сылаппыккын. Кытаат, өссө сылат – сотору барыларын тэйитиэҥ. Бу оннугар хаһан эрэ көһөрбүт, тохтоппут дьыалаларгар төннөн олору быһаарталаа. Оччоҕо санааҕар тута сылдьар сүгэһэриҥ биир-биир чэпчээн иһиэҕэ. Ыал Скорпион, холооннооххун наһаа кириитикэлээмэ. Өһүргэтэн кэбиһэн, кэлин эйэлэһээри гыннаххына, уустук буолуоҕа.

Охчут

oxchut

Холку, үчүгэй нэдиэлэ. Айар-тутар дьоҕурдаах киһиэхэ иэйиитэ уһуктуоҕа. Саастаах Охчут, доруобуйаҕын көрдөрүнэр кэмиҥ кэлбит, балыыһаҕа бара сырыт. Холку эйгэҕэ уйдаран, наадалаах түгэн көһүннэҕинэ, бытааран биэрэр, тугу эрэ сыыһа туттар куттал баар. Онон иннигин-кэннигин көрүнэ сырыт, аттыгар баар дьоҥҥо, буола турар быһыыга-майгыга болҕомтолоох буол.

Чубуку

chybyku

Майгыҥ отой муора балкыырын курдук. Идиэйэҥ элбээбит, саҥаҥ-иҥэҥ уоттаммыт. Бэйэҥ эрэ санааҕар аһара умсан, ону эрэ сыҥалыы сатаан, тэҥҥэ үлэлэһиэх буолбут дьоҥҥун куттуоххун сөп. Онон хас биирдии киһини сыныйан үөрэт, тылларын иһит. Өрөбүллэргэ ыалдьыттыан баҕалаахтар биллиэхтэрэ. Күндүлээ-маанылаа, туһалаах сурахтары истиэххин сөп.

Күрүлгэн

kyrylgen

 

Атын дьон кыһалҕатын бэйэҕэр чугастык ылынар эбиккин. Кинилэр эрэ айахтарыттан кутуллар тыллары истибэккэ, бэйэҥ дьыалаларгын эмиэ санаа. Сиппэтэх-оспотох элбэх эбит. Күн уотун сардаҥатыттан, аһыы астан, куһаҕан дьаллыктан тэйиччи сырыт. Ыарыыҥ бэргээн, аллергиялаан соһутуоххун сөп. Өрөбүллэргэ таҥаста-сапта атыылас, хата бу, ньиэрбэҕэр сөптөөх эмтиэкэ буолууһу.

Балыктар

balyk

Балык барахсан сынньанар да, баҕата хаммат. Сөпкө гынаҕын, түгэн көһүннэр эрэ айылҕаҕа таҕыс, даачаҕар, оҕуруоккар үлэлээ. Сотору мунньуммут күүһүҥ-уоҕуҥ туһалыа. Бу нэдиэлэҕэ айаҥҥа турунааччылары сэргэх сырыы күүтэр. Аттыгар сылдьан олоххо үөрэтэ сатыыр дьону истимэ. Туохтан эмэ мунчаардаххына, мунаардаххына, урукку уопутуҥ көмөлөһүөҕэ.

Санааҕын суруй