Киир

Киир

Хой

xoy

Мээнэ киһи эйиэхэ тэҥнэспэт киһитэ буолбуккун. Үлэ үөһүгэр сылдьаҕын. Туох эрэ саҥа толкуйу, бырайыагы олоххо киллэрээри тиргиллии бөҕөҕүн. Тапталлаах төрөппүттэргэр үтүөнү оҥорон, кинилэри сүрдээҕин үөрдүөҕүҥ. Арааһа, үлэлэрин-хамнастарын чэпчэтэр мал-сал атыылаһыыһыгын. Суоппардар, массыынаҕытын үчүгэйдик көрүнэ сылдьыҥ. Иллэҥ бириэмэни ырыа-тойук аргыстаах атаарыаҕыҥ. Хаһааҥҥытааҕар да ырыаһыт буолан туруоххун сөп.

Оҕус

ogyc

Эйиэхэ мантан сайын эбии дохуоттанарга сүрдээх үчүгэй этии киириэҕэ. Билигин үп-харчы кыһарыйтарыытыгар сылдьаҕын. Иллэҥ бириэмэ элбэх буолан, инники олоххун сылыктаан, былааннаан көрөҕүн. Сорох тулалыыр дьоҥҥун инники былааҥҥар киллэрбэт санаалар эмиэ бааллар. Саҥа ыал буолан эрээччилэр, инники хардыыны оҥоруоххут иннинэ олохтоохтук толкуйданыҥ. Оттон ыаллар сыһыаннарыгар кыра уустуктар бааллар эрээри, барыта этэҥҥэ буолуоҕа.

Игирэлэр

igire

Күннээҕи олоххор суолталаах уларыйыы буолбут. Эн бу быһыыттан-майгыттан олус үөрэн сылдьаҕын эрээри, настарыанньаҥ уларыйа сылдьар. Саҥа сыаналаах мал-сал, тиэхиньикэ атыылаһарга тоҕоостоох бириэмэ. Аны туран, сулустар эйиэхэ баҕа санаа туолуутун түстүүллэр. Ыра санаа оҥостубут баҕа санааҥ туолар чинчитэ сүрдээх улахан. Бэйэҥ майгыгын көрүнэ сырыт. Чугас дьоҥҥун сорох ардыгар олус сылатаҕын, буолартан-буолбаттан кыыһыраҕын, ньиэрбинэйдиигин.

Араак

rak

Ханнык эрэ түгэҥҥэ аһара сымнаан хаалар курдуккун. Тус санааҕын ситэ тиэрдибэккэ эрэй бөҕөтүн көрөн эрэҕин. Холобур, тапталлааххын кытта аһаҕас кэпсэтии наада. Эһиги сыһыаҥҥытыгар холустук туттуу-хаптыы элбээри гыммыт. Онон бииргэ бириэмэни атаарары, санааны этинэри сулустар эйиэхэ сүбэлииллэр. Доруобуйаҕа эмиэ болҕомтолоох буол. Бу нэдиэлэни дьиэ кэргэни кытта атаарар ордук буолуоҕа. Үлэҕэ өлө-сүтэ охтор наадата суох, карьераҕа барыта этэҥҥэ.

Хахай

xaxai

Күннээҕи бириэмэҕин олус туһалаахтык атаарыаҕыҥ. Билиигэ-көрүүгэ тардыһыыгынан наһаа маладьыаскын. Бииртэн биир саҥа дьоҕургун күннэтэ арыйан иһэҕиҥ. Кэрэ аҥаардас тус истииллэрин тупсарбыттар, тас көрүҥнэригэр кыһаллар-мүһэллэр аҕай буолбуттар. Дьиҥэр, эр дьон да букатын хаалсыбаттар. Бу быһык кэмҥэ бэйэҕин профессионал быһыытынан көрдөрөргөр саамай табыгастаах. Үгүс кэллиэгэлэргэр үтүө холобур буолаҕын. Кытаат. Сынньалаҥ кэмигэр наһаа аһыы утаҕынан үлүһүйбэтиҥ ордук.

Кыыс

kuus

Наһаа элбэҕи үлэлии сылдьаҕын эрээри, ситэ сыаналаммат курдук. Тапталлааххыттан хайҕал тыллары истээри күүтэҕин да, бакаа киниттэн хайҕана иликкин. Саамай сүрүнэ, ыһыктынан кэбиһимэ. Саҕалаабыт дьыалаҕыҥ тиһэҕэр тиэрдиэххин наада. Оскуола үөрэнээччилэрэ, устудьуоннар үөрэххитигэр кытаатыҥ. Бу күннэргэ инники олоххутугар суолталаах түгэннэр буолуохтара. Бэйэҕитигэр эрэллээх буолуҥ, туохтан да куттаммакка иннигит хоту кимэн киирэн иһиҥ.

