Киир

Киир

Быйыл Сибиинньэ сылын кытта Кытай халандаарын мөһүлгэтэ, атыннык эттэххэ, биир эргиирэ (12 сыл) түмүктэнэр. Онон 2020 сылтан, Кырыыса сылыттан, саҥа кэрдиис кэм саҕаланар.

Саҥа кэрдиис кэм судургута суохтук саҕаланар чинчилээх. Тоҕо диэтэххэ, 2020 сылга олох өссө биир мөһүлгэтин олуга, акылаата охсуллуохтаах. Ол аата кэлэр 12 сыл этэҥҥэ ситиһиилээхтик ааһарын туһугар быйыл хаһааҥҥытааҕар да элбэҕи хамсаныахтааххыт. Аны туран, астрологтар суруйалларынан, кырыыса – уустук, кыҥкый, кубулҕат майгылаах харамай. Кини санаатын табар туһугар тугу эрэ туран бэриллиэхтээх эрээри, букатын ыһыктар наадата суох. Кырыыса, күүстээх уонна хорсун дьону сөбүлүүр буолан, тиһэҕэр кыһамньылаах сыһыаҥҥытын сыаналыахтаах.

Кырыыса – кытай халандаарын бастакы, “ааны арыйар” бэлиэтэ. Онон сыал-сорук туруорунарга, саҥа идиэйэни, санааны саҕарга, тугу эрэ саҕалыырга тоҕостоох кэм иһэр. Үлэни-хамнаһы уларытар, бэйэ дьыалатын тэринэр, үбү-харчыны мунньар – түмүгэ эмиэ үчүгэй буолуо дииллэр. Ол эрээри кими эрэ албыынныртан, тугу эрэ кистииртэн, куомуннаһартан, кискэртэн – туттунуҥ.

Арба да, кырыыса – элбэх оҕолоох харамай. Онон бу кэскили түстүүргэ, удьуору ууһатарга үтүө дьайыҥнаах буолар чинчилээх.

Салгыы ый бэлиэлэрин бу сылга туох күүтэрин билиэх.

Хой (кулун тутар 21 – муус устар 20 кк.)

xoy

 

Хой сылы быһа ыарахан сүгэһэрдээх очуос таас хайаны дабайан иһэр, хайа чыпчаала кэлиэхчэ-кэлбэт курдук санаалаах үлэлиэ-хамсыа. Аны туран, Хой 2020 с. ахсынньытыгар диэри олох-дьаһах араас эйгэтигэр хас даҕаны соругу бииргэ, суулуу тутан, быһаара сатыа. Онтон сылтаан сыл бүтүүтэ бырда быста ыһыа эрээри, сыралаах үлэ түмүгэ соһуччу, хаһааҥҥытааҕар да үөрүүлээх буолуо. Хаһан да түүһээн баттаппатах дьоҕура арыллыа. Ону мүччү туппатар, “умнан” кэбиспэтэр эрэ, кэмниэ кэнэҕэс дьылҕатыгар махтаныа.  

Оҕус (муус устар 21– ыам ыйа 21 кк.)

 ogyc

2020 сылга Оҕус туохха барытыгар эппиэтинэстээхтик, оттомноохтук сыһыаннаһыахтаах, тып-тап курдук тутта-хапта сылдьыахтаах. Дьиҥэр, кини үгүс бырааһынньыгы, үөрүүнү-көтүүнү, сынньанары сөбүлүүр эрээри, эһиил бэйэ бодотун тардына сырыттаҕына, улахан сыалы-соругу туруорунан үлэлээтэҕинэ, кырыыса кинини үтүө хараҕынан көрүөҕэ. Онтун ааһан, эһиил үчүгэйдик үлэлээтэҕинэ, саҥа мөһүлгэ акылаатын бигэтик түһэрдэҕинэ, кэлэр да сылларга үп-харчы боппуруоһугар төбөтө ыалдьыбат буолуо.

Игирэлэр (ыам ыйын 22–бэс ыйын 21 кк.)

igire

 

Өскөтүн ааһан эрэр сылга Игирэлэр умса-төннө түһэн үлэлээбит, чугас дьоннорун, доҕотторун кытта элбэхтик алтыспатах буоллахтарына, бу сылга кинилэри доҕордоһуу уонна күүстээх таптал күүтэр. Ол эрээри сүрэхтэрин-дууһаларын арыйа охсорго, ыһа-тоҕо сынньанарга тиэтэйиэ суохтаахтар. Саҥа билсиһии үйэлэрин моҥуур сүрэхтэрин аҥаарын кытта көрсүһүүнү тосхойуо. Үп-харчы кырыымчык соҕус буолуо эрээри, онтон тахсарга тобуллубут быһаарыы олохторун тухары туһалыа. Ааспыты, буолан бүппүтүн аһыйбыттааҕар саҥа суолу тобулар быдан ордук буолуо.

