Натальяны тус бэйэм “КэмВидео” хампаанньа салайааччытын быһыытынан билэр эбиппин. Кини оҥорбут видеороликтара ураты толкуйдарынан, мындырдарынан, киһи болҕомтотун тардаллар. Мин кинини аныгы үйэ сирдьитэ инстаграмҥа суруйууларыгар олоҕун 180 кыраадыс эргиппитин ааҕан сөхтүм-махтайдым. Онон блогер, продюсер Наталья Лопатина – Вырдылина (Күн Боотуровна) эрэдээксийэбит бүгүҥҥү сэргэх ыалдьыта.

Кырдьаҕас дьон үтүө иитиилэринэн

– Наталья, кэрэ аҥаардар бырааһынньыктарын күн Орто дойду олоҕор оройгунан түспүт интэриэһинэй дьылҕалаах эбиккин. Дьылҕаҥ хаппахчытын сэгэтэн көрүөххэ эрэ...

– Эбэлээх эһэбэр 12-с оҕонон иитиллибитим. Кинилэр 7 кыыс, 4 уол оҕолоох этилэр. Ийэм миигин 18 сааһыгар оҕолонон баран, салгыы үөрэнэ барбыт. Эбэлээх эһэм “үөрэх киһини киһи оҥорор” диэн өйдөбүлтэн кыыстарын үөрэттэрэ ыыталлар. Мин кинилэргэ бастакы сиэннэрэ буолабын, оттон ийэм кинилэргэ – 4-с оҕолоро. Кини кэнниттэн кыра оҕолор элбэх буолан, миигин көрбүттэр. Оччолорго кэргэнэ суох оҕоломмут киһини, сэбиэскэй сиэринэн, саат-суут курдук көрөллөр эбит. Ийэм, сүрдээх күүстээх санаалаах, дьүккүөрдээх буолан, Новосибирскайга, онтон кэлин Дьокуускайга үөрэммит. Саха тылын учуутала идэлээх. Олус сытыы-хотуу, айар дьоҕурдаах киһи. Киниттэн бэриһиннэрбитим, үөрэммитим элбэх. Ону билигин олохпор наһаа туһанабын.  

Эбэм саҥаны түргэнник ылынар “новатор” этэ. Кини тугу саҥаны ылынарын мин утумнаабыппын. Эбэм биһиги нэһилиэкпитигэр аан бастакынан оҕуруот аһын олордуунан дьарыгырбыта. Ол быыһыгар кэтэх хаһаайыстыбабытыгар куруолук, коза, хаас иитэр этибит. Оччолорго атыылаһарга “пуонда” диэн баар буолара. Онно эһэм аах “Жигули” массыына ылбыттара. Инньэ гынан 2 “Жигули” массыыналана сылдьыбыппыт. Эбэм 7 кыыһыгар бэйэтэ иистэнэн наһаа маанытык таҥыннартыыр, аны ыҥырыыга сылдьар оһохчут бэрдэ эбит. Эһэлээх эбэм оҕолорун барыларын үөрэхтээбиттэрэ. Билигин бары бааллар, бэйэ-бэйэбитин сүрдээҕин өйөһөбүт, өйдөһөбүт, ыһыллан хаалбакка иллээхтик олоробут. Бу – кинилэр улахан үтүөлэрэ.

Ийэм үөрэҕиттэн каникулугар кэлэрин бэркэ кэтэһэрим. Оҕо ийэтиттэн болҕомтону күүтэрэ олох атын буолар эбит. Ийэм бэйэтэ да эдэр буолан, доҕотторо, табаарыстара элбэҕэ. Ону оҕо киһи ситэри өйдөөбөт буоламмын буолуо, хомойор, хоргутар этим. Ону билигин сааһыран истэҕим аайы өйдүүбүн. Ол да буоллар олоххо үгүһү билбит, көрбүт дьоллоох оҕо сааһы аһарбытым.

– Кыра эрдэххиттэн бойобуой майгылааххын дуо?

