Киир

Киир

Хой

xoy

Эйиэхэ чугас дьонуҥ, доҕотторуҥ, кэллиэгэлэриҥ көмө-тирэх буолаллар. Ол эрэн доруобуйа мөлтөһүөр, сэниэҥ суох. Харчыга ыктарбыккын, кытаат, үпкүн харыстаан тутун. Ытаан да, ыллаан да туран сыаналаах малы атыылаһары былаанныыгын эрээри, кирэдьииккэ киирэринҥ наадата суох. Тапталлааххын кытта күнүүлэһии баар. Дьахтар аймах кырасыабайдара, кэрэлэрэ өссө күүскэ “бэргээбит”.

Оҕус

ogyc

Бу күннэргэ саҥа толкуйу төбөҕөр хатаан сылдьаҕын. Кэнэҕэс бу санааҥ, олоҕуҥ таһымын тупсараргар төһүү буолуоҕа. Маныаха саҥа бырайыагы олоххо киллэрэргэ дьиэ кэргэниҥ санаатын учуоттаа. Аһара арыылаах-сыалаах аска үлүһүйүмэ, уойуоххун сөп. Эдэр Оҕустар, куһаҕан дьаллыкка интэриэскит күүһүрбүт. Сэрэхтээх буолуҥ. Тус олоххор түһүү-тахсыы элбэх. Уопсайынан, киһини хайдах баарынан ылыныахха наада, чугас киһигин уларыта сатыыртан туттун.

Игирэлэр

igire

Сиэрэй күннэргэ дьэрэкээн кыраасканы эбэн биэрэргин умнума. Кытаатан инниҥ хоту кимэн киирэн ис. Туохтан да толлума. Бу күннэргэ дьиэ-уот үлэтигэр ордук түбүгүрүөҕүҥ. Бэйэҕэр туох эрэ саҥаны арыйаргар, эбии талааҥҥын сайыннараргар табыгастаах кэм. Интэриэһинэй кинигэни ааҕан, сүргэҥ көтөҕүллүөҕэ. Дьиэлээхтэргин кытары өйдөспөт түгэн баар курдук. Чугас дьоҥҥор, оҕолоргор истиҥ сыһыаннаах буол.

Араак

rak

Болҕомто киинигэр сылдьаҕын, ону наһаа сөбүлүүгүн. Үлэҕэ эппиэтинэһиҥ үрдээбит, лиидэр хаачыстыбаҥ баһыйбыт. Ол эрээри, наһаа үлэҕэ охтон, тус олоххор болҕомто уурбат курдуккун. Билигин сыһыаны бөҕөргөтөргө саамай үлэлиэхтээх кэмиҥ. Тапталлааххын долгуттаххына, дьоллоотоххуна, соһуттаххына, сыһыаҥҥыт өссө күүһүрүө этэ. Тас көрүҥҥэр болҕомто ууруоххун наада, ыһыллыы-тоҕуллуу барбыт.

Хахай

xaxai

Сытыы толкуйгунан, ис киирбэх дьүһүҥҥүнэн тулалыыр дьону олус сөхтөрөҕүн. Бу күннэргэ буолар тэрээһиҥҥэ отой былааһы ылар кыахтааххын. Карьера таһыма үрдүк, хамнас да куһаҕана суох. Тапталлааххын кытта сыһыаныҥ тупсубут, бииргэ бириэмэни атаараргыт элбээбит. Сулумахтарга хамсааһын суох курдук эрээри, кэтээн көрөр дьон бааллар. Дьиҥэр, олоҕуҥ-дьаһаҕыҥ этэҥҥэ. Кытаатан доруобуйаҕын харыстан, ыалдьа сылдьар эбиккин. Чугас дьонуҥ доруобуйаларыгар кыһаллаллара наада.

Кыыс

kuus

Үлэҕэр көмөлөһөөччү кэлбит. Дьону дьаһайар, ыйан-кэрдэн биэрэр дьоҕургун сайыннарбыккын. Бииргэ үлэлиир аптарытыаттаах киһигиттэн хайҕал тыллары истиэҥ. Тус олоххор киирии-тахсыы элбэх. Сороҕор солута суох буолаҕын. Ыал Кыргыттар, атыттары кытта оонньоһумаҥ, кэлин айдаан тахсыан сөп. Күнүүлэһии, тылга бырахсыы үөскүүр чинчилээх. Чэ, ол гынан баран, күн бүгүн олоҕуҥ хаһааҥҥытааҕар да интэриэһинэй. Хас биирдии хардыыҥ бэйэҕиттэн тутулуктаах.

