Мэлдьи да буоларын курдук, бэс ыйын бүтүүтүгэр Бүлүү өрүс салаа үрэхтэрэ, дьүүктэлэр, сүлбэлэр, от үрэхтэр хапсыйа уолан эрэллэр. Уу киириитэ букатын аҕыйах. Улаханнык самыырдыы да илигиттэн буолуо.
Сунтаар улууһун нэһилиэктэрэ үрэхтэртэн иһэр ууну ылбаттар. Сир хараҕа көлүйэлэри уонна дириҥ күөллэри көрдүү сатыыллар. Холобур, тыһыынча кэриҥэ киһи олорор Кутана сэлиэнньэтигэр бодобуос массыыната иһэр ууну 12 биэрэстэлээх тыа күөлүттэн таһар.Онуоха анаан-минээн кумах суол кутуллан турар. Кутаналар бэйэлэрэ суол оҥорор “Айан Суол” тэрилтэлээх буоланнар, ууну бастар суолу оҥоруу боппуруоһун түргэнник быһаарбыттара. Хаартыскаҕа көстөрүн курдук бу – тыа күөлэ. Хаар-муус ууллуутуттан хаатын толорор.
Сунтаар улууһугар өрөспүүбүлүкэтээҕи “2019-2024 сс. Бүлүү улуустарын иһэр уунан хааччыйыыны сайыннарыы” бырагыраама үлэлиир. Тус бэйэм санаабар, дьоһуннаах ситиһиилэр суохтар. Бүлүүчээннэр чугас сытар икки үрэхтэрэ иһэр ууну ыларга эппиэттээбэттэр. Кириэстээхтэр Бүөр күөлүттэн ньамаҕа уонна бадараана элбэх буолан чинчийиини тохтоппуттара. Угуйа үрэхтэрэ ууну оргуттахха ыыс-араҕас оҥнөөх уонна Санэпиднадзор ирдэбилигэр эппиэттээбэт буолан аккаастаммыттара.Куокунулар уу боппуруоһугар уруккаттан кытаанах балаһыанньалаахтар. Тэҥкэлэр ууларын тэйиччи сытар күөлтэн эрэ ылар кыахтаахтар. Бордоҥнор үс биэрэстэ тэйиччи сытар Өлөҥ күөлүттэн уу ыла сатаан баран, аны ыраахтан – икки көстөөх Илимниир күөлүттэн уу бастарга быһаарыммыттар. Кыһалҕаттан.Ордук уустук балаһыанньалаах - уон тыһыынча кэриҥэ нэһилиэнньэлээх Сунтаар сэлиэнньэтэ. Нэһилиэнньэ сорох өттө Бүлүү өрүс уҥуоруттан – Устье уҥуор сытар Мохсоҕоллоох күөлүттэн бастар. Бу күөл «Бүлүү» федеральнай суолун анныгар, куруук массыына субуллар сиригэр сытар, онон экологическай туруга мөлтөх да буолуон сөп. Улуус киинин олохтоохторо чугастааҕы Сунтаар күөлүттэн бастыахтарын, ууларын састааба бары ирдэбилгэ эппиэттээбэт. Бу күөл таһыгар скважиналары хаһан, онтон ууну ылар былааннаахтара олоххо киирэ илик. Нэһилиэктэргэ ууну ыраастыыр блок-модуль ыстаансыйаларын кыамталара – оччугуй.
Уопсайынан, иһэр ууну булууга геологическай үлэлэр арыый тэтимнээхтик бараллара буоллар диэн баҕа санаа баар. Систэртэн уу киириитэ аҕыйах буолан, күөллэр эмискэччи уолуталаан эрэллэр. Маны сыныйан үөрэтэн туран, иһэр уу сытыы боппуруоһун кытаанах хонтуруолга ылыы ирдэнэр.
Станислав Алексеев. Мииринэй куората.