Ыйааһын

uyaahun

Сыл саҕаланыыта туруоруммут сыалгын-соруккун ситиһэргэр кыра хаалбыт. Онон элбэхтик үлэлиэххин, киириэххин-тахсыаххын наада. Өскөтүн, бэйэҕин сытыы-хотуу соҕустук көрдөрөн сырыттаххына, элбэҕи ситиһиэҥ. Оҕолоргор, тапталлаах кэргэҥҥэр сылаас сыһыаны аныыры, кинилэри кытта бииргэ бириэмэни атаарары умнума. Эр дьон өрөбүллэри айылҕаҕа атааран, санаалыын чэпчээн, дууһалыын ыраастанан сылдьар кэмнэрэ. Олох-дьаһах этэҥҥэ баран иһэр.

Скорпион

ckorpion

Күннээҕи түбүктэн сылайбыт курдуккун. Барыта наһаа биир. Ол эрээри, эн олоххун киэргэтэр, үөрдэр-көтүтэр чугас дьонноох буолаҥҥын санааны түһэрэр сатаммат. Үлэҕэ ыгыы-түүрүү элбээбит. Бииртэн биир саҥа бырайыактар эн үрдүк ааккар буолбуттар. Тулуурдаах буол. Күннээҕи аһылыккар болҕомтолоох буол, бэйэҕин харыстана сырыт. Бу күннэргэ үчүгэйдик уугун ханан эрэ сырыттаххына сатаныыһы, киэһэ хойукка диэри көмпүүтэри хасыһыма, төлөпүөҥҥэ олорума.

Охчут

oxchut

Сулумахтары саҥа билсии күүтэр. Интэриниэтинэн алтыһар киһигитигэр үлүһүйэн, күннээҕи бириэмэҕитин биллибэккэ атаараҕыт. Тус олоххутун оҥосторгутугар кыах бөҕө баар, онон түгэни мүччү тутумаҥ. Төһө да харчы кырыымчыга баарын иһин, кирэдьииккэ кииримэ. Эрэллээх соҕус киһиттэн иэс ылар ордук буолуоҕа. Аны туран, үлэни уларытар туһунан бакаа толкуйдаммат ордук. Наһаа ыксаама барыта орун-оннугар буолан иһиэҕэ.

Чубуку

chybyku

Үлэ чааһыгар ордук табыллыы баар. Доҕотторгун, бииргэ үлэлиир кэллиэгэлэргин кытта сыһыан үчүгэй. Атын хайысхаҕа сайдар туһунан санаалар эмиэ бааллар. Үчүгэй өйөбүллээх буолаҥҥын, барыны бары кыайыах-хотуох курдуккун. Сулумахтар тапталга сыһыаннара уустук соҕус. Тоҕо эрэ чугастык саныыр, ахтар, саныыр киһигитин кытта бииргэ буолбакка сылдьаҕыт. Ол төрүөтүнэн маҥнайгы хардыыны оҥорботуҥ буолар. Онон таптал туһугар туруулаһыахха наада.

Күрүлгэн

kyrylgen

Нэдиэлэни сэргэхтик көрсүөҕүҥ. Успуордунан үлүһүйэр, тас көрүҥҥэр болҕомто уурар буолбуккун. Ким эрэ эйиэхэ истиҥ сыһыанын бэлиэтээн буолуо, күннэтэ тупсан иһэр баҕа баһаам. Аны туран, нэдиэлэ иккис аҥаара үлэҕэ олус түбүктээхтик ааһыаҕа. Бүтүн тэрилтэ чиэһин көмүскээн, наһаа суолталаах дьыалыны быһаарсыаҕыҥ. Аҕа саастаах Күрүлгэннэр, дьиэ ис-тас үлэтин үмүрүтэн, оҕолоргутун, сиэннэргитин кытта бириэмэни атааран наһаа дьоллонон сылдьаҕыт.

Балыктар

balyk

гороЭппиэтинэс уонна үтүө санаа эйиэхэ түмүллүбүт киһитэҕин. Наһаа элбэҕи үлэлиигин, үтүө санааҕынан дьоҥҥо-сэргэҕэ көмө-тирэх буолаҕын. Дьиэлээхтэргин кытта сыһыан үчүгэй. Бары бииргэ үөрэр-көтөр, бириэмэни атаарар, минньигэс бүлүүдэлэри астанар буолбуккут. Сулустар эйиэхэ кыраттан санаарҕаабат буолары сүбэлииллэр. Наһаа барыны-бары чугастык ылыныма, атын дьон кыһалҕатынан олорума. Бэйэҕин харыстана сырыт.

Санааҕын суруй