Эбэҥки уонна саха хааннаах блогер-балыксыт Вячеслав Бродников Саха сиригэр балык булдун туһунан олус интэриэһинэй биэриилэри устан, ютубка (Youtube) “Клевая рыбалка” диэн тус ханаалыгар таһаарар. Ону аҥаардас Саха сиригэр уонна Арассыыйаҕа эрэ буолбакка, бэл, омук сиригэр кытта сэргээн көрөллөр. Кини бүгүн “Кыым” ыалдьыта.
– Вячеслав, бэйэҕин, дьиэ кэргэҥҥин уонна хайдах блогер буолбуккун билиһиннэр эрэ.
– Үс оҕолоохпун. Улахан кыыһым 10-с кылааска, кырам – 6-ка, уолум 5-кэ үөрэнэллэр. Ойоҕум дьиэтигэр олорор. Блогер дьарыгар өссө 2011 с. Дьокуускайга олорон ылсыбытым. Ол саҕана хоту көһөн тиийэн балыгынан дьарыктаныахпын (переработка) уонна ону видеоҕа устуохпун баҕарарым.
Бастаан эрчиллээри уонна дьон тугу сэргиирин билээри дьоҕус камера атыылаһан устубут биидьийэлэрбин интэриниэккэ угар буолбутум. Ол кэннэ 2016 с. ютуб-канал арыйбытым.
– Билигин ютуб-каналгар 350 тыһ. тахса киһи сурутан олорор. Ситиһииҥ кистэлэҥэ тугуй? Омук блогердарга эбэтэр туристыыр хампаанньалара “бииргэ үлэлиэх” дииллэр дуо?
– Мин, сүрүннээн, балыктааһын туһунан устабын. Онон көрөөччүлэрим бары кэриэтэ балык булдун сэҥээрэр дьон. Ону тэҥэ биирдиилээн булчуттар, Саха сирин сэргээччилэр бааллар.
Каналбар балыктан атыны сырдаппат буола сатыыбын. Баҕар ол да иһин дьон сэҥээрэрэ буолуо. Дьон ютубка сөбүлүүр, сэргиир тиэмэтин көрөөрү киирэр. Оттон мин эр дьон биир саамай сөбүлүүр, умсугуйар дьарыгын – балык булдун – ымпыгын-чымпыгын кэпсиибин, көрдөрөбүн.
Омук дьонун туһунан эттэххэ, кыраныысса таһыттан хас да киһи ыалдьыттаан барбыта. Бииргэ үлэлэһии туһунан этии эмиэ сотору-сотору киирэр.
Саҕалааччы-блогер эйгэтин, көрөөччүтүн кэҥэтэр туһуттан уопуттаах блогердары кытта билсэ, кинилэр көмөлөрүнэн биллэ-көстө сатыыр үгэстээх. Урут бэйэм эмиэ оннук “пиарданар” буоллахпына, билигин миэхэ тахсаллар. Ону блогер үлэтин биир сүрүн хайысхата диэххэ сөп. Тоҕо диэтэххэ, биидьийэни-ролигы дьон көрдүн диэн устар буоллаҕыҥ.
Кэлиҥҥи кэмҥэ туристыыр уонна дьоҕус авиа-хампаанньалар “бииргэ үлэлэһиэх”, “биһиги өҥөбүтүн туһан” диэн тахсаллара элбээтэ. Биирдиилээн блогердары кытта доҕордоһобун, билсэбин. Холобур, билигин бэйэм Эмиэрикэ, Латвия балыксыттарын, Украина, Саха сирин блогердарын көрөбүн.
– Блогердаан харчы өлөрөҕүн дуо?
– Кырдьык, итини элбэх киһи сэҥээрэр. Ол эрээри бэйэтин ытыктыыр блогер төһө харчыны өлөрөрүн хаһан даҕаны этиэ суоҕа. Аны туран, “тэҥ көрөөччүлээх блогердар иккиэн тэҥ харчыны өлөрүөхтэрэ” диир эмиэ табыллыбат. Билигин ютубка мөлүйүөн көрүүлээх (просмотр) буоллаххына, быһа холооон 50 тыһ. солк. киирэр.
