Саха сиригэр араас омук дьоно олохсуйан олороллор. 2010 сыллаах биэрэпис түмүгүнэн өрөспүүбүлүкэҕэ быһа холоон 15 тыһ татаар баара биллэр.
Тохсунньу 18 күнүгэр Норуоттар доҕордоһууларын дьиэтигэр, норуот дьокутаата Мария Христофорова татаардар түмсүүлэрин салайааччыларын ыҥырыытынан Саҥа дьыллааҕы көрсүһүүгэ кыттыыны ылла.
Биһиги тэрээһин кыттыылаахтарын уонна тэрийээччилэрин кытта кэпсэттибит.
Владимир Николаевич Васильев, СӨ Тас сибээскэ уонна норуоттар дьыалаларыгар миниистири бастакы солбуйааччы:
– Биһиги өрөспүүбүлүкэбитигэр татаардар түмсүүлэрэ үлэлээбитэ ыраатта. Биир саамай иллээх түмсүү буолар. Бу тэрээһин иннинэ интернациональнай Саҥа дьыл бырааһынньыга буолбута. Норуоттар доҕордоһууларын дьиэтэ маннык үтүө үгэһи ыытара олус кэрэхсэбиллээх. Бу олус суолталаах тэрээһин, тоҕо диэтэххэ, ааспыт сылга улахан түбэлтэлэр буолбуттара. Ол түмүгэр норуоттар икки ардыларыгар сыһыаны биһириир дьон ахсаана аҕыйаабыта. Ол биһигини олус долгутар. Ол иһин биһиги үлэбитигэр маннык түмсүүлэргэ тирэҕириэхтээхпит. Билигин өрөспүүбүлүкэ үрдүнэн 74 түмсүү баар. Олортон 40-ча түмсүү көхтөөхтүк үлэлиир. Олор истэригэр “Туган Як” киирэр. Татарстан бэрэсидьиэнин кытта сөбүлэһиинэн, ыам ыйыгар Татарстаҥҥа Саха сирин күннэрин ыытаары былаанныыбыт.
“Туган Як” түмсүү бэрэссэдээтэлэ Ильдус Юнусович Волков:
– Биһиги түмсүүбүт “Туган Як” суолтатын көрдөрөр эмблемэлээхпит. Онно төрөөбүт дойдубутуттан тэйэн кэлии дьон буоларбытын, Олонхо дойдутугар олохсуйан олорорбутун көрдөрөр, ураһалаах уонна доҕордоһууну бэлиэтиир татаардар уонна сахалар былаахтара ойууланар. Дириҥэтэн кэпсиир буоллахха, биһиги манна олорор буоллахпытына, Саха сирэ эмиэ биһиги дойдубут буолар. Ол иһин, маннааҕы култуураны иҥэриниэхтээхпит дии саныыбын. Бүгүн биһиги Саҥа дьылы бэлиэтээри муһуннубут. Ааспыт сылга үгүс үлэ ыытылынна. Олортон татаар тылын үөрэтии уруоктарын ыытыыны бэлиэтиэхпин баҕарабын. Ону таһынан икки литературнай тэрээһини, Сабантуй ыыттыбыт. СӨ Норуоттарын ассоциациятын тэрээһиннэригэр кыттыыны ыллыбыт. Биһиги кыыспыт Карина сэтинньигэ буолбут “Этно краса” куоҥкуруска кыттыбыта. Биһиги онтон олус үөрэбит. Ону таһынан, татаардар аан дойдутааҕы конгрестэрин чэрчитинэн Сахалиҥҥа бара сылдьыбыппыт. Түс бэйэм бу түмсүүгэ татаардары таһынан кэриэйдэр, нууччалар баалларын сэҥээрбитим. Кинилэри татаар култууратын тарҕатыы, сайыннарыы курдук сыал-сорук түмэр.
Мария Христофорова, Ил Түмэн норуодунай дьокутаата:
– Татарстан автономията 100 сылын бэлиэтиир. Ол иһин бу сылга үбүлүөйдээх күнүнэн эрэ буолбакка, өрөспүүбүлүкэҕэ олорор татаардары түмэр сыаллаах үгүс тэрээһин ыытыллара былааннанар. Татаардар түмсүүлэрин салайааччы Ильдус Юнусович олус үчүгэй бачыымы оҥордо. Ол курдук, Татарстан өрөспүүбүлүкэтин кытта ордук чугас сыһыаны олохтуурга этии киллэрдэ. Ааспыт сылга Саха сирин дэлэгээссийэтэ Татарстаҥҥа бара сылдьан, норуоттар 25 ассамблеяларын бырааһынньыгар кыттыыны ылбыта. Түмсүү бэрэстэбиитэлэ Анатолий Михайлов
татаардар аан дойдутааҕы конгрестэрин тэрээһинигэр, Казань куоракка ТАССР 100 сылын бэлиэтиир тэрээһиҥҥэ кыттыыны ылбыттара. Онон үлэни көдьүүстээхтик ыытарга саҕалааһын уурулунна. Ил Түмэн билимҥэ, үөрэхтээһиҥҥэ, уопсастыбаннай түмсүүгэ уонна СМИ-гэ кэмитиэтэ улахан өйөбүлү оҥоруо диэммин эрэнэбин.
Быйыл Татарстан өрөспүүбүлүкэтэ төрүттэммитэ 100 сылын бэлиэтиир тэрээһиҥҥэ, Саха сириттэн улахан дэлэгээссийэ барара былааннанар. Ил Дархан Айсен Сергеевич Николаев 2020 сылы дойдунаат (патриотизм) сылынан биллэрбитэ. Биһиэхэ бу өйдөбүл олус киэҥ суолталаах. Ол курдук, төрөөбүт дойдуга уонна олорор, үлэлиир, оҕолору иитэр сиргэ таптал, бэриниилээх буолуу буолар. Бу сыл сыала-соруга маннык түмсүүлэр үлэлэрин сайыннаралларыгар туһуланар. Дойдунат сыла саҥа үгэстэри саҕалыырга төрүөт буолуо диэммин эрэнэбин.