 

Араак (бэс ыйын 22–от ыйын 22 кк.)

rak

 

Быйыл дьон бары Араак хантан күүс-күдэх, сэниэ-эрчим булан үлэлиирин, кэлэрин-барарын, кыайарын-хоторун сөҕүөхтэрэ. Ол эрээри кини бэйэтэ мэлдьи бириэмэ сырсыытыгар сылдьыа, тугу да сиппэт, кыайыа, соругун, быланнаабытын ситиэ суох курдук санаалаах буолуо. Ити барыта – сулустар дьайыылара. Ол гынан баран, араак 2020 сылга тус олоҕор да, үлэтигэр-хамнаһыгар да кимнээҕэр элбэх ситиһиилэниэ. Оттон хаалбыта-сиппэтэҕэ кэлэр сылга үлэлииргэ-хамсыырга уонна күүһү-сэниэни эбэр төрүөт эрэ буолуо.            

Хахай (от ыйын 23–атырдьах ыйын 23 кк.)

xaxai

 

Хахай бу сыллар тухары үлэлээбитин-хамсаабытын быйыл Кырыыса үтүө хараҕынан көрүөхтээх. Онон булгуччу көмөлөһүө. Күүс-күдэх өһүллэр, үлэлиир-хамсыыр санаа тамты мэлийбит кэмнэригэр кырыыса көмөтүнэн үтүө дьон көстүөхтэрэ, кинилэр Хахай саҥа саҕахтары арыйарыгар төһүү буолуохтара. Хахай 2020 сылга кими эрэ таптыан, төбөтө эргийэн ылыан сөп. Оннук түгэҥҥэ бэйэни, тулалыыр быһыыны-майгыны анаалыстаан көрөр ордук. Сыал-сорук туһугар үбү-харчыны, сэниэни харыстаабатаҕына, 2021 сылга уонна онтон кэлин “олоҕум табылынна” диир кыахтаныа.   

Кыыс (атырдьах ыйын 24–балаҕан ыйын 23 кк.)

kuus

 

Өйү-санааны сааһылыыр, күүһү-күдэҕи мунньунар, уоскуйар сыл иһэр. Өскөтүн Кыыс кыаҕын уонна сайдар кэскилин сатаан сөпкө сыаналаатаҕына, 2020 сылга бары баҕатын толорор кыахтаах. Кыыс бэлиэлээх дьон эһиил өрөмүөннэниэхтэрин, үлэлэрин-хамнастарын уларытыахтарын, ханна эрэ көһөн барыахтарын, саҥа тапталы көрсүөхтэрин сөп. Ол эрээри бириэмэни уһатар-кэҥэтэр табыллыбат. Ол унньуктаах уһун санаа түһүүтүгэр тиэрдиэн сөп. Онон 2020 сылга саамай үчүгэй быһаарыы – бүгүн уонна барытын!

Ыйааһын (балаҕан ыйын 24–алтынньы 23 кк.)

uyaahun

 

Ааһан эрэр Сибиинньэ сыла Ыйааһын сэниэтин, сыратын-сылбатын эспит, үгүстүк түбүгүрдүбүт, ситиһиини да тосхойбут. Онон быйыл кини сынньанар сыла. Биллэн турар, ыһыктар табыллыбат эрээри, сыллааҕы былааны тохсунньу саҥатыгар оҥостон баран, аргыый аҕай инники диэки дьүккүйэ туруохха сөп. Саамай сүрүнэ – ыксаабакка. Олох, дьол уонна таптал минньигэс амтанын билэр курдук. Кырыыса “ыйааһын ырытар, ырыҥалыыр дьоҕура үптээх-харчылаах хаппардары арыйарга көмөлөһүө” диир.  

