Кэпсээҥҥэ киирэр ураты кэрэ айылҕалаах, сир баайдаах Сунтаар улууһун Кэмпэндээйи дьоно-сэргэтэ олус сэргэх, талбыт курдук бары ураты талааннаах. Бэҕэһээ улуус киинигэр кэмпэндээйилэр 60-ча буолан үҥкүү бырааһынньыгын бэлэхтээтилэр. Манна ытык-мааны Далбар Хотуттар, үрүҥ халааттаах сиэстэрэлэр, дьаһалта үлэһиттэрэ, элбэх оҕолоох ийэлэр, оҕолор уо.д.а. кытыннылар. Кинилэр аан дойду араас үҥкүүтүн көҕүлүттэн туттулар.
Бэл, үс сыл анараа өттүгэр Кэмпэндээйигэ анал үҥкүүһүт идэлээхтэрэ суох буолан, бу нэһилиэк ырыаннан эрэ ымыыланар буоллаҕына, билигин ырыа-үҥкүү дьикти дойдута буолла! Ону иилээн-саҕалаан "Үҥкүүлүүр Туус кэнэли" бырайыак ааптара, ырыаһыт, ырыаны айааччы, кулууп салайааччыта Анна Тотонова кыайа тутта. Кини Кэмпэндээйи дьонун кэрэҕэ сирдиир сыалтан , биир санаалааҕын Софья Николаеваны анаан-минээн ыҥыран, санаторийга сынньатан, нэһилиэгин дьонугар үҥкүү арааһын үөрэттэрбит. Кэлин уус-уран салайааччы Евгения Эверстова кыттыһан үҥкүүлэри туруоран, ситэрэн биэрбит. "Саха алаадьыта", "Туус Кэнэли", "Бэс чагда", "Күн кыырпахтара" диэн үҥкүү бөлөхтөрө үөскээбиттэр.
Үҥкүү кэрэ киэһэтэ "Биһиэхэ Кэмпэндээйигэ" диэн СунтаарТВ бэлэмнээбит киинэтиттэн саҕаланна. Ол кэннэ, сыана аһыллаатын кытары "Туус Кэнэли" мааны хотуттара дэйбиирдээх алгыс, арчы үҥкүүтүнэн дьоро киэһэни арыйдылар.
Өссө чаппараахтаах уонна веердаах үҥкүүлэри толордулар. Оҕолор "Күн бытархайа" бөлөхтөрө саадьаҕай оҕус, онтон улахан бөлөҕө "Пингвины - ежики" үҥкүүтэ киэргэттэ. "Сахам алаадьыта" үҥкүүнэн түһүлгэ ыалдьыттарын алаадьыннан күндүлээтилэр, салгыы "Сахам далбар хотуннара" диэн үҥкүүнэн көрөөччүлэри сөхтөрдүлэр. Аҥардас таҥастарын дьон-сэргэ сөҕө-махтайа көрдө. "Бэс Чагда" орто саастаах кэрэ аҥардар бөлөхтөрө тэтимнээх узбектыы уонна намыын хаар үҥкүүтүн кэрэтик эргитэн кэбистилэр. Уйгууна Тотонова аныгы үҥкүүнэн, Ираида Чолбодукова казах үҥкүүтүн имигэстик хамсанан көрөөччүнү абылаатылар, оттон элбэх оҕо эдэркээн ийэтэ Лира Герасимова хотугу үҥкүүнү кытта сардаана сибэккини үҥкүүнэн дьүһүйэн бэлэх уунна.
Барыбытыгар үтүө холобур буолар 88-с хаарыгар үктэнэр Ксения Григорьевна Евсеева украиналыы гопак үҥкүүнү өрө көтөҕүллэн үҥкүүлээбититтэн дьон сүргэтэ көтөҕүлүннэ, үстэ төхтөрүйэн бар дьонугар бокулуоннуурун ытыс үрдүгэр көрүстүлэр!
Дьоро киэһэҕэ Анна Тотонова уонна Гаврил Пахомов "Эйиэхэ тардыһан", кырачаан Ариан Гуляев "Эбээ дьиэтэ" ырыалара сүрэхтэннилэр. Гаврил бэйэтэ кэрэ куолаһынан ыллаан дуоһутта уонна күтүөт уол Николай Эверстов, кырачаан Эсланда Прокопьева, Сардаана Макарова ырыалара олус иһирэхтик иһилиннилэр. Быыһыгар дьаһалта үлэһитэ Туяра Прокопьева Кэмпэндээйиттэн кэлбит кэһиилэри – цеолит наборун, кууллаах тууһу, туустаах күөл уутун – рапаны, алыһары, саха иһитин о.д.а. оонньотон, элбэх киһи илии тутуурдаах тарҕастылар.
Үҥкүү киэһэтэ норуоттар доҕордоһууларын үҥкүүлэринэн түмүктэннэ! Өссө биир кэрэхсэнэрэ баар: Валентина Семенова диэн санаторий үлэһитэ бу бырайыакка биэс сиэнин кытта кэккэлэһэ үҥкүүлээн соһуталаата.
Бу курдук кэмпэндээйилэр үҥкүү кэрэ киэһэтин бар дьонугар бэлэх оҥордулар. “Туус Кэнэли” бырайыак салгыы сайдан, киэҥ ыырдары дабайар былааннаах. Анна Фомична аны ахсынньы ыйга Дьокуускайга кэмпэндээйилэр кэнсиэрдиир былааннаахтарын, сатаннаҕына Кытайга кытта тахсыахтарын баҕаралларын кэпсээтэ. Онуоха үҥкүүһүт хотуттар “Фомичнабыт аны ханна илдьээр, биһигини үөрдээр”,- диэн эрэнэ кэтэһэллэр.
Ырыа-үҥкүү алыптаах Туус Кэнэли куруутун үҥкүүлээ, ыллаа, кэрэни кэрэхсээ!
Мария КОБЕЛЬЯНОВА-ТУСКУЛААНА
