Киир

Киир

Эгэлгэ

Үөрэх-билим

«I Speak English» оҕолорго сайыҥҥы оскуолатын арыйаары бэлэмнэнэр

«I Speak English» (салгыы – ISE) быйыл үлэлээбитэ номнуо 12 сыла буолар.
18.04.24 11:38
Экэниэмикэ

Алмааска үлэ кэскилэ

АЛРОСА-ҕа хайдах үлэҕэ киириэххэ уонна бэйэ аналын булуохха сөбүй?
18.04.24 11:00
Айылҕа

Хотугу өрүстэр халаанныыр кутталлаахтар

Өрөспүүбүлүкэ хотугу улуустарыгар халааҥҥа бэлэмнэнэн эрэллэр. Дьааҥы, Индигиир уонна…
18.04.24 09:12
Сонуннар

Дьокуускай “Строительнай” уораҕайыгар ИЖС дьаарбаҥкатыгар ыҥыраллар

2024 сыл муус устар 20-21 күннэригэр “Строительнай” атыы-эргиэн, быыстапка комплексыгар…
17.04.24 18:41
Айылҕа

Дьокуускайга кус лиссиэнсийэтин биэрии болдьоҕо уларыйда

СӨ Экологияҕа министиэристибэтэ уопсай бултанар сирдэргэ бултуур дьоҥҥо лиссиэнсийэ…
17.04.24 15:51
Олох-дьаһах

Ил Дархан өйөбүлэ уларыйбат, оттон үүт харчыта тоҕо бытаарда?

Син оннун булан, эрдэ төлөнөр буолан испит үүт харчыта быйыл тыа сирин үүт…
17.04.24 09:41
Сонуннар

Александр Жирков сирдэр ааттарын көннөрүүгэ ылыста

Ааспыт сыл муус устар 20 к. “Кыымҥа” – “Сирбит аата кэбилэммитин хаһан уларытабыт?”,…
17.04.24 09:29
Сканворд

Сахалыы сканворд №53

Сахалыы сканворду толорорго сахалыы клавиатураны туһанар ирдэнэр. Хоруйдара "Завершить"…
17.04.24 08:39
Дьай

Саха сиригэр буруйу оҥоруу “хартыыната” хайдаҕый?

Саха сиригэр 2024 сыл бастакы үс ыйыгар буруйу оҥоруу, сокуону кэһии “хартыыната”…
17.04.24 08:13

Фоторепортаж

Кыһыҥҥы Кэнкэмэ кэрэ миэстэтиттэн фоторепортаж
Бүлүүлүүр айан суолун 47 км (Дьокуускайтан) “Кэнкэмэ” диэн саҥа турбаза баар буолбут.…

07.02.23 11:27

Хара Уу Куруолуга ааһан эрэр сылы баһылыы-көһүлүү туппута уҕарыйан, аа-дьуо миэстэтин үүнэр сыл хаһаайыныгар – От Күөх Дьүһүннээх Мас Луоҕа – салайар быраабын биэрэн эрэр.Илиҥҥи халандаарга Луо – биир саамай күүстээх-уохтаах, бэйэтигэр эрэллээх, үтүө санаалаах, умайар уот дьэрэкээн дьүһүннээх, олус муударай, өйдөөх, киһиэхэ элбэх үөрүүнү бэлэхтиэн сөптөөх номоххо киирбит кыыл. Кытайга импэрээтэр күүһүн-кыаҕын бэлиэтиир аптарытыаттаах бэлиэ (символ).