Ыйааһын

uyaahun

Буолар-буолбаты кыһалҕа гынан, ыар таһаҕас оҥостума. Интэриниэт ситиминэн билсиһии ситиһиитэ суох буолуо. Дьиэ үлэтиттэн быыс-арыт булан, доҕотторгун кытта сынньан. Дьиэҕэр бүк түһэн олороҕун, чуҥкук олохтооххун. Кэлиҥҥинэн толкуйдууруҥ, былаанныырыҥ элбээбит. Түүн үчүгэйдик утуйбат буолбуккун. Саамай сүрүнэ, чугас киһигин кытта тууйулла сылдьар санааҕын үллэстэн, санаалыын чэпчээ.

Скорпион

ckorpion

Үлэҕэр бэрэбиэркэ кэлиэҕэ, ол иһин хонтуруолга бэлэм сырыт. Соҕотохсуйбут сүрэхтэр, ыксаамаҥ. Саҥа билсэр киһигин кытта аһаҕастык кэпсэтимэ, олоххун ыһа-тоҕо кэпсээмэ. Баай-дуол боппуруоһа кутталлаах. Бу нэдиэлэҕэ иэс төлөһүүтэ ситиһиилээх буолуоҕа. Эр дьон булка-алка Байанайдара мичик гынар чинчилээх. Өрөбүллэргэ айылҕаҕа сырыт, успуордунан дьарыктан, сөбүлүүр аскын аһаа.

Охчут

oxchut

Сыалым-соругум иннибэр, туох да мэһэй суох диэн санаанан салайтараҕын. Саҥаны айар-тутар дьоҕуруҥ ыһылла сылдьар. Эйигин айар куттаах, олоххо интэриэһинэй көрүүлээх дьон тулалыыллар. Кинилэр эйгэлэригэр киирэн, үүнүү-сайдыы бөҕөҕүн. Сынньалаҥҥа наадыйар буоллаххына, хайаатар да бултуу эбэтэр көннөрү ыраас салгыны тыына айылҕаҕа тахсарыҥ ордук. Улахан кыһалҕа суох. Арай майгыҥ-сигилиҥ уларыйбыт, наһаа ньиэрбинэйдиир буолбуккун.

Чубуку

chybyku

“Наада” диэн тылы умнан кэбис. Тугу барытын умнан туран наһаа элбэҕи үлэлиигин. Эт киһи элэйэр, сыа киһи сылайар кэмэ кэлбит. Онон сынньанарга уолдьаспыт. Бэйэҥ салайааччы буоллаххына, көмөлөһөөччүгүн кылгас кэмҥэ хааллар. Өрөбүллэргэ саҥа мал-сал, таҥас-сап атыылаһарга табыгастаах. Дьиэлээхтэриҥ сүбэлэрин иһит, эппиэтинэстээх хардыыны оҥоруоҥ иннинэ үчүгэйдик толкуйдан. Кимиэхэ эрэ буруйдаах курдук сананаҕын, санааҕын сааһылаан, аһаҕастык кэпсэт.

Күрүлгэн

kyrylgen

Кэллиэгэлэргин кытта ар-бур дэсиһии буолуо. Онно наһаа болҕомтоҕун ууран санаарҕаама. Барыта түргэн үлүгэрдик умнуллуо. Доруобуйаҕын хонтуруолланарыҥ биллэр, үчүгэй туруктаах сылдьаҕын. Аҕа саастаах Күрүлгэннэр, элбэхтик хааман биэриҥ. Бэйэ интэриэһин кэҥэтэн, урут алтыспатах дьоҥҥун кытта алтыс, хаһан да сылдьыбатах миэстэлэргин кэрий. Өрөбүллэри доҕотторгун, тапталлааххын кытта атаар. Тапталга билинэргэ суолталаах күннэр үүммүттэр, сулумахтар, кытаатыҥ.

Балыктар

balyk

Элбэх сонуну истиэҥ. Биллэн турар, сороҕо үчүгэй, сороҕо соччото суох буолуо. Төбөҥ атыҥҥа сылдьар буолан, үлэлииргэр мэһэйдэтиэҥ. Бэйэҕин туттунан чугас дьоҥҥун кытары иирсимэ, кыыһырсыма. Бу күннэргэ олус күүскэ үлэлиир наада суох. Үлэҕин сөбүлээбэт буоллаххына, саҥа үлэ көрдөнө сатаа. Баҕалаах баҕанаҕа ыттар диэн санаа нэдиэлэтээҕи дэбиис буолуоҕа. Турунан үлэлээтэххинэ, чугас дьоҥҥор сылаас сыһыаҥҥын анаатаххына, саҥа хардыыны оҥордоххуна, барыта табыллыа.

Санааҕын суруй