Скорпион (алтынньы 24–сэтинньи 22 кк.)

ckorpion

 

Скорпион уонна Кырыыса курдук икки уустук харамай биир дьиэҕэ батан олороллоро уустук. Онон Скорпионнар сэрэхтэрин сүтэрдэллэр, ыһыктан кэбистэллэр, тугу эмэ көтүмэхтик оҥортоллор эрэ, Кырыыса олууру-моһуура оҥороро саарбаҕа суох. Онон бу сыл Скорпионнар майгыларын, туруктарын, өйдөрүн-санааларын тургутар сыл. Өскөтүн кинилэр мөһүлгэ бастакы сылын этэҥҥэ мүччү түстэхтэринэ, бэйэ бодоллорун ыһыктыбатахтарына, кинилэри ким да тохтотор, самнарар кыаҕа суох буолуо. Кинилэри салгыы ситиһии, табыллыы, таптал уонна дьол эрэ күүтэр.

Охчут (сэтинньи 23–ахсынньы 21 кк.)

oxchut

 

Охчуттар кыайыы-хотуу, ситиһии кэбэҕэстик кэлэригэр, Дьылҕа Хаан кинилэри мэлдьи хадаҕалыырыгар үөрэнэн хаалбыттар. 2020 сылтан оннугу күүтэр табыллыбат. Кырыыса кыҥкыйдыан, кинилэртэн элбэҕи ирдиэн сөп. Онон эһиил уустук боппуруоһу быһаарар туһугар, элбэхтэн аккаастаныахтарын, үгүһү үлэлиэхтэрин, саҥаны тобулуохтарын наада. Ону кыайдаллар, сатааталлар эрэ, сыл бүтүүтэ олохторун тухары көмөлөһүөхтээх, аһатыахтаах-таҥыннарыахтаах улахан уопуту мунньунуохтара. Саамай сүрүнэ – хайдахтаах да кэмҥэ чугас дьонноохторун умнумуо суохтаахтар.

 

Чубуку (ахсынньы 22–тохсунньу 20 кк.)

chybyku

 

Чубукулар таҥнарыы уонна албын диэни умнубуттара ырааппыт буоллаҕана, сыл саҕаланыыта Кырыыса ону санатыа. Ол эрээри кинилэр онтон куттанар, “олоҕум манан бүттэ” диир дьон буолбатахтар. Дьону кытта сыһыаны, олоҕу саҥалыы көрүөхтэрэ уонна ол көмөтүнэн саҥа билсиһиини олохтоон, үлэҕэ-хамнаска ситиһиилэниэхтэрэ, үп-харчы туругун тупсарыахтара. Үөрэнэллэрэ, умнубуту сөргүтэллэрэ үс бүк туһалаах буолуо. Тапталлааҕы кытта сыһыаны сэргэхситэр, умнуллаары гыммыты “быылын-буорун” тэбии түһэр кэм кэлбит.    

Күрүлгэн (тохсунньу 21–олунньу 19 кк.)

kyrylgen

 

Кырыыса сылыгар Күрүлгэннэр уу нуурал олохторо умнуллуо. Кини күрүлгэннэргэ бииртэн биир моһолу, уустук боппуруоһу бэлэмнээн олорор. Онон бу кыаҕы-күүһү, тулууру-дьулууру уонна саамай сүрүнэ – бэриниилээх буолууну тургутар сыл. Биирдиилээн билэр дьону кытта өйдөспөт түгэннэр үөскүөхтэрин сөп эрээри, күрүлгэн онтон тахсары, “эйэлээх суолу” тутары кимнээҕэр да ордук сатыыр. Бэйэлэрин ыһыктыбатахтарына, сыл бүтүүтэ соһуччу уонна хаһааҥҥытааҕар да үөрүүлээх бэлэх күүтэр.

Балыктар (олунньу 20–кулун тутар 20 кк.)

balyk

 

Кистии, хаһаана, “кэлин” дии сылдьыбыт баҕа санааны олоххо киллэрэр сыл. Мүччү тутуоҥ – ол айыыта онон буолуо. Кырыыса соһуччу быһаарыылары, туругас-олоругас, ураты толкуйдаах, халбархай суолга киирэртэн куттаммат дьону сөбүлүүр. Балыктар Кырыысаны сөхтөрдөхтөрүнэ, дьыала түмүгүн бэйэлэрэ да сөҕүөхтэрэ. Ол харчыга, үлэҕэ-хамнаска эрэ сыһыаннаах кыайыы буолбатах. Ол эрээри кими да хомотуо, болҕомто таһыгар хаалларыа суохтаахтар.

Санааҕын суруй