Дьыл хаһаайына бэйэтин кэмигэр оруолланар, хараахтара, майгыта-сигилитэ биллэр суолу хаалларар. 2024 сылга элбэх уларыйыы, умнуллубат көрсүһүү буолуоҕа, үгүс кыһалҕа быһаарыллыа. Улахан сабыдыалы от күөх өҥө оҥорор: саталы, кэбэҕэс буолууну көрдөрөр. Илиҥҥи култуураҕа бу өҥ холкутуйууну, иннинэн буолууну уонна норуоту бэлиэтиир, ол эбэтэр Луо норуокка үтүө сыһыанын көрдөрүө. 2024 сылы көрсө идэтийбит дьарыктаах астролог, фэншуй үөрэҕин баһылаабыт бацзы маастара Мария Аянитоваттан ыйытан көрөргө сананным. Халлаан эттиктэрэ киһиэхэ уонна бүтүн сиргэ-уокка дьайыыларынан хайдах кэм кэлэн эрэрин ааҕан-суоттаан таһаарар астролог көрүүтэ бу курдук буолла. Анал үөрэхтээх быраактык сүбэтин, сэрэтиитин өйдөөн-дьүүллээн аах, тускар туһан.

Эриэ-дэхситэ суох сыл

Судургута суох сыл иһэр. Луо – 12 кыылтан саамай дьиктилэрэ. Биһигини кытта бу сиргэ суох кыыл, ураты магиялаах, таабырыннаах, аптаах, онон күүтүллүбүтү эрэнэр кыахпыт суох: үчүгэйи да, куһаҕаны да түстүөн сөп. Эниэргийэтэ омсолоох. Сыл эниэргийэтэ халаандарга курдук, тохсунньу 1-гы чыыһылатыттан дуу, илиҥҥи халандаарынан дуу саҕаламмат. Луо дьайыыта алтынньы бүтүүтэ биллэн барбыта. 2024 сыл иирсээннээх, кыыһырсыылаах буолуо, байыаннай дьайыы тохтообот, ил-эйэ тосхойоро көстүбэт. Кутталлаах, дьалхааннаах, бигэтэ суох сыл иһэр. Ол эрээри үүнэр сылга дипломаттыы сыһыан, кэпсэтии баар. Луо үчүгэй хаачыстыбаларын этэр буоллахха: үтүө санаалаах, сиэдэрэй майгылаах. Айар-тутар эйгэҕэ, билимҥэ сайдыы барыан сөп.

Саҥа эра саҕаланар

Эһиил 20 сыллаах саҥа эраҕа, ол эбэтэр тохсус кэмҥэ, киирэбит. Кэмтэн кэмҥэ көһүү хаһан баҕарар туох эрэ уларытыылаах буолар. Ыраастаныы 2020, 2021, 2022, 2023 сылларга барда. Уларыйыы чугаһаабыта биллэн, күүһүрэн иһэр. Чуолаан бүтэһик үс сылга дьон истириэскэ киирдэ, ыарахан санааҕа ылларда. Биир үчүгэйэ диэн, улахан трансформацияны аастыбыт, күүһүрэн, кииллийэн биэрдибит. Ол аата киҥкиниир киэҥ Куйаар (Вселенная) биһигини эрдэттэн бэлэмниир. Саҥа кэмҥэ хардыылыырбытыгар духуобунай сайдыыга, итэҕэлгэ, тапталга, дьолго бары өттүнэн бэлэмнээх буолуохпутун наада, онуоха диэри аҕыйах хонук хаалла. Биһигини олох атын кэм күүтэр, эргэни-урбаны, хом санааны хаалларан, саҥалыы көрүүлээх буоларбыт ирдэнэр.

Харчы өлөрөргө үчүгэй кэм 

2024 сылга харчылаһыахха, улахан гонорарга, нэһилиэстибэҕэ тиксиэххэ сөп. Бу эмиэ киһиттэн бэйэтиттэн тутулуктаах. Баай-талым буоларга бэлэм дуо? Аны түөкүттэр угаайыларыгар киирии элбэх буолуо. Онон сэрэхтээх буоларга. “Көмүс лихорадка” омуна-төлөнө биллиэҕэ. Сатабыллаах саһыл саҕалаах, туттан-хаптан хаалбыт өттө судургутук уонна түргэнник харчыланыа, улахан барыһы баһан ылыа, бары кыаҕын сөпкө кэмигэр туһаныа. Оттон ситэ дьаһамматах өттө сатабыллаах киһини батыһан көрүө, ол эрээри манна, төттөрүтүн, сүтэриэн, ытыс соттон хаалыан эмиэ сөп. Кыһыл көмүс балыгы туппут дьон табыллыахтара диэн этэбин.