– Киирбит-тахсыбыт, саҥарбыт-иҥэрбит, барытыгар аллааҕымсыйбыт киһи буолабын. Айылҕа биэрбит эниэргийэтин барытын таһаара сылдьар сытыы оҕо этим. Онон көҥүл соҕустук иитиллибитим. Оскуолатааҕы доҕотторбун кытары билиҥҥэ диэри бары сууласпытынан сылдьабыт, көмөлөсүһэбит, барыбыт икки ардыгар улахан убаастабыл баар. Майгы-сигили өттүнэн уол курдук этим. Сүүрэр-көтөр, сытыы буоламмын, миигин наар уол оҕоҕо холууллара. Онон буолуо, “син биир уол курдукпун” диэн санааттан наар уоллуу таҥнарым. Былаачыйа кэттэхпинэ, сүүрэрбэр-көтөрбөр наһаа мэһэйдиир курдуга.

16 сааспар дьиэлэммитим

– 13 сааскыттан “барыны-бары” боруобалаабытынан барбытыҥ туһунан аһаҕастык суруйаҕын. Ыарахан олохтоох этиҥ дуо?

– 80-с, 90-с сылларга, биллэрин курдук, арыгы дэлэйиттэн, ол куһаҕан содулун өйдүү илик эрдэҕэс саастаах оҕо буолан буолуо, саҥаны билэр, барыны боруобалыыр “бу туох эбитий?” диэн билиэх-көрүөх санааттан боруобалаабытым. Арыгы истэҕинэ, киһи санаата көтөҕүллэр, үөрэ-көтө сылдьар буолар. Бэйэбин ыарахан олохтоох этим дэммэппин. Миигин эбэлээх эһэм наһаа таптыыр этилэр. Эһэм мин ситиһиилэрбиттэн астынара. Оскуолаҕа үөрэнэ сылдьан Арассыыйаҕа тиийэ тиэннис күрэхтэһиитигэр кыттарым. Тириэньэрим Михаил Протодьяконовтыын өрө көтө сылдьарбыт. Успуорка үксэ уолаттар этилэр. Кинилэри кытта успуорт бары көрүҥэр: хайыһар, волейбол, баскетбол буоллун – кыттарым. Өй өттүгэр математика, география олимпиадаларыгар улууска инники миэстэҕэ сылдьарым. Онон дьонум миигин эргиччи сайыннарбыттара.      

– Сокуоннай сааскын туола илик кыыс оҕо куораты булан, 16 сааскар дьиэлэммиккин. Оччолортон сүрдээх сытыыгын быһыылаах.

– Оскуолаҕа 6 сааспар үөрэнэ барбытым. Онон 16 сааспар үөрэнэн бүтэрбитим. 13 сахалыы поэманы нойосуус билэрим, ол иһигэр “7 дьахтар мэтириэтин”. Онон СГУ саха тылын салаатыгар чэпчэки баҕайытык туттарсан киирэн 14-с куорпуска олорбутум. Устудьуоннуу сылдьан, куоракка киһи бэйэтин туттуна, саҥаны билэ-көрө сылдьыахтаах диэн өйдөбүл киирэн, бу кэмҥэ, төттөрүтүн, мөкү дьаллыктан тэйэн, саҥаттан саҥа билиини ылаары “бибилэтиэкэ кутуйаҕа” диэн ааттаныахпар диэри онтон тахсыбакка дьарыктанар буолбутум. Сытыы буоламмын, кимтэн да толлубатым. Арай биир итэҕэһим – нууччалыы сатаан саҥарбаппыттан эрэйдэнэрим.

Ол да буоллар син биир киэҥ сиргэ талаһарбын өйдөөммүн, 16 сааспар сылдьан, бэйэм сүүрэн-көтөн, дьиэлэммитим. Ол бэйэтэ туһунан устуоруйалаах. Биһиги халыҥ аймах куоракка киирдэхпитинэ, түһэр сирэ суох эрэйдэнэрбит. Куорат ыала дэриэбинэттэн кэлбит киһини аанньа ахтыбаттара баар суол. Биирдэ эбэбиниин аймахпыт ыалга түспүппүтүгэр ол ыаллар эбэбин дэлби сирэй-харах анньыбыттара. Ону көрөн-истэн, дууһам кыламмыта. Ол санааттан “кэбис, биһиги аймах бэйэбит түһэр сирдэнэн, дьиэлэнииһибит” диэн санаа киирбитэ. Үлэһит Ванда уонна Валентина диэн эдьиийдэрбинэн кирэдьиит ыллараммын, дьиэ атыыласпыппыт уонна дьиэ докумуонун үөрэтэн “дарственнай” оҥорторон, бэйэм ааппар суруйтарбытым.

