1919 сыл атырдьах ыйын 27-тигэр Арассыыйа киинэтин күнэ бэлиэтэнэр. Оччотооҕу былаас киинэ дьону салайар сүдү күүстээҕин кэмигэр өйдөөн, киинэ искусствотын судаарыстыба бас билиитигэр ылыы туһунан декрет баттаабыта.
Ол эрэн, киинэ эйгэтин үлэһиттэрэ бырааһынньыгы 80-с сыллардаахтан биирдэ бэлиэтиир буолбуттара. Сэбиэскэй киинэ былаас цензуратынан хааччахтанара. Бырааһынньыгы 8 сыл буолан баран, «Киинэ күнэ» диэн аатын уларыппыттара.
2001 сылга диэри бырааһынньык бэлиэтэнэр күнэ уларыйа сылдьыбыта. Аан дойду киинэтин күнүн кытта холбоору гыммыт да түгэннэрэ баара. Онтон 2002 сыллаахха Никита Михалков балаҕан ыйын бүтэһик нэдиэлэтин аныахха диэн этии киллэрбитэ. Ол эрээри, сылын аайы ыытыллар “Көмүс хотой” церемонияны кытары сөп түбэсиһэрин иһин табыллыбатаҕа. Ол кэнниттэн биирдэ АФ култууратын министиэристибэтэ атырдьах ыйын 27 күнүн «Арассыыйа киинэтин күнэ» диэн уларыппыта.
Саха сиригэр кинематограф 1911 сылтан ыла баар буолбут диэн «Сибиир» хаһыакка суруллар. 1912 сылтан ыла дьоҥҥо-сэргэҕэ киинэ көрдөрөн саҕалыыллар. 1986 сыллаахха Николай Заболоцкай «Мааппа» сэһэнигэр олоҕуран, бастакы сахалыы киинэни Алексей Романов устар.
Бу күн Арассыыйа бары муннуктарыгар саҥа киинэлэр сүрэхтэниилэрэ, аһаҕас халлаан анныгар киинэ көрдөрүүлэрэ, бэстибээллэр уонна кэнсиэрдэр буолаллар.