Духуобунай сайдыы

Элбэх киһи духуобунай сайдыыга кэлэн, быыһаныа, өрүттүө. “Мин кимминий?”, “Бу олоххо оҥоһуум диэн тугуй?”, “Мин тугу баҕарабыный?”, “Тугу уларытыахпын сөбүй?” диэн санаалар дьону үүйэ-хаайа тутуохтара. Маныаха киһи бэйэ бодотун тардынан, эппиэтинэһи ылынан, туһата суох уонна туох да үчүгэйи аҕалбат үөрүйэхтэриттэн, хамсаныыларыттан аккаастанара ордук. Куһаҕан дьайыылар кэрбээн сии туруохтара, өссө дириҥээн иһиэхтэрэ. Элбэх ыстараап, суут, хаайыллыы баар буолуо. Юриспруденция, суут, сокуон, бэрээдэк сытыытык туруохтара. Онон кэмэнтээрийгэ сэрэхтээх буоларга, биир алҕас тылтан, дьону баһааҕырдыыттан, сэмэттэн суут хараҕын далыгар киириэххэ сөп. Олус түргэн кэмҥэ олоробут, барыта биллэ-көстө сылдьар, тугу да кистии-саба туппаккын. Сэрэнэн-сэрбэнэн, өйдөөн-төйдөөн сырыттахха, 9-с кэм үчүгэйдик ааһыаҕа. Биирдиилээн дьон миигин социальнай ситимҥэ булуохтарын сөп.

Харыйаны ханна туруорабыт?

Түмүкпэр Саҥа дьыллааҕы харыйаны дьиэҕэ ханан туруоруохха сөбүн сүбэлиэхпин баҕарабын. Харыйанан куһаҕан эбэтэр үчүгэй эниэргийэни хамсатыахпытын сөп. Алаһа дьиэҕэ доруобуйаны, ситиһиини, харчыны тардарга тоҕоостоох кэм.

Саҥа дьыллааҕы харыйа саамай табыгастааҕа – дьиэ хоту өттүгэр турара. Манна ахсынньы, тохсунньу ыйдарга ааһан эрэр уонна үүнэр сыллар сырдык эниэргийэлэрэ мустубут. Харыйа хоту диэки турдаҕына, сыл устата ситиһии сиэттиһиэ, ордук – үп-харчы өттүгэр. Улахан бириэмийэни тутуоххутун эбэтэр соһуччу дохуоттаныаххытын сөп.

Соҕуруулуу-илин – бу манна кыайыы, үөрэх, 9-с кэмҥэ үүнүү-сайдыы сулустара тоҕуоруспуттар. Дьыалаҕа табыллыы, үөрэххэ ситиһии, саҥа саҕалааһыннар, таһаарыылаах бырайыактар күүтэллэр.

Соҕуруу – соччо табыгастаах буолбатах гынан баран, куһаҕана суох хайысха. Дьиэ-уот өттүгэр, харчыга табыллыыны, саҥа саҕахтары, кыайыылары түстүүр.

Хотугулуу-илин – манна ыйдарынан үчүгэй сулустар мустубуттар. Харыйаны бу диэки туруордаххытына, үүнүү-сайдыы, үп-харчы кэлиэ, аптарытыакка, былааска, үрдүк ыстаатыска тиксиэххитин сөп.

Бу этиллибит хайысхалартан ураты атын сиргэ харыйаны туруорар табыгаһа суох. Саамай куһаҕан сиринэн арҕаа, хотугулуу-арҕаа уонна дьиэ киин сирэ буолар.