“Кэмиэрчэскэй көрүү” диэн баар. Ол эбэтэр көрөөччү эн биидьийэҥ кэмигэр көстүбүт рекламаны тиһэҕэр тиийэ көрүүтүн, сыылканы баттаабытын ааттыыллар. Рекламаны толору көрдөхтөрүнэ, сыылканы баттаатахтарына эрэ “кэмиэрчэскэй көрүү” оҥоһуллубутунан ааҕыллар. Уопсайынан, ити мэхэньиисимэ уустук, судургутук быһаарар кыаллыбат да курдук. Бэйэм да дириҥии сатаабаппын. Арай, “манан реклама киллэрэн биэриэххэ сөп” диэн “бэлиэ” туруорабын.
– Бэлиэтээн эттэххэ, эн ютуб “үрүҥ көмүс кунуопкатын” ылбытыҥ...
– 2019 с. ылбытым. “Кунуопка” блогерга тугу да биэрбэт, онтон кини хармаана халыҥаабат. Хампаанньа билиниитэ уонна махтала, үтүө баҕа санаата диэххэ сөп.
– Эн санааҕар, дьиҥнээх бултуйуу диэн тугуй? Улахан балыгы тутуу эрэ дуу, эбэтэр атын дуу?
– ютубка балыктыы баран баран кураанах кэлэллэрин туһунан олус элбэх биидьийэ баар. Оттон мин бултуйар биидьийэлэрбин эрэ көрдөрө сатыыбын. Ол иһин дьон сэҥээрэр дии саныыбын.
– Сааскы куска сылдьаргын эмиэ сөбүлүүгүн, устаҕын. Хайата ордугуй? Булт дуу, балык дуу?
– Мин эмиэ Саха сирин үгүс олохтооҕун курдук, куска кырабыттан сылдьабын. Саас суол-иис суох, балык ыама буолар. Ол оннугар кустуохха сөп. Уопсайынан, барытын сөбүлүүбүн.
– Мин билэрбитинэн, билигин саҥа бырайыактардааххын. Ол иһигэр “Саха” НКИХи кытта. Ол туһунан кэпсээ эрэ.
– “Саха” НКИХи кытта дуогабар түһэрсэн, кэрэспэдьиэн быһыытынан үлэлиибин. “Клевая рыбалка на НВК “Саха” диэн 25 мүнүүтэлээх биэриим өрөбүл киэһэ 19.00 ч. тахсар.
Итини таһынан “Клевая рыбалка.РФ” диэн олохтоох оҥорон таһаарааччылары, маастардары уонна туризмынан дьарыктанааччылары өйүүр саайт арыйбытым.
Саҥа саайтар биир кыһалҕалара диэн, дьон кинилэри үчүгэйдик билбэт буолан, киирбэт. Оттон мин саайпын ютубка рекламалыыбын. Дьон биидьийэ көрө олорон тахсыбыт сыылканан тута ол саайка көһөр уонна олохтоох оҥорон таһаарааччыларга быһаччы тахсар.
– Хамсык кэннэ олохпут уларыйда дии саныыгын дуо?
– Уларыйан бөҕө буоллаҕа. Интэриниэккэ күүскэ киирдибит. Омук сиригэр тахсар уустугуран, олохтоох туризмҥа болҕомто уурулунна. Миэхэ Саха сиригэр кэлэн сынньанан барыан баҕалаах элбэх киһи суруйар буолла.
– Эн туризмынан дьарыктаммаккын буолбат дуо?
– Бэйэм дьарыктаммаппын эрээри, ол эйгэҕэ үлэлиир дьону көрдөрө, таһаара сатыыбын. Туризмынан дьарыктанааччы элбиэн баҕарабын. “Самозанятай” быһыытынан итинэн, бэл, булчуттар, балыксыттар, пиэрмэрдэр кытта дьарыктаныахтарын сөп.
– Ураты харыстанар сирдэргэ (ООПТ) бултуурга туох уустуктары көрсөҕүнүй? Уопсайынан, булчут-балыксыт сокуону кэспэт, холуобунай дьыалаҕа түбэспэт туһугар тугу гыныахтааҕый?
