Бүгүҥҥүттэн ыла «Бүлүү» федеральнай суолунан ааөар өрүһүнэн сырыы тохтотулунна. Сырыы паром түһүөр дылы сынньалаҥҥа барда.

Дөрүн-дөрүн да буоллар суолбут аспаалланар

Түгэнинэн туһанан, суолбут туругар, кэскилигэр өссө төгүл төхтүрүйэн тохтуубун.«Бүлүү» федеральнай суол былаһын тухары, аспаал, дөрүн-дөрүн баар буолуталаан эрэр.Дьокуускайтан Бэрдьигэстээххэ диэри – 180 биэрэстэ сулбуччу, Бүлүү куоратын уонна Үөһээ-Бүлүү, Ньурба, Сунтаар ыксаларыгар , Түүкээни, Марханы туоруур күргэлэр, Таҥара, Ботомоойу, Саһар, Күккүрэ үрэхтэр, Аллыҥа, Тойбохой аттыларыгар, Мииринэйдиир суолга Бүлүүчээҥкэ үрэх икки дьабадьыларынан, Оччугуй Ботуобуйаҕа киириигэ баар буоллулар. Инники диэки хамсааһын баар.Оттон Эбэбитин туорааһын кыһалҕата – уруккутунан. Бүлүү өрүскэ парому күүтэбит, хараҥардаҕына нөҥүө биэрэккэ хоно хаалабыт.   Биһиэхэ холоотоххо, атын дойдулар, уобаластар суоллара эчи үчүгэйин эриэхсит!Хабаровскай, Чита, Бурятия, Амурскай уобалас сирдэригэр, «М55», «М60», «А166» федеральнай суолларынан айан, дьыл ханнык да кэмигэр харгыстаммат. Бары муосталаахтар. Ханна да паромнамматтар. Ханна да “Ирбистэммэттэр”, ледоколламматтар. Хаһааҥҥа диэри кинилэргэ ымсыырабыт?

Өрүскэ хаайтардахпытына

Биир үөрүүбүт диэн - Оччугуй Ботуобуйа үрэҕэ 2020 сыллаахха күһүн күргэлэнэн турар.Кириэстээх аннынан Бүлүү өрүскэ тиийэн буому көрсөбүт. Сырыы тохтуурун саҕана, тутуу былдьаһан, өрүһү туоруу сатаабыттар төһө массыыналара манна тимирбитэ буолуой! Паром сылдьыбат кэмигэр, муус арыый бардаҕына, Кириэстээхтэн мотуордаах оҥочону күүтэбит. Хайыаҥый, «Ирбис», «Марс» курдук дьоҕус суудуналар Кириэстээххэ суохтар. Халаабыс аартыгар, Мииринэй диэкиттэн айаннаан иһэр, кыра оҕолордоох дьон, оҕонньоттор-эмээхситтэр, дьагдьайан туралларыттан киhи хараастааччы.Үтүмэн сир баайдаах Саха сиригэр, наар суолга хаайтаран, муҥу тэлэн олорорбут эчи кыһыылааҕын!Бу – IT , суоппара суох сүүрдэр массыына, дроннар, роботтар үйэлэригэр!«Сунтаравтодор» Сунтаартан Оччугуй Ботуобуйаҕа диэри айан суолун хааччыйар.«Мииринэй-Кириэстээх» айан суолун 103 биэрэстэлээх «лоскуйун», билигин «Сунаравтодор» тэрилтэтэ дьаhайар. «Бүлүү» федеральнай суолун управлениетыгар бэдэрээччитинэн буолар.Үрэх уҥуоргутун, «Сунтаравтодор» тендер быһыытынан 2018 сылтан 2023 сылга диэри ылбыта. Урут манна хаһаайыннаабыт Мииринэйдээҕи МУАД тэрилтэтэ Оччугуй Ботуобуйа хаҥас кытылын тутан хаалла. Хата, күргэ тутуллан, понтуон хаһан түһэрин-хомулларын маныыртан сынньанныбыт.

Бүлүү өрүскэ күргэлэри тутуохпут диэбиттэрэ баара

Дьэ, аны Бүлүү Эбэбитигэр күргэлэр боппуруостара. Бүлүү өрүһү туоруурга түөрт муостаны тутуохха наада.Бу боппуруос «Бүлүү» федеральнай суолун салалтатыттан уонна «Росавтодортан» (Москуба) тутулуктаах.Кэлин Бүлүү өрүһүн туоруур күргэлэр тутуллууларын туhунан өрөспүүбүлүкэ салалтатыттан ким да эппэт-тыыммат буолан хаалла . Федералларга эрэ найыланыы өтө көстөр.Манан сылыктаатахха, Москубаттан ыйыыта-кэрдиитэ суох, Бүлүү өрүс күргэлэрин тута охсоллоругар эрэл сүтэр.Ол аата бу күргэлэр тутуллалларын уһуннук-киэҥник күүтэрбит чуолкай. Баҕар букатын да тута барыахтара суоҕа.

Бүлүү умнаһын олохтоохторо кытаатан туруорсуоҕуҥ!