Хайысханы быһаарарга дьиэ былаанын булуҥ, уһаты-туора харсыһыннара икки сурааһыны тардыҥ, сурааһыннар силбэспит сирдэрэ – дьиэ киинэ. Онно тиийэҥҥит, хайа диэки хайыһаргыт оруолу оонньообот, куомпаскытынан хоту хайысханы булуҥ. Куомпас суох буоллаҕына, 2Гис хаартаны эбэтэр Гугл арыйыҥ, дьиэҕитин булуҥ. Хаарта үөһээ өттө – хоту, аллараа өттө соҕуруу буоларын умнумаҥ. Хараххытынан дьиэҕитин аҕыс хайысхаҕа араардаххытына, дэбигис булуоххут. 

Айаана Ларионова.

Истиҥ эҕэрдэ

  • Үбүлүөйгүнэн эҕэрдэ!

    Уйулҕаһыт, норуот эмчитэ, “Сандаар” уопсастыбаннай түмсүү салайааччыта, Дьокуускай куорат олохтооҕо, биһиги эрэдээксийэбит чугас киһитэ, ытыктабыллаах Юлия Юрьевна НИКОЛАЕВА бүгүн, бэс ыйын 10 күнүгэр, 65 сааһын томточчу туолла. "Кыым" хаһыат аатыттан итиитик-истиҥник эҕэрдэлиибит!
  • Үбүлүөйгүнэн эҕэрдэ!

    СӨ Судаарыстыбаннай Мунньаҕын дьокутаата, “Ил Түмэн” бэчээт кыһатын генеральнай дириэктэрэ - сүрүн эрэдээктэрэ Мария Николаевна Христофорова үбүлүөйдээх сааһын бэлиэтиир.
  • 70 сааскынан истиҥ эҕэрдэ!

    Күндү кэллиэгэбитин, ытыктыыр доҕорбутун Владимир Николаевич Федоровы 70 сааскын томточчу туолбуккунан ис сүрэхпититтэн эҕэрдэлиибит!
    Эҕэрдэни кытары "Ситим" медиа бөлөх, "Кыым", "Күрүлгэн эрэдээксийэлэрэ"
  • Истиҥ эҕэрдэбитин этэбит

    Ытыктыыр киһибитин Анатолий Никитич Осиповы 80 сааскынан сүһүөхтээх бэйэбит сүгүрүйэн туран эҕэрдэлиибит!
    Эҕэрдэни кытары кытары оҕолоруҥ, кийииттэриҥ, күтүөтүҥ, сиэннэриҥ, хос сиэниҥ, аймахтарыҥ, чугас дьонуҥ!

Умнуллубат мөссүөн

  • Күндү киһибит туһунан сырдык өйдөбүл умнуллуо суоҕа...

    2024 сыл олунньу 2 күнүгэр кэргэним, оҕолорум ийэтэ Коротова Матрена Михайловна соһуччу бу олохтон барда...
  • Артурбут куруук сүрэхпитигэр баар...

    Күҥҥэ тэҥниир күндү киһибит, көмүс чыычаахпыт, улахан уолбут, убайбыт, бырааппыт Александров Артур Арианович бу Орто дойдуттан барбыта 40 хонуга тохсунньу 31 күнүгэр туолла.
  • Тумус туттар күндү киһибит...

    Биһиги дьиэ кэргэн күндү киһибит, тапталлаах оҕом, кэргэним, аҕабыт, эһэбит, тумус туттар, дурда-хахха буолар убайдаатар убайбыт, Саха Өрөспүүбүлүкэтин Ис дьыалаҕа министиэристибэтин бэтэрээнэ Отов Геннадий Егорович ыарахан ыарыыттан күн сириттэн букатыннаахтык барбыта бу дьыл тохсунньу 18 күнүгэр 40 хонугун туолла.
  • Кинини санаатахпытына, сүрэхпит сылааһынан туолар

    Биһиги аҕабыт, Василий Хрисанфович Кашкин, тыыннааҕа эбитэ буоллар, бу дьыл сэтинньи 11 күнүгэр 71 сааһын туолуох этэ. Ону баара кини бу күн сиригэр баара-суоҕа үйэ аҥаара эрэ олорон ааспыта...