Урут тыа сиригэр дьахталлар күн тахсыан иннинэ туран, ынахтарын ыан, күөрчэх ытыйан, дьиэ ис-тас үлэтин үмүрүтэ охсон, сопхуос сүөһүтүн көрөн, от оттоон, мас да мастаан... Быһата, өрүү тиэтэйэ-саарайа сылдьаллар. Оттон аныгы сайдыылаах үйэҕэ хайдаҕый?
Бүгүн билиһиннэрэр ыалдьыппыт – аныгы кэм хаамыытын кытта тэҥинэн хардыылыыр, тыа сирин эдэр ийэтэ, саҥа саҕалааччы урбаанньыт, Эбээн Бытантай улууһун көхтөөх ыччата — Акулина Колесова.
Улуус киинигэр хаама сылдьан атыылаан, үгүс хонтуора үлэhитин эбиэтэ суох хаалартан, биитэр, ыксалга абырыыр минньигэс бэрэскилээх, сылаас чебурекилаах дьахталлары билбэт киһи суох. Онтон ааспыт сааскыттан бэттэх саха киhитигэр олус cөбүлэппит дьоппуон аһын — сушины, роллу сакааска астаан, ыйбыт сиргэр тиэрдэн биэрэр эдэр дьахтар Акулина, бу «минньигэс сыттаах дьахталлар» эрээттэрин хаҥаппыта. Бэйэтэ уhуйаан иитээччитинэн син өр кэмҥэ үлэлээн баран, «киһи биирдэ олорор, санаабытын хайаан да оҥоруохтаах» диэн санаанан салайтаран, сөбүлүүр дьарыгын ыһыктыбакка, бэйэтэ дьыала арынан үлэлээн саҕалаата. Бу туhунан сиhилии Акулинаны кытары сып-сырдык, дьоппуоннