“Аллайыаха улууһугар баар “Кыталык” национальнай пааркаҕа топокарталары уонна спутниктан хаартыскаҕа түһэрии кэнниттэн күөллэр иэннэрэ улааппыттара уонна кыталык ууһуур учаастактара биллэ аҕыйаабыта көһүннэ.
Ити – килиимэт сылыйан уларыйбытыттан тутулуктаах буолуон сөп”, - диэн СО РАН криолитозона биологическэй кыһалҕаларын зоологическэй чинчийии лабораториятын сэбиэдиссэйэ Николай Гермогенов ТАССка иһитиннэрбит. Кыталыктар Саха сирин туундаратыгар ыам ыйын бүтүүтэ кэлэллэр. Уйа тутталларыгар намыһах уонна кыра уулаах сири булаллар. “Бэс ыйын бастакы декадатыгар салгын температурата олус намыһах буоллаҕына сүгүн сымыыттаабаттар, оттон эдэр көтөрдөр тулуйбакка өлөн хааллахтарына, ппуляция отой да тохтуур”, - диир орнитолог. Онон дьыл кэмиттэн кыталык үөскээһинэ тутулуктанар. Аны туран, саха учуонайдара быһаарбыттарынан, кыталык уйатын чугаһынан куба уонна канада туруйата уйаланннаҕына, ас былдьаһан ууһулларыгар охсор эбит. Оттон кыталык сымыытын алдьатар, сиир кыыл-сүөл суоҕун тэҥэ. Арай туундараҕа кыыл табаны эккирэтэн киирбит хагдаҥ эһэ тыытыан сөп.
Саха сиригэр кыталыктары эрэ буолбакка, араас сэдэх көтөрдөрү кэтиир, харыстыыр анал түөлбэлэр тэриллибиттэрэ. Ыраах туундараҕа 19 ордук харыстанар айылҕа территориялара тэриллибиттэрэ (ООПТ). Олортон ордук суолталааҕынан элбэх кыталык кэлэн үөскүүр “Кыталык” национальнай паарка буолар.
