Киир

Киир

Ханнык баҕарар киһиэхэ төрөөбүт дьиэҕэр, ийэҕэр, аҕаҕар атаахтыы, күүс-сэниэ ылына, сүбэ-соргу истэ кэлэр диэн дьол буоллаҕа. Биһиэхэ аҕабыт оннук дьолу 64 сыл устата бэлэхтээтэ...

Аҕабыт Ю Шиндики Андреевич оччотооҕу сэрии кэминээҕи оҕо эрэйдээх-эндирдээх, элбэх түһүүлээх-тахсыылаах уустук, ол эрээри дьоллоох олоҕун толору дьоһуннук олорон ааста. Соҕотох быраатыныын Сумайдыын иккиэйэҕин, эрдэ тулаайах хаалан, оччотооҕу кэм эрэйин-муҥун эҥээринэн тыырбыттара. Олоххо олус тардыһыылаах, сытыы-хотуу ыччат буола улааппыттара. Ол бириэмэҕэ саҥа үөдүйэн эрэр сонун, наадалаах идэлэри биир бастакынан баһылыы охсоннор, үлэлэнэн-хамнастанан, маҥнайгы истиҥ тапталларын көрсөн, саха нарын кыргыттарын кэргэн ылан дьиэ-уот тэриммиттэрэ. Аҕаларын, ыраах өбүгэлэрин үйэтитэн утум тардыспыттара, Ю диэн араспаанньалаах эдэр ыаллар утуу-субуу баар буолбуттара.

Аҕалара Ю Хынь Шен Япония Кэриэйэҕэ саба түһэн олохтообут батталларыттан куотан, 1905 с. Арассыыйаҕа кэлэн, Алдан, Бодойбо көмүс бириискэлэринэн, тиһэҕэр Ленскэй оройуонугар кэлэн үлэлии сылдьан, Сунтаартан төрүттээх Сидорова Екатерина Прокопьевнаны көрсөн ыал буолбуттара. 1930 с. бастакы уолларын - Шиндикини төрөппүттэрэ. Кэлин Сунтаарга көһөн тиийэн олохсуйбуттара. Нууччалыы Андрей диэн ааты ылыммыт кэриэй оҕонньоро биэкэринэн үлэлээбитэ. Уолун кытта кэриэйдии кэпсэтэр эбит, биир дойдулаахтарын кытта сибээһин быспатах. Саха харахтаан көрбөтөх астарын үүннэрэн, тарҕатан, дэлэтэн үлэни өрө туппут, чөл олохтоох, мындыр өйдөөх, оччотооҕу кэм кэриэйдэрэ олохтоох нэһилиэнньэҕэ убаастабылы ылан олорбуттар. Ол эрээри төрөөбүт сирдэриттэн-уоттарыттан тэйитиллибит, чугас дьонун көрдөрбүтүнэн сүтэрбит дьон дойдуларын ахтан төһөлөөх муҥнаналларын, хараасталларын көрөн-истэн улааппыт уол ол туһунан кыратык ахтан ааһааччы, аҕатын аһынан кэпсээччи. Кэлин Шиндики Андреевич оҕолоро, сиэннэрэ Соҕуруу Кэриэйэҕэ баран кэллэхтэринэ, сонуннарын долгуйа истэрэ, аҕатын санаан, ис-иһиттэн сылаанньыйа үөрэрэ.

img105

Аҕабыт 89 сыл олорбут уһун олоҕор араас үлэттэн чаҕыйбакка, ол курдук суоппар, автокрановщик, мэхээнньик, катер уонна баарса хапытааннара курдук оччолорго бэрт сэдэх идэлэри баһылаан, өр кэмнэргэ Сунтаар улууһугар солбуллубат туруу үлэһит киһи этэ. 47 сыл, 70 сааскын туолуохха диэри, уруултан илиигин араарбакка үлэлээһин, Саха сирин барытын, хотунан-соҕуруунан, улахан таһаҕас таһар массыыналарынан уһаты-туора сыыйыы диэн ылбычча киһиэхэ бэриллибэт буоллаҕа. Ол дьаныардаах үлэ түмүгүн дьон-сэргэ билиниитэ уонна аҕабыт, эһэбит үгүс наҕараадата туоһулуур. Кини СӨ Ытык сүбэтин «СӨ Ытык кырдьаҕаһа» диэн анал аат хаһаайына, өрөспүүбүлүкэ автомобильнай тырааныспарын бочуоттаах үлэһитэ, сэбиэскэй потребкооперация туйгуна, социалистическай куоталаһыы кыайыылааҕа, Сунтаар сэлиэнньэтин бочуоттаах олохтооҕо, үлэ бэтэрээнэ. Үлэтин сыаналаан, үгүс элбэх наҕарааданан, хайҕал, махтал суругунан бэлиэтээбиттэрэ.

medal

medal1

medal2

medal3

Олоҕун аргыһа, эмиэ Сунтаар кэрэчээн кыыһа Маняны хайдах курдук таптаан, сырсан кэргэн ылбытын 60-ча да сыл ааспытын кэннэ, күлэ-үөрэ долгуйа кэпсиирэ. Киниэхэ оччолорго анаабыт ырыатын ыллыыра. Юлар иккиэн бэрт ыалдьытымсах, үөрүнньэҥ, сайаҕас майгылаах дьон, бэрт элбэх киһи хонон-өрөөн, маанылатан, ыалдьыттаан ааһар ыала буолан, дьон-сэргэ махталын ылбыттара. Иккиэйэх бэйэлэрэ билигин 7 оҕолоох, 20 сиэннээх, 16 хос сиэннээх киэҥ аймах бас-көс дьоно буоллулар. Ол туоһута -- 2017 сыллаахха “За любовь и верность” диэн мэтээлинэн наҕараадаламмыттара.

medal4

Үйэлэрин тухары үлэни өрө туппут, сахалыы сэмэй киэҥ-холку майгылаах ыал оҕолорун, сиэннэрин эмиэ оннукка такайдылар, тус холобурдарынан элбэххэ үөрэттилэр. Төрөппүттэрбит бэйэлэрин саҥата суох холобурдарынан биһигини ииттилэр, дьоҥҥо-сэргэҕэ аламаҕай сыһыаннарынан, дьиэни-уоту өрө тутуунан, дэлэй аһынан-үөлүнэн, ыраас-чэбэр туттунууларынан биһиэхэ мэлдьи холобур буолаллар. Туораттан көмөтө суох икки эрдэ тулаайах хаалбыт сэрии кэминээҕи оҕолор ыал буолан сэттэ оҕону төрөтөн, көрөн-харайан, барыбытын үөрэхтээн, ыал оҥортоон, үгүс сиэни көрсөн атахха туруортууллара бэйэтин туһугар эмиэ уустук этэ буоллаҕа. Билигин оҕолоро эмиэ үлэни өрө туппут туруу ыаллар. Аҕаларыттан үөрэнэн, уолаттар Андрей, Гриша, Сергей, Володя сатаабаттара диэн суох, кыргыттар Надя, Наташа, Валя ийэлэрин утумнаан хаһаайка бастыҥнара.

Дьоммут ыал буолан, алаһа дьиэ тэринэн олорбуттара быйыл 65 сылын туолуохтааҕа. Кинилэр бу сыллар тухары тапталларын уота сөҕүрүйбэтэҕэ. Эһэбит, хонуу сибэккитин дьөрбөтүн туппутунан, сарсыарда эрдэ балыыһаҕа сытар кэргэнигэр киирэн кэлэрэ. Бырааһынньыктарга эрдэттэн кистээн, бэлэх ылан, «сюрприз» оҥорсоллоро.

Шиндики Андреевич бу Орто дойдуга кэлбит аналын дьоһуннаахтык толорон, дьиҥнээх эр киһи сиэринэн үлэлээн-хамсаан, дьиэ кэргэнин иитэн, үүнэр ыччакка холобур буолар. 89 сыл дьоллоох олоҕу толору олорон, хомойуох иһин, былырыын бу Орто дойдуттан барбыта. Аҕабытын, эһэбитин олус суохтуубут, куруутун саныыбыт, ахтабыт. Ааттарын ааттатар, төрүттэрин-уустарын тэнитэр үгүс ыччат – сиэннэрэ, хос сиэннэрэ – улааталларыттан, кинилэр ситиһиилэриттэн бары, ордук кини олоҕун аргыһа Мария Григорьевна үөрэр, дьоһун дьон буолалларыгар эрэнэр.

Олоҕун аргыһа М.Г. Кириллина, оҕолоро Надежда, Наталья, Валентина, Андрей, Григорий, Сергей, Владимир.

Бүтэһик сонуннар