Атырдьах ыйын 22 күнүгэр бүтүн Арассыыйаҕа Судаарыстыбыннай былаах күнэ бэлиэтэнэр.
Бу бырааһынньык бэрэсидьиэн уурааҕынан 1994 сыллаахха бигэргэтиллибитэ. Ол эрээри, былаах үс дьүһүнүн устуоруйата өссө XVII үйэттэн саҕаламмыт. Ол курдук «Өрүөл» диэн нуучча аан бастакы байыаннай хараабыла маҥан, халлаан күөҕэ уонна кыһыл өҥнөөх былаахтаах эбит.
Арассыыйа империятын саҕаттан 1883 сылга диэри Судаарыстыбыннай былаах хара, араҕас уонна маҥан дьүһүннэммит. Император Александр III саарыстыбалыыр кэмигэр маҥан, халлаан күөҕэ уонна кыһыл дьүһүнү өрөгөй эрэ күннэригэр туттар эбиттэр. Онтон большевиктар былааска тахсыыларыгар үс дьүһүннээх былаах миэстэтин кыһыл былаах солбуйар. 1991 сыл атырдьах ыйын 22 күнүгэр РСФСР Үрдүкү Сэбиэтин суһал сиэссийэтигэр үс дьүһүннээх былааҕы төнүннэрэр туһунан быһаараллар. 1994 сыл ахсынньы ый 11 күнүгэр бэрэсидьиэн уурааҕынан Судаарыстыбыннай былаах балаһыанньата бигэргэтиллибит. Маҥан өҥ эйэни, эҥкилэ суох ыраас буолууну бэлиэтиир, халлаан күөҕэ өҥ – эрэли, бэриниилээх буолууну, кыһыл – Аҕа дойду туһугар тохтор хааны.
