Саха сирэ бэйэтин тууһун аһылыкка туһанар. Кэмпэндээйи тууһун атын уобаластартан тиэллэр бородууксуйаттан уратыта – бу туох да булкадаһыга суох айылҕаттан хайдах баарынан кэлбит туус. Амтанныын атын. Кэмпэндээйитээҕи туус хампаанньата үс көрүҥ туус бородууксуйатын таһаарар. Бастакыта – тэхиниичэскэй туус бырамыысалыннаска туттуллар. Иккиһэ – тыа хаһаайыстыбатыгар аналлаах “кормовой” туус. Сүөһүгэ эбиискэ аһылык быһыытынан бэриллэр. Үсүһэ – аһылыгы тууһааһыҥҥа аналлаах туус. Ол эбэтэр балык, оҕуруот аһын, тэллэй тууһааһына у.о.д.а.
Кэмпэндээйилэр туус хостуур ньымалара бигэ экологическай ирдэбиллэринэн сирдэтинэр.Бородууксуйаҕа сертификация, тустаах докумуон оҥоһуллар. Тууһу аһаҕас бассыайыҥҥа, тымныыга сөҥүрдэн ылаллар (“Естественное вымораживание рассолов”). Бу туус быдьырхай-көмүрүө быһыылаах (“Крупно-зернистый”). Суолтатын ыйан туран, тэхиниичэскэй туус туһунан бэлиэтээн ааһыахха.
Кэмпэндээйи тууһун, Саха сирин ДьУоХХта, «Якутскэнерго» хампаанньа, Дьокуускайдааҕы ТЭЦ, “Якутцемент” тэрилтэлэр ыла олороллор. Сылга икки тыһыынча туонна тэхиниичэскэй туус хостонор. Ньиэп-гаас бырамыысалыннаһа эмиэ тууска интэриэстээх. Мииринэй, Ленскэй оройуоннарыгар гаас уонна ньиэп геологическай скважиналара хаһыллаллар. Икки биэрэстэ усталаах туруору технологическай умнастарга ньиэп холохойун ыраастыырга туус ирдэнэр. Билигин, Кэмпэндээйи тууһун Мииринэдээҕи «ВПТ Нефтемаш» тэрилтэ атыылаһар. Кэмпэндээйитээҕи туус хампаанньата аһылыкка туттуллар тууска күүскэ киирсэн эрэр. Кэмпэндээйи тууһун Мииринэй да, Бүлүү умнаһын, хоту-соҕуруу улуустар балыксыттара хайгыыллар. Чернышевскай бөһүөлэгин олохтоохторо Бүлүү муоратыгар уонна киниэхэ түһэр үрэхтэргэ балыктыыллар. Балык ол диэки дэлэй: быраҥаатта, быйыт, күстэх, алыһар, сордоҥ. Чернышевскай балыксыттара Кэмпэндээйи тууһун туһаммыттара ыраатта. Аны туран, саҥалыы технологиянан үлэлээн эрэр Чернышевскайдааҕы балык собуотугар эмиэ олохтоох туус ирдэнэр.
Балыгы тууһааһыҥҥа Кэмпэндээйи гиэнэ таһыччы ордугун учуоттаан туран, биир туонналаах мөһөөччүктэрдээх тууһу хоту улуустар тиһигин быспакка тиэнэ олороллор. Дьон аска-үөлгэ туттар тууһун туһунан Кэмпэндээйитээҕи туус хампаанньатын дириэктэрин солбуйааччыта И.И.Местников маннык кэпсиир:
— Аһылыкка туттуллар туус 3, 5, 10 киилэлээх мөһөөччүктэргэ кутуллан атыыланар. Инникитин тууспут аналлаах, герметичнай сууларга кутуллан атыыланыаҕа. Билигин Дьокуускайга, Кэмпэндээйи тууһун икки маҕаһыын атыылыыр. Ол – “Алаас аһа” уонна “Охотный двор” диэн олохтоох бородууксуйаны батарар маҕаһыыннар.Сунтаар сэлиэнньэтигэр «Татыйыына» уонна «Корона» диэн маҕаһыыннар атыылыыллар. Ньурба куоратыгар Кэмпэндээйи тууһа «Татыйыына» маҕаһыыныгар баар.
Тус бэйэм, бу тэрилтэ хайдах үлэлиирин Кэмпэндээйигэ сылдьан көрбүт, үлэһиттэрин кытары алтыспыт буоламмын хайдах-туох олорорун билэбин.Кэмпэндээйитээҕи туус хампаанньата бүддьүөттэн үбүлэнэр тэрилтэ буолбатах. Төһө сыралаһан үлэлээбититтэн, хайдах бородууксуйаны батарбыппытыттан эрэ тутулуктаах. Онон инники сайдыылара бэйэлэрин кыахтарыгар сигэнэр.
Ол эрэн, туус курдук хаһан баҕарар куруук ирдэнэр олохтоох бородууксуйаны оҥорооччуну Саха сиригэр ураты кэскиллээҕин быһыытынан өйүөххэ баара.
Станислав Алексеев. Мииринэй куората. Ааптар хаартыскалара.
