Бу хаартыскаҕа 1941 сыллаахха бэс ыйын тиһэх күннэригэр, Аҕа дойду Улуу сэриитэ саҕаламмыта аҕыйах аҕай хонук кэннэ, Москуба куоракка түспүттэр.
Эр киһи – Георгий Михайлович Андросов, саха уола. Үлэһит-бааһынай Кыһыл аармыйатын старшай лейтенана, күн бэҕэһээ эрэ М.В. Фрунзе аатынан Байыаннай академия Анал факультетын бүтэрбит, субу аҕыйах күнүнэн Ленинградтааҕы байыаннай уокурук разведкаҕа салаатын Иһитиннэриини түмэр пуунун начаалынньыгын көмөлөһөөччүнэн ананыаҕа, бэрт сотору Өстөөх кэтэҕэр разведканан уонна диверсиянан дьарыктанар ураты этэрээти салайыаҕа. Онтон дьахтар кини кэргэнэ — Серафима Михайловна Михайловская, Москубаҕа олохтоох нуучча кыыһа, ССРС Балык бырамыысалынаһын наркоматын үлэһитэ. Бу эдэр ыал ыйы кыайбат эрэ кэмҥэ бииргэ олорбуттар...
...Оччолорго биир эмэ көрбүөччү харахтаах, этитиилээх сүрэхтээх таайбыта эбитэ дуу, билигин картаттан суох буолбуттара ырааппыт киэҥ сирдээх Байаҕантай улууһун уонна кыракый Байаҕыыныскай нэһилиэгин Эбэ алааһыгар, 1913 сыллаахха аныгы истиилинэн олунньу 23 күнүгэр орто дойдуга оройунан дугуммут Ыарҕа аймах Дьөгүөрэ уолчаана инники дьылҕатын?
Бу айылҕа ийэ хотун аймах хаан дьонун – Ыарҕа Андросовтар, Былаас суруксут сыдьааннара Олесовтар, Баайаҕа Христофоровтар, Таатта систэрэ Ньоомньоон Слепцовтар бары дьоҕурдарын хатаҕалаан бэрсибит ыччата саха санаатыгар да батарбат дьикти идэтигэр – байыаннай разведкаҕа уһуйуллан Үлэһит-бааһынай Кыһыл аармыйатын кэккэтигэр, бэл өстөөх Абвер разведкатын уонна Нуучча босхолонуулаах аармыйатын иһигэр өтөн киирэн, оннооҕор Бельгия антифашистыы күүстэригэр уонна Соҕурууҥҥу Эмиэрикэ чаастарыгар холбоһон Аан дойду Иккис сэриитин төлө тардыбыт Фашистыы Германия уонна кини хос моонньохторун утары саа-сэп эрэ күүһүнэн буолбакка, өй-сүрэх кыаҕынан эмиэ кыргыһыан, охсуһуон, туруулаһыан... Урааҥхай саха айанньыт хаана тардан аарыма Евразияны илинтэн арҕааҥҥа диэри тилийэ көтүөн – сатыы уонна аттаах, тимир көлөнөн уонна тимир суолунан, уунан уонна салгынынан Дьоппуон байҕалын кытылыттан Хотугу байҕал кытылыгар, Кыһыл Көмүс Муос хомотуттан Ла Манш силбэһиитигэр, Владивосток куораттан Брюссель, Париж куораттарга тиийиэн, Сэбиэскэй Сойуус Приморьетыттан саҕалаан Омскайынан, Новосибирскайынан, Москубанан, Карелиянан Мордовиянан, Пермь, Смоленскай, Ленинград, Псков уобаластарынан, Эстония, Латвия, Белорусия сойуустаах өрөспүүбүлүкэлэринэн, Европаҕа Польшанан, Германиянан, Даниянан, Голландиянан, Бельгиянан, Франциянан тэлэһийиэн... Бу тухары хаан хааҥҥа хапсыһан, тыын тыыҥҥа харбаһан, өлө-өлө тиллэн, тимирэ-тимирэ күөрэйэн киһи-хара буолуон, өстөөх билиэнин, концлагерь сорун-муҥун, ГУЛАГ ыар тыынын уйуон...
