Соторутааҕыта Хаҥалас Нөмүгүтүгэр “Ой дуораана” күрэс киһи сөҕүөн курдук үрдүк таһымнаахтык ааспытын туһунан суруйан турабын. Уопсайынан, саас кэллэ да сир-сир аайы уопсайа уонча маннык түһүлгэ тэриллэр. Санаттахха, кулун тутар 27 к. – Чурапчыга, 28-ка – Төҥүлүгэ, 29-ка – Хатаска, 30-ка Майаҕа буолуохтаахтар. Киһи онтон үөрэр эрэ.
Оттон кулун тутар саҥатыгар тыыннаах доҕуһуолу өрө тутааччылар кырдьаҕас Бүлүү куоракка муһуннулар. Манна, Сахабыт сирин үөрэҕин биир дьоһуннаах кыһатыгар – Н.Г. Чернышевскай аатынан Бүлүүтээҕи Педагогическай колледжка – иккис төгүлүн “БҮЛҮҮ ДОБУН ДОРҔООНО” диэн вокальнай-инструментальнай ансаамбыллар (ВИА) уонна бөлөхтөр күөн-күрэстэрэ буолан ааста. Түһүлгэни иккис төгүлүн бу кыһа уһуйааччыта, мин доҕорум, ону ааһан урут бииргэ оонньуу сылдьыбыт киһим Егор Евдокимов сүүрэн-көтөн тэрийдэ. Кини туһунан арыый хойутуу кэпсиэм. Бастаан – күрэс туһунан.
“Бүлүү добун дорҕоонун” “доргута” араас улуустан 22 бөлөх кэлбит. Мантан 16-та – оскуола оҕолоро. Саамай ыраахтан кэлбит ыалдьыттар – Эдьигээн дьоһун дьоно. Маны таһынан Сунтаартан, Ньурбаттан, Үөһээ Бүлүүттэн бааллар. Бүлүү улууһун аатын эмиэ хас да бөлөх көмүскээтэ. Судургутук көрдөрдөххө, маннык:
Оҕолор бөлөхтөрө
- “Айар-Арктик”, Эдьигээн орто оскуолата, сал. Аполлон Дмитриевич Степанов;
- “Солкуобай” этно-рок-бөлөх, Сунтаар, сал. Альберт Владимирович Горохов;
- “Дорҕоон”, Үөһээ Бүлүүтээҕи музыка оскуолата, сал. Сергей Сергеевич Иванов;
- “Аартык”, Ньурба, Малдьаҕар, сал. Айсен Гаврильевич Кысылбаиков;
- “Эрэл” (алын бөлөх), Бүлүү, Чинэкэ, сал. Прокопий Григорьевич Воронов;
- “Эрэл” (улахан бөлөх), Бүлүү, Чинэкэ, сал. Прокопий Григорьевич Воронов;
- “Кэскил”, Ньурбатааҕы Оҕо киинэ, сал. Манчаары Григорьевич Ксенофонтов;
- “Харысхал”, Үөһээ Бүлүү, Өргүөт оскуолата, сал. Анна Олеговна Иванова;
- “Эрэл", Үөһээ Бүлүү гимназията, сал. Ия Алексеевна Алексеева;
- “Тэмиктэ”, Эдьигээннээҕи Оҕо киинэ, сал. Мичил Леонидович Романов;
- “Бордоҥ”, Ньурба, Маалыкайдааҕы Оҕо искусствотын оскуолата, сал. Афанасий Дмитриевич Потапов;
- “Swap”, Ньурбатааҕы “Кыталык” киин, сал. Владимир Георгиевич Иванов;
- “Ситим”, Бүлүү, Тыымпы, сал. Василий Егорович Федоров;
- “Хатан” (алын бөлөх), Үөһээ Бүлүү, сал. Роман Гаврильевич Кысылбаиков;
- “Хатан” (орто бөлөх), Үөһээ Бүлүү, сал. Роман Гаврильевич Кысылбаиков;
- “Тэтим”, Бүлүү, Илбэҥэ, сал. Матрена Егоровна Кириллина.
Улахан дьон бөлөхтөрө
- “Амака”, Ньурба, сал. Афанасий Дмитриевич Потапов;
- “Эйгэ уолаттара”, Эдьигээн, “Эйгэ” этно-култуура киинэ, сал. Владимир Николаевич Иванов;
- “Турук”, Бүлүүтээҕи Педколледж, сал. Егор Егорович Евдокимов;
- “Добун”, Бүлүү, Тааһаҕар, сал. Алексей Алексеевич Осипов;
- “Аргыс”, Бүлүү, Балаҕаччы, сал. Петр Яковлевич Николаев;
- “Чысхаан”, Үөһээ Бүлүү, Өргүөт, сал. Андрей Андреевич Николаев.
Һитигирдик. Устар күн устата бу бөлөхтөр оонньууларын, ырыаларын-тойуктарын дуоһуйа иһиттибит. Ким иккилии, ким үстүү ырыаны ыллаата.
Дьокуускай куораттан миигин кытта Саха сирин араадьыйатыгар “Тыыннаах дорҕоон”, “Чолбон”, “Эр хоһуун” биэриилэри ыытар Иван Тарасов барса сырытта. Сыыспат буоллахпына, кини бу аан бастакытын Дьүүллүүр сүбэҕэ үлэлээтэ. Буолаары буолан, бачча ыраах сиргэ тиийэн. Мантан антах бу курдук түһүлгэлэри өссө кэрийэн (сотору эмиэ хас да буолаары турар), көрөн-истэн, устан-хайаан, араадьыйаҕа биэриилэригэр туһаныа диэн эрэнэбин.
Дьүүллүүр сүбэҕэ үлэлиир уустук. Өскөтүн оҕолору дьүүллүүр буоллахха, онтуҥ уон төгүл уустугурар. Өйдүүбүн – киһи барыта кыайыан, мэлдьи бастыҥ ааттана сылдьыан баҕарар. Ол эрээри, ким балайда уопутурбута эбэтэр, төттөрүтүн, саҥа оонньоон эрэрэ тута харахха быраҕыллар үгэстээх. Оттон күрэс диэн – күрэс. Салайааччылар бары маны өйдүүллэрэ буоллар...
Биһиги түмүкпүт бу сырыыга арыый мөккүөрдээх, эбиитин кыра буккуурдаах соҕус буолла бадахтаах. Ол эрээри, тэрийээччилэр син оннун буллардылар. Туораттан да, салалта да өттүттэн (колледж бэйэтин салалтатын аахпатахха) улахан өйөбүлэ суох күрэһи бэркэ тэрийдилэр. Онон ис сүрэхтэриттэн кыһаллан сүүрбүт көппүт бу колледж үлэһиттэригэр, чуолаан тэрийээччи-педагог Светлана Ивановаҕа барҕа махтал буоллун!
Түмүгү көрүөҕүҥ.
Оҕолор бөлөхтөрүгэр
1 ист. лауреат – “Айар-Арктик”;
2 ист. лауреат – “Солкуобай”;
3 ист. лауреат – “Дорҕоон”.
1 ист. дипломаннар – “Аартык”; “Эрэл” (Чинэкэ), “Кэскил”;
2 ист. дипломаннар – “Харысхал”, “Эрэл” (Үөһээ Бүлүү), “Тэмиктэ”.
3 ист. дипломаннар – “Бордоҥ”, “Swap”, “Ситим”.
Улахан дьон бөлөхтөрүгэр
1 ист. лауреат – “Амака”;
2 ист. лауреат – “Эйгэ уолаттара”;
3 ист. лауреат – “Турук”.
1 ист. дипломант – “Добун”;
2 ист. дипломант – “Аргыс”;
3 ист. дипломант – “Чысхаан”.
Манна бииргэ болҕомтону хатыахпын баҕарабын – бөлөх аатыгар. Холобур, “Айар-Арктик”, “Амака”, “Swap”, “Солкуобай”, “Тэмиктэ”, “Эйгэ уолаттара” диэн олус сонуннук иһиллэллэр. Чэ, “Хатан”, “Чысхаан” уонна “Эрэл” (Чинэкэ) да буоллуннар – ити дойдуларга уруккуттан баар эбэтэр урут оонньуу сылдьыбыт бөлөхтөр ааттара. Уоннааҕыта хайдах эрэ. Хатылаһыы. Урут дуорааннаахтык оонньоон ааспыт бөлөхтөр ааттарын ылыныы. Эбэтэр күн аайы туттуллар тылга сигэнии. Тылдьыты хасыһыҥ. Дойдугут сирин-уотун үөрэтиҥ. Кырдьаҕастартан ыйыталаһыҥ. Сонун ааты булуоххут.
Аны, эрэннэрбитим курдук, сүрүн тэрийээччи Егор Егорович ЕВДОКИМОВ туһунан.
Кини айар үлэҕэ сүрэҕин-быарын ылларбыта отуттан тахса сыл буолла. Урут Сунтаарга “Оһуокай” (аатырбыт “АйТал” биир урукку аата) уонна Намҥа “Эҥсиэли” бөлөхтөргө оонньуу сылдьыбыта. Дойдутугар Бүлүүгэ хас да оҕо, ыччат ырыатын ансаамбылын тэрийбитэ. Онтуларын ситиһиитэ хара баһаам – улуустан саҕалаан аан дойдутааҕы күрэстэргэ тиийэ. Холобур, “Туйаара” ырыа ансаамбыла “образцовый” диэн үрдүк ааты ылбыта эбээт. Бүлүү улууһан айар талааннаахтарын хас да диискэтин тус бэйэтин устуудьуйатыгар бэлэмнээн таһаарбыта. Ол быыһыгар аатырбыт ырыаһыт Наталья Трапезникова киэнин.
90-с сыллар ортолоругар кинини кытары “Сунтаар” диэн бөлөххө бииргэ оонньуу сылдьыбыппыт. Онон чопчу этэр кыахтаахпын – Егор Евдокимов курдук музыкант Саха сиригэр аҕыйах. Бэл, ырыата уратылаах, көрүүтэ хайаан да туспалаах, тыыппалаах. Доҕорум бу курдук ыччаты уһуйа, үөрэтэ-такайа сылдьарыттан үөрэбин.
Бу киэһээ Егор Егорович Евдокимов култуура сайдыытыгар киллэрбит улахан кылаатын иһин, СӨ култуураҕа уонна духуобунай сайдыыга миниистирэ В.И. Тихонов аатыттан “За вклад в развитие народного художественного творчества Республики Саха (Якутия)” бочуоттаах бэлиэни тутта. Ону күрэскэ кытта уонна көрө кэлбит толору саала дьон уруйдуу көрүстүлэр.
Егор Евдокимов курдук туруу үлэһиттэр, тоҕо эрэ, олус сэмэй буолаллар. Онон, доҕорбун кэмниэ-кэнэҕэс бу дьоһун наҕарааданы ылбытынан ис сүрэхпиттэн эҕэрдэлээтэҕим буоллун!
Мэхээс СЭМЭНЭП-СЕРКАН, Дьокуускай -Бүлүү-Дьокуускай