“Виктория” араадьыйаҕа сахалыы тыыны киллэрбитим

– Дьэ, ол гынан ханна үөрэнэн, туох идэтин баһылаатыҥ?  

– СГУ саха салаатыгар үөрэнэн, саха тылын учуутала идэлээхпин. Үөрэнэ сылдьан олоҥхону, психологияны интэриэһиргээбитим, Багдарыын Сүлбэ үлэлэрин, топонимиканы, сир-дойду ааттарын оскуола саҕаттан интэриэһиргиирим. Кэлин бу тиэмэҕэ эргиллиэм дии саныыбын. Устудьуоннуу сылдьыахпыттан тэлэбиидэнньэни, видеоҕа устууну бэркэ сэҥээрэрим. Ол иһин 2-с куурустан тэлэбиидэнньэ, араадьыйа эйгэтигэр сыстан барбытым.

Оччолорго нууччалыы “Виктория” араадьыйа баарын истэммин, гараас дьиэҕэ олороллорун буламмын, тиийэ сылдьыбытым. Бэйэм нууччалыы сатаан саҥарбаппын билинэр буоламмын, “Дьокуускайга элбэх саха олорор, тоҕо кинилэргэ анаан араадьыйанан сахалыы саҥарбаппытый?” диэн тыл көтөхпүтүм. Ону оччотооҕу кылаабынай эрэдээктэр Елена Киселева диктофон биэрэн баран “сахалыы сонуннары таһаар” диэн сорудахтаабыта. Инньэ гынан “Виктория” араадьыйаҕа бастакынан сахалыы сонуннары кэпсиир буолбутум.

Онтон НКИХ үлэ көрдөөн бара сылдьыбыппын “устудьуон эбиккин, бириэмэҥ суох буолуо” диэн чугаһаппатахтара. Арай биирдэ Саха тэлэбиидэнньэтин ханнык эрэ чааһынай ханаалыгар Уххан кэпсии олороругар түбэстим. Кини үөрэхпитигэр кэлэн лиэксийэ ааҕа сылдьыбыта, онно Бэчээт дьиэтигэр үлэлиирин эппитэ. Ону санааммын, Бэчээт дьиэтигэр кэбиниэти барытын өҥөҥнөөммүн, Ухханы булан ыллым уонна саха тылыгар үөрэнэ сылдьарбын кэпсээн туран, ити ханаалга “дуруускалыырыгар” көрдөстүм. Кини миигин сирдээн илдьэ сылдьыбыта. Онно тиийбитим, бэйэтин кэмигэр киэҥник биллэ сылдьыбыт суруналыыс Е.Е. Безносова үлэлиирэ. Кини “эрэкэлээмэ буллаххына, онтон 10% хамнастаныаҥ” диэн матыыптаан, хамнаһа суох үлэһит быһыытынан ылбыта. Хайыахпыный, тэлэбиидэнньэ эйгэтэ интэриэһиргэтэр буолан, босхо үлэлээн барбытым. Бэйэм туйгуннук үөрэнэр буоламмын, университеттан уонна улууспуттан үрдэтиллибит истипиэндьийэлээх этим.

Манна үлэлээн, улахан уопуту ылбытым. Онно барытыгар Екатерина Егоровна улахан өҥөлөөх. Нууччалыы саҥарарбыттан олус эрэйдэнэрим. Этэн көрө-көрө, сыыһа саҥарарбыттан кыбыстан, онтон күлэммин, бэл, остуол анныгар түһэн хаалар идэлээх этим. Ону: “Эн сахаҕын дии. Саха буолан баран сахалыы аксыаннаах саҥараргыттан тоҕо кыбыстаҕын?” – диэн кыбыстарбын киэр илгэн санаабын көтөҕөрө. Инньэ гынан хас да ханаалга үлэлээбитим.

Тус дьыаланы арыныы – олох ирдэбилэ

– Инньэ гынан 25 сааскыттан биисинэһинэн дьарыктанан бардыҥ?  

– Кэлин сөптөөх уопуту ылан, салгыы сайдар санаалаах, туһунан биисинэһи 25 сааспар арынан, чааһынай урбаанньыт быһыытынан үлэлээн барбытым. Ол кэмнэргэ быыбардарга араас сакааһы оҥорон, онуоха “этэрбэс араадьыйата” үчүгэйдик үлэлээн, видеосакаас элбэҕэ. Урбаан эйгэтигэр өйдөөбөтүм баһаам этэ. Нолуокпун түҥ-таҥ төлөөн, төбөҕө саайыллыы да баара. Оччолорго бэйэбин сатаан харыстамматым. Онон бу кэмҥэ дьыалам табыллыбатаҕына, санаам саппаҕырдаҕына, санаабын арыгынан, пиибэнэн аралдьытар буолбутум.        

– Ол кэмҥэ тус олоххун оҥосторгор саамай тоҕоостоох кэм буолбатах этэ дуо, ыал буолан, оҕо-уруу төрөтөн...

         Устудьуон сылларбар – уолаттар, эр дьон сэҥээриилэрин ылар кэммэр – син кыралаан былаачыйа-элээчийэ буолан иһэн, ол тапталларым, “симпатияларым” табыллыбаккалар, санаам түһэн, уол моһуоммар түһэн хаалбытым. Оннук сылдьарым, сириллибит кыыс буолан, оччо ыарыылааҕынан хаарыйбат курдуга. Ол гынан олох чэпчэки суолун талбытым.

Испэр бэйэбин астык киһинэн ааҕынарым. Ону ким да өйдөөн көрбөт диэн, барыларын буруйдаан, ким эрэ күүһүнэн миигин аһатарын-уотарын, буорту оҥорорун курдук ылынан, арыгы-табах дьаллыгар сирдиир курдуга. “Киһи барыта миигин өйдөөбөт” диэн өйдөөх-санаалаах этим. Барыта бэйэм испиттэн тахсарын өйдөөбөккө, наар атын дьону буруйдаан, кинилэргэ өһүргэммитэ буолан, сорохторго өс-саас биллэрэн улаатымсыйарым, сиилиирим. Мин эмиэ дьахтар курдук мааны таҥас, тэлээркэй былаачыйа кэтэн тэлээриэхпин, эр дьон харахтарын хатыахтарын баҕарарым кэмнээх буолуо дуо?! Ол эрээри сымыйанан кыбыстан, дьон күлүү гыныа, “айуу, чэ” диэн саҥарыахтара диэммин, тохтоон хааларым. Аҕыйахта бырааһынньыктарга маанымсыйан таҥнан баран, салгыы уйуммат этим. Син биир урукку хаабар, уоллуу таҥаспар, баргыйбыт ыстааннарбар төннө турарым.

– Эйигин дьон-сэргэ, бэйэм даҕаны “КэмВидео” айар хампаанньаҕынан истэн-көрөн билэбит.

– Олох уустук “очурун-чочурун” ааһан, Залог оройуонугар олорор дьиэм тэлгэһэтигэр офис оҥостон “КэмВидео” хампаанньаны үлэлэппитим. Ону оҕом уһуйааҥҥа сылдьар тэрээһиннэрин устууттан саҕалаабытым. Манна саха биллэр-көстөр дьонун, эстрада ырыаһыттарын, модельердары, имиджмейкердары кытта үлэлэспитим.

Кэлин “Кэмвидеобун” аан дойдуну аймыыр онлайн нөҥүө үлэлиир хамаанда оҥостор эбиппин” диэн былааннанан улахан кирэдьиит ылан үлэлээбитим. Онтум баара, бэйэм өй-санаа, ис турук өттүнэн бэлэмэ суохпун таһаарда. Бастаан бэйэ алҕастарын билинэргэ ыарахан этэ. Тулалыыр дьоммун буруйдууртан саҕалаан баран, аны бэйэбин сиэнэн барбытым. Туох баар 42 сааспар диэри үчүгэйи оҥостуммуппун барытын биирдэ сотон кэбиспитим. Дьиэбин атыылаан, малбын ыһа-тоҕо дэлби түҥэтэн. Ол аайы санаам түстэр түһэн, олох суорҕан-тэллэх киһитэ буолуохпун эрэ баҕарарым. Чугас аттыбар баар, эрэммит дьоннорум биир-биир барыталаан бардылар, сорохторун бэйэм кыйдаталаатым. Олох тулуурдаах өттүлэрэ, миэхэ эрэммит уолаттарым эрэ хааллылар. Ыарахан да кэм этэ. Онон олох көһүтүллүбэтэх моһоллоругар түбэһэммин, тэрилтэм боҥкуруот барбыта. Олорор дьиэбин атыылааммын иэспиттэн-күүспүттэн босхоломмутум, бииргэ үлэлэһэ сылдьыбыт дьоммун кытары туох да хом санаата суох арахсыбыппыт.

43 сааска олоҕу уларытыы

– Ааспыт 2020 сылга тус олоххор уларыйыы таҕыста. Кэргэн таҕыстыҥ, дьиэ-уот тутуннуҥ, үлэ саҥа ньыматын тобуллуҥ...

– Бэйэбин атын таһымҥа таһаардым. “Бачча сааспар диэри кэргэним, дьиэм-уотум суох эбит. Тоҕо?”– диэн санааттан бэйэм бэйэбин кытта үлэлэһэргэ санаммытым. Кэргэммин кытта оскуола саҕаттан билсэбит. Оскуолаҕа үөрэнэ сылдьан илии-илииттэн сиэттиспит бастакы уолум буоллаҕа. Ол туһунан бэйэм тэрийбит мотивационнай кулууппар кэпсиибин. Тыаҕа дьиэбин саҥа тутта сылдьан ыал буоллум. Билигин кэргэн тахсан, кини араспаанньатын ылынан Вырдылина буоллум.

– Кэргэҥҥин билиһиннэриэҥ дуо?

– Кэргэним Спартак Гаврильевич Вырдылин – тарбаҕар талааннаах тимир, мас ууһа. Инженер идэлээх. Бырдыкы уус диэн Тааттаҕа аатырбыт төрдүлээх дьон сыдьаана. Худуоһунньук, мас-тимир ууһа идэлээх. Тиэхиньикэни биэс тарбаҕын курдук билэр, хаартыскаҕа түһэрэр дьарыктаах, онтон ас астыырын көрүө этигит... Уопсайынан, талаан барыта түмүллүбүт киһитэ. Бастакы үөрэҕинэн Дьокуускайдааҕы художественнай училищены бүтэрэн худуоһунньук идэтин баһылаабыта. Онтон Москубатааҕы авто-машиностроительнай институт (МАМИ) 2-с кууруһугар үөрэнэ сылдьан, 23 эрэ саастаах эдэркээн уол И.А.Лихачев аатынан ЗИЛ собуотугар кылаабынай конструктор солбуйааччытынан үлэлээн барар.

Ол сылларга "Independent Media”, “Burda" бэчээттиир дьиэлэргэ, “Мотор” сурунаалга, атыы-эргиэн, эрэкэлээмэ, ыстааты таһынан кэрэспэдьиэнинэн үлэлиир, уруһуйдара, ыстатыйалара бэчээттэнэллэр. Билигин мас, тимир араас көрүҥүнэн талбытын уһанар. Кини сатаабатаҕа суох. Тааттаҕа Чөркөөх таһыгар баар Ньургун Боотур монумены (И.Павлов оҥоһуга) ардахха-хаарга, тыалга-быылга дьэбин буолбутун кылгас кэм иһигэр ньаалбааннарын, кырааскатын саҥардан, тупсаран П.А. Ойуунускай 125 үбүлүөйдээх сылыгар чөлүгэр түһэрбитэ.

Иккиэн, айар дьон буоламмыт, бэйэ-бэйэбитин наһаа өйдөһөбүт, кэпсэтэр эйгэбит киэҥ. Кини билигин түргэнник оттуллар, сылааһы өр тутар тимир оһоҕу оҥоруунан дьарыктанар. Дьон сөбүлээн ылар аҕай (инстаграм: @spartakus_14_russia) Дьиҥэр, уруккуттан аттыбар сылдьыбыт киһини таба көрбөтөхпүн. Мэлдьи эр киһилии тутта-хапта сылдьыбыт буоламмын, бэйэбин дьахтар киһи курдук сыаналамматахпын. Олоҕу маннык уларытыыга бэйэни кытта үлэлэһии тириэрдэрин бэйэбинэн биллим.

– Наталья, ити кэргэниҥ оҥорор оһоҕун, хата, сырдата түс эрэ. Тыа дьоно аныгылыы толкуйданан оҥоһуллубут оһоҕу, бука, интэриэһиргииллэрэ буолуо.

– Саҥаны үөрэтэн, ис кыаҕы сайыннарар, суохтан баары, туһалааҕы оҥорор кэм кэллэ. Кэргэним Спартак өр кэм устата умайар аныгы инновационнай оһоҕу толкуйдаан, оҥорон таһаарда. Ол тимир оһоҕун билигин сакааска оҥорор. Бу оһох түргэнник, сонно тута, олорор да тоҥон турар да дьиэни, баанньыгы, гарааһы, хотону, уопсайынан, ханнык баҕарар эбийиэги начаас, көрүөх бэтэрээ өттүгэр, “быр” гына сылыта охсор. Өссө биир уратыта – өр кэмҥэ сылааһын тутар. Нууччалыы эттэххэ, “эргономичнай” ол эбэтэр Саха сирин усулуобуйатыгар туттуллара чэпчэки. Билиҥҥи биһиги тымныыбытыгар улахан суолталаах, маннык оһохтооҕо буоллар, элбэх ыал абыраныа этэ.

Онон бу чэпчэки ыйааһыннаах, илдьэ сылдьарга табыгастаах конструктивнай оһохтор ордук хоту дойду олохтоохторугар – табаһыттарга, балыксыттарга, булчуттарга, ыраах айан суоппардарыгар – өссө баанньыкка туруорарга ордук табыгастаах. Сыаната да удамыр. Ким туһаныан, сакаастыан баҕарар буоллаҕына, Спартактыын билсэн, сүбэлэтэн кэпсэтиэххитин сөп.

– Билигин куорат сиртэн көһөн, тыаҕа олохсуйдуҥ.

– Хаҥалас Чапаев дэриэбинэтигэр быһайын дьиэ туттан олохсуйдубут. Уолбун тыа олоҕор үөрэтээри, чугаһаатары. Куоракка оҕо най барар. Мэлдьи хонтуруоллуугун, оҕоҕо быраап биэрбэккин. Оскуолаҕа аҕалаҕын, илдьэҕин, араас куруһуокка таһаҕын. Манна барыта көҥүл. Бэйэтэ оскуолатыгар барар-кэлэр, оонньуур-алтыһар табаарыстардаах, айылҕалыын алтыһар. Куорат дьалхааннаах олоҕуттан көһөн, манна кэлэн олохсуйбуппуттан наһаа астынабын.

– Үп-харчы кырыымчык кэмигэр, соҕотох дьахтар, хайдах дьиэ тутуннуҥ?

– Бастатан туран, харчыны ааҕа үөрэниэххэ наада, үлүбүөй буолбакка. Мин бастаан барытын ымпыгар-чымпыгар тиийэ табылыысса оҥорон суоттаабытым. Аны докумуон оҥорторуом иннинэ 1 ый устата саайт бөҕөтүн үөрэттим. Онтон айылҕа сокуоннарын, өбүгэ үөрэҕин тутуһан дьиэ былаана, онтон ону бырайыак сууматыгар таһаарыы курдук уустук үлэни көрсүбүтүм. Ол сылдьан тэҥинэн үп-харчы көрдөөһүнэ. Үөрэттэххэ, быыс-хайаҕас, киһи олоҕор туһанара элбэх эбит.

Билигин араас судаарыстыбаннай бырагыраама бөҕөтө баар ону туһанар кыах баар эбит. Субсидия, тыа ыалыгар, элбэх оҕолоох ыалга чэпчэтиилээх ипотека араас көрүҥэ баар. Ону үгүспүт билбэт эбиппит. Уопсайынан, судаарыстыбабыт киһилии сирэйдээх эбит диэн, үчүгэй өйдөбүлгэ кэлэн сылдьабын. Инньэ гынан биһиги Россельхозбаан нөҥүө 2.7 %-наах ипотеканан 126 кв.миэтэлээх, 2 этээстээх, гараастаах толору хааччыллыылаах (гаас, уот) дьиэ туттан быр бааччы олоробут. Бу барыта мин инстаграмҥа ( kyn_boturovna) тус сирэйбэр сиһилии кэпсэнэр.

– Ыйааһын түһэрии манан дьыала буолбатах. Ыйааһыҥҥын хайдах бырахтыҥ?

– 89 киилэттэн 58 киилэҕэ диэри ыйааһын түһэриэм диэн хаһан да санаабат этим. Үйэм тухары ыйааһын түһэриитигэр киирсибитим. Аан дойду бары дийиэтэтин боруобалаабытым. Кэлин бэйэбэр сөптөөх киһини – Лиза Григорьеваны (инстаграм: @lisagrigoreva) булан, кинилиин үлэлэһэммин, ыйааһын түһэринним. Кэнники 6 ый иһигэр 18 киилэни бырахтым. Урут 89 киилэлээх эбит буоллахпына, билигин 58 киилэбин. 42 эрэсимиэрдээх таҥаһы кэтэр буоллум. Манна, биллэн турар, чөл олоҕу тутуһуум, аһылыкпын бэрээдэктээһиним күүс-көмө буолла. Уопсайынан, олоххун бары өттүнэн бэрээдэктээтэххинэ, олоҕуҥ быдан чэпчиир эбит. Билигин дьэ тупсан, урут бэркэ ымсыырар араас былаачыйабын көҥүл кэтэр буоллум. Үөрэрим – сааһым соччо ыраата илигинэ “дьахтар моһуонун” ылыммыппыттан, атын дьону буруйдуу сылдьыбакка, бэйэ ис туругун кытта үлэлэһэн уларыйбыппыттан. Киһи бэйэтин кытта үлэлэспэтэҕинэ, туораттан көмө туһата суох. Бэйэҥ баҕаран туран үлэлэстэххинэ, атын дьон билиитэ, сүбэтэ эйиэхэ көмө-тирэх буолар. Ону мүччү туппакка туһаныахха наада. Онон хас биирдиибит айылҕабытынан дьахтар буоларбытын ылыныаҕыҥ.

– “Күн Боотуровна” диэн дьону олоххо көҕүлүүр кулууп арыммыккын (инстаграм: kyn_boturovna). Туох сыаллааҕый-соруктааҕый?

– Киһи бэйэтин бэйэтэ өйдөөхтүк дьаһанан олороругар суол хайысхатын тэлэн биэрэбин. Ону барытын тутустаххына, дьоллоох буолаҕын, үөрэ-көтө сылдьаҕын. Бэйэм олоххо ааспыт суолларбын холобурдуубун, көрсүбүт сыыһаларбын, алҕастарбын аһаҕастык кэпсиибин – бүдүрүйбүт көнүө, арыгыны, табаҕы кыайыа, эр киһилии буола сылдьыбыт дьахтар дьиҥнээх дьахтарга уларыйыа, эмис киһи ырыа, дьиэтэ суох дьиэлэниэ. 43 сааскар даҕаны тапталгын көрсөн атын киһини ылыныаххын, оҕолонуоххун сөп. Бу барыта киһи баҕа санаатыттан тахсар. Дьэ, ол баҕа санааны олоххо хайдах киллэрэри бу кулууп көмөтүнэн дьоҥҥо тиэрдэбин.  

– Наташа, дьоҥҥо инникигэ эрэли үөскэтэр үлэҕэр ситиһиини уонна этэҥҥэ дьиэ кэргэн дьоллоох олоҕун баҕарабын.

Саргылаана БАГЫНАНОВА.