Мииринэйгэ кууһунан да, бирдиилээн да атыыга сыана син-биир. Бородуукта сыанатын тургутар туһугар бөдөҥ эргиэн кииннэргэ, ырыынакка, кууһунан атыылыыр туочукаларга сырыттым. Манна кууһунан атыылыыр туочукалар сыаналара хармааҥҥын син-биир тэбиир.
Эргиэн кииннэргэ сырыттахха, ас долбуурдарын кэрискэтэ билиҥҥитэ тутахсыйа илик буолан, сыана олус ыарахан. Дьокуускайтан, Нерюнгриттан икки бyк баһырхай сыаналаах. Мииринэйгэ ас сөмөлүөтүнэн уонна Усть-Куттуур, кыhын, саас түөрт эрэ ый туhаныллар айан суолунан, Бүлүү федеральнай айан аартыгынан Дьокуускайтан, Бүлүүттэн, Сунтаартан, Өлүөнэ өрүһүнэн тиэллэр. Ас, табаар ыарахан сыанатын төрүөттэри ыйабын. Биэс сылтан бэттэх бэнсиин уонна сэлээркэ сыаната добуолун бырыhыан ыараата. Ленскэй нефтебазатыгар баар Мииринэй уматыкка “хасааhа” уон сыллааҕы көрдөрүү 50 % эрэ ылар. Манна уматыгы ыытар Ангарскай ньиэби сүүрдэр собуот, харайыы, логистика, ыскалаат тарыыптарын эбэн кэбис.
2020 сыл саҥатыгар “Платон” суол-иис судаарыстыбаннай систиэмэтэ, 12 туоннаттан үөһээ ындыылаах массыыналарга, фургоннарга биир биэрэстэ төлөбүрүн 2 солк 40 харчы оҥордо. Аҕыйах сыллааҕыта бу – 1 солк 40 харчы этэ. Бородуукта, табаар кэлэр сүрүн аартыга Усть-Куттуур айан суола олус ыарахан, кыараҕас. Ааспыт сылларга Мииринэйгэ таһаҕас тиэйэн испит массыына саахала буолбута. “Усть-Кут-24” сонун тиһигэ биллэрбитинэн, Саҥа Дьыл иннинэ Мииринэйдээн испит улахан массыына, Непа үрэх дабааныгар сааххаланан, суоппара суорума суолламмытта. Бу иннинэ Усть-Куттан Мииринэйгэ табаар тиэйэн испит массыына Ужман дабааныгар тиэрэ барбыта.
Нефтяниктарга тиэхиньикэ тэриэбэ тиэммит массыына суолтан сууллан, ойуурга “хоолдьугун тэлгэммитэ”. Бородуукта тиэйиилээх фургон Чуона пикет аттыгар ойоҕоһунан түһэн, хаһан өрө тардалларын күүтэн сыппыта. Итинэн көрдөххө, Верхнемарковоттан Таас-Үрэххэ диэри айан суолун туппатахтарына, балаһыанньа уустугун курдук уустук буолсу. Эргиэн-урбаан Верхнемарковоттан Усть-Куттуур суолтан быһаччы тутулуктаах. Дьэ ити буолар сыана ыараханын үһүс төрүөтэ. Аны туран эргиэмсиктэрбит сыана эбиилик турумньутун тобулан, ас-табаар сыаната Мииринэйгэ ыарыы турар. Мииринэй оройуонун дьаһалтатын 2019 сыллааҕы, “Ленина19” сомоҕо отчуотуттан көрдөххө маннык.
Килиэпкэ сыана – 8,6 %; сэлиэһинэй үрдүкү суортаах бурдугар – 3,8 %; саахарга – 6,7 %; үрдүк суортаах ириискэ – 1,3 %; гречка-ядрица куруппатыгар – 3,7 %; мас арыытыгар – 2,3 %; үүккэ – 5,9 %; оҕо аһылыгар – 3,5 %; кууруссаҕа (бройлер, чоппууска) – 6 %; пшеноҕа – 12,5 %; арыыга – 11 %; кефиргэ – 4,6 %; сүөгэйгэ – 2,9 %; иэдьэгэйгэ – 9 %; хортуоппуйга – 15,5 %; хаппыыстаҕа – 16,2 % ыараатылар. Бу официальнай отчуот. Бэйэм көрөрбүнэн сыана маҕаһыыннарга ортотунан маннык. Муора аһа “коктейлар”, “заливкалар” икки төгүл ыараатылар. Киилэ хортуопуй – 80 солк. Киилэ ынах арыыта – 800-1.050 солк. Биир киилэ гречкэ, ириис курууппа сыаналара мөһөөккө тиийдилэр. Алта сыл аннараа өттүгэр саахар киилэтэ 40-45 солк этэ. Билигин, саамай чэпчэкитэ – 80 солк, ыараабыта – 95 солк. “Акбар” чэй 200 гр – 180 солк. Сакалаат, кофе эмиэ балтараа бүк ыараатылар. Биир киилэ кедр эриэхэтэ – 1. 600 солк. Ырыынакка туут балык киилэтин 1.600 солк атыылаабыттара ыраатта. Киилэ тунец балык 500 солк. Атыыланар бородууксуйаны ритейлердэр (бытархай атыылааччылар) эбии сыана быhыыларын хааччахтаммыт “үрдэлэ” Мииринэй оройуонугар аанньа тутуhуллубат. Курууппалар атын сирдэри кытары холоотоххо син биир ыарахаттар. Бүгүн оройуоммут саамай сэрэхэдийэр боппуруоhа – ас-таҥас, матырыйаал, уматык саппааhын, кыһыҥҥы суол сабыллыар диэри хаһааныы. Усть-Куттуур кыһыҥҥы суолунан айаммыт сабыллыар диэри бэнсиин, сэлээркэ тиэммэтэхпитинэ балаhыанньабыт уустугурар туруктаах. Уопсайынан, 2020 сылга туохха барытыгар сыана ыарахан буолара күүтүллэр.
Станислав Алексеев, Мииринэй куората.
Ааптар уонна “Дальнобой.орг” хаартыскалара.