– Балыктыырга, ураты харыстанар сирдэргэ сылдьары көҥүллүүр лиссиэнсийэ ылыахтарын наада. Ол олох судургу.
– Балыктыыр тэриллэргин хантан ылаҕын? Сөбүлүүр фирмалааххын дуо?
– Урут бэйэм атыылаһар, оҥостор этим. Кэлин аһара боростуой тэрилинэн балыктыырбын көрөн, көрөөччүлэрим ыытар буолбуттара. Эргэни да, саҥаны да. Ол туһунан эмиэ анаан кэпсээччибин.
Фирма туһунан эттэххэ, кэлин “Дрэгон” диэн поляк спининнэрин туһанабын.
– Социальнай ситимнэргин киирэн көрөн баран, эйигин “наһаа үчүгэй аҕа эбит” диэн түмүккэ кэллим. Оҕолоруҥ сатаан балыктыыллар дуо?
– Оҕолорум – балыксыттар, сыстан эрэллэр. “Дети Севера” диэн туспа каналлаахтар, ону кэргэним сүрүннүүр. Каналга кинилэр балыктыыллара, оонньууллара, араас интэриэһинэйинэн дьарыктаналлара көстөр.
– Көрөөччүлэриҥ көмөлөһөллөр дуо?
– Урут, кырдьык, каартам нүөмэрин таһааран “көмөлөһүҥ” диирим. Холобур, уматык атыылаһарбар эҥин. Кэлин оннук гыммаппын. Рекламаттан киирэр харчы ону толуйар. Оттон дьон бэйэтин баҕатынан бэлэх ыытара – туһа туспа. Ол туһунан устууларбар эмиэ кэпсиибин.
– Биидьийэлэриҥ үксүгэр аангылыйа тылынан хэштегтээх буолаллар. Тоҕо?
– Пабликтарым аангылыйа тыллаах ютубка көһүннүннэр диэн инньэ гынабын. Тылы үөрэтиэхпин эмиэ баҕарабын. Тоҕо диэтэххэ, аангылыйа тылын билэр киһиэхэ аан дойду барыта арыллар буоллаҕа.
– Балыктыы, бултуу барыаҥ иннинэ туттар үгэстээххин дуо?
– Уопсайынан, миигиттэн “туох омуккунуй?” диэн ыйыттахтарына, мэлдьи “кимиэхэ наадыйаҕын?” диибин. Тоҕо диэтэххэ, ийэм – эбэҥки, аҕам – саха. Онон икки омук үгэһэ, култуурата иҥэ сылдьар.
Мин санаабар, бултуу барыах иннинэ алгыһы сөпкө толоруохха наада. Миигин алгыһы толорорго Эдьигээҥҥэ олохтоох алгысчыт үөрэппитэ. Онто сахалыы уонна эбэҥкилии киллэһиктээх. Холобур, улахан булка-балыкка барыах иннинэ алаадьыланар. Ол алаадьыны таһырдьа тахсан илин диэки уураҕын. Арыы, чэй, табах эмиэ баар буолуохтаах. Сороҕун Байанайы, Айыылары күндүлүүргэ, кинилэри ньымааттаһарга анаан тыаҕа илдьэ бараҕын.
– Биир эмэ балык ас ырысыабын үллэстиэҥ буолаарай?
– Эбэҥки киһитэ Александр Бубякинтан “Борза” диэни астыырга үөрэммитим. Сордоҥу буһараҕын, этин уҥуоҕуттан араараҕын уонна арыыга ыһаараҕын. Бүттэ. Олус минньигэс буолар.
– Эдэр балыксыттарга тугу сүбэлиэҥ этэй?
– Сиэбэт буоллахтарына, балыктаабатыннар. Төттөрү ыытыахтарын наада. Холобур, улахан били. Кини киһиттэн атын “өстөөҕө” суох буолан, олус кэбирэх, эстиэн сөп.
Уоттан сэрэхтээх буоллуннар, бөҕү-сыыһы ыспатыннар. Итинэн бүтэр.
Майя Акимова.
