“Хрустальный компас” диэн национальнай географияҕа, экологияҕа, Арассыыйа устуоруйа-култуура уонна айылҕа бэйэтэ оҥорон таһаарбыт нэһилиэстибэтин харыстыыр уонна дьоҥҥо-сэргэҕэ тириэрдэр сыаллаах аан бастакы бириэмийэ буолар. Бу бириэмийэ Краснодарга 2012 сыллаахха сэтинньи 16 күнүгэр олохтоммута.
Бу бириэмийэни ылар иһин Арассыыйа уонна тас дойдулар уопсастыбаннай тэриллиилэрэ, билим уонна үөрэх тэрилтэлэрэ, араас эйгэ тэрилтэлэрэ итиэннэ тутулуга суох көҕүлүүр бөлөхтөр, уопсастыбаннай диэйэтэллэр уонна биирдиилээн дьон киирсэллэр.
Кыайыылаахтары 11 хайысханан быһаараллар. “Гражданская позиция” хайысхаҕа бырайыактары эспиэрдиир сэбиэт чилиэннэрэ сайаапканы биэрэллэр. Оттон “Признание общественности” хайысхаҕа Интэриниэт куоластааһынынан быһаараллар. Бу бириэмийэни Нуучча географическай уопсастыбатын Краснодардааҕы салаата уонна “Газпром на Кубани” корпоративнай ассоциация тэрийэр. Дьүүллүүр сүбэҕэ Арассыыйа биллэр-көстөр дьонноро: Артур Чилингаров, Николай Дроздов, Александр Фролов, Владимир Котляков уо.д.а. бааллар.
Бу улахан бириэмийэҕэ Саха сириттэн 4 бырайыак кыттар. Нуучча географическай уопсастыбатын Саха сиринээҕи салаата “Плавучий университет на реке Лена” диэн бырайыактара “Лучший региональный проект” диэн номинацияҕа киирсэр. Бу бырайыак Өлүөнэ өрүһү чинчийиигэ, харыстааһыҥҥа туһуламмыт. Былырыын Хаҥалас. Эдьигээн, Нам, Булуҥ, Кэбээйи улуустарыгар 15 нэһилиэги хабан үлэлэбитэ.
Ирбэт тоҥу чинчийэр институт “Наука и техника в Якутии” сурунаалынан “О науке – объективно и доступно” бырайыагынан “Лучшее освещение в СМИ” хайысхаҕа кыттар.
Өймөкөөн улууһун дьаһалтата “Тымныы полюһа” бэстибээлэ диэн бырайыагынан “Бастыҥ социальнай-информационнай бырайыак” хайысхаҕа кыттар.
Людмила Петровна Васильева “Летопись Амги-Слободы. 1652-2016” кинигэтинэн “Издание (историко-краеведческая книга)” диэн хайысхаҕа кыттар.
Бу сүҥкэн суолталаах бырайыактары бар дьоммут бары түмсэн, биир сомоҕо курдук http://rus-compass.ru/projects/?arrFilter_pf%5BREGION_LIST%5D%5B%5D=68&arrFilter_pf%5BNOMINATION_LIST%5D=&set_filter=Y сигэнэн киирэн куоластыыргытыгар ыҥырабыт.