Биэс Бүлүү улуустара, ол эбэтэр 90-ча тыhыынча киhи олорор умнаһын сайдар кэскилэ – суол. Онон, Дьокуускайы бырамыысалыннастаах Саха сирин арҕаа эҥэрин кытары сибээстиир «Бүлүү» аартыгын дьон куттала суох айанныырыгар сүбэни түмүү ирдэнэр.Бастакытынан, олох сайдыытын хаамыытынан, айан суола тилэри аспаал буолуохтаах.Иккиһинэн, федеральнай суол былаhын тухары мобильнай сибээс үлэлиирин туруорсуохха.Арассыыйа федеральнай суолларыгар түргэн күүрүүлээх интэриниэт сибээhэ киирбитэ ыраатта. «Бүлүү» суолугар мөлтөх хааччыстыбалаах интэриниэт улуус кииннэрин аттыларыгар эрэ баар.«Ямал-401», «Ямал-402», «Ямал-403» спутниктара интэриниэти, «Бүлүү» федеральнай суолун тилэри баар буоларын хааччыйыахтара диэбиттэрэ. Ол туолбата. Ону мин бу суолунан куруук айанныыр киһи бигэргэтэбин.Үсүһүнэн, Сахабыт сирин салалтата Бүлүү умнаһын сайдыытыгар уҕараабат болҕомтотун уурара ирдэнэр.Дьиҥ иһигэр киирдэххэ, Бүлүү умнаhыгар - саха дьоно уутуйан олорор түөлбэтин сайдыытыгар, Саха сирин салалтата, бүтэһик уочарат эрэ болҕомтотун хатыырын кэлэйэ-дьиксинэ саныыбын.Болҕомто ууруллубат, көйгөтүтүллүбүт сиртэн, дьон маассабайдык Дьокуускайга көһөрө чуолкай.Бүлүү сүнньүн улуустарын сүрүн кыһалҕаларын быһаарар тосхол – саас да сайын да, эбэтэр кыһын кэлиитигэр мэһэйэ суох айанныыр суол тутуллуутун ситиhии.                            Онон, улуустар баhылыктарын, дьокутааттар, бэлиитиктэр сүбэлэрин холбоон, норуот туhугар Бүлүү өрүһү туоруур муосталары туттарыыны түргэтэтэллэрэ уолдьаста.Мииринэйтэн Бүлүү улуустарыгар барар улахан буомҥа - Оччугуй Ботуобуйа үрэххэ муоста тутулларын туһугар тус бэйэм сүрдээҕин киирсэ сатаабытым.90-с сыллартан ыла араас хаһыаттарга суруйталаабытым. Нууччалыы-сахалыы.

2006 сыллаахха Саха сирин бырабыытылыстыбатын бэрэссэдээтэлин оччотооҕу солбуйааччытыгар Артур Алексеевка, Оччугуй Ботуобуйа үрэххэ хаайтарыы туһунан сиһилии кэпсээбитим.2012 сыллаахха Кыра Өлөҥ үрэххэ күргэ тутуута олоххо кииритин туомун кэмигэр, «Бүлүү» федеральнай суолун салайааччытыгар Николай Андреевка дьон туруорсуутун тус бэйэтигэр тириэрдибитим.Оттон өрөспүүбүлүкэ бырабыытылыстыбатын Мииринэйгэ отчуоттарыгар, төһө төгүл бу туһунан суруйбутум буолуой!Ньиэп-гаас бырамыысалыннаһын уонна Росгеологияны Бүлүү өрүскэ муоста туталларын ирдиэххэ! Уоскуйан хаалымыахха! Бүлүү өрүһэ Кириэстээхтэн Үөһээ Бүлүүгэ тиийэ түөрт сиринэн муосталанарын туруорсуохха!Билигин, Бүлүү сүнньүн, Үөһээ Мэйиктэн, Бүлүүчээнтэн Сиинэ үрэх баһыгар тиийэ, Росгеология ньиэп-гаас геологическай тэрилтэлэрэ, бэйэлэрин туһаларыгар ойу тардан ыллылар. Дьэ, кинилэри, Бүлүү өрүскэ муосталары тутууга кытыннарыахха наада. «РНГ» ньиэп-гаас хампаанньата Оччугуй Ботуобуйаны туоруур күргэни икки сылга тиийбэт кэмҥэ тутта дии. Оттон Сунтаар, Ньурба, Үөһээ-Бүлүү, Бүлүү сирдэрин хаһар-чинчийэр, тыаларын, үрэхтэрин тэбистэрэр хампаанньалар, баһаалыста, төрүт олохтоох дьоҥҥо үтүө дьыаланы оҥоруу сиэринэн, муосталары туттуннар. Кинилэр курдук баай, баараҕай тэрилтэлэргэ күргэ тутуута оннук айылаах ыарахан дьыала буолбатах.

Кытаатыҥ, таах олорумаҥ, туруорсуҥ. Айан суолугар сөбүгэр эрэйдэннибит.

Станислав Алексеев, Мииринэй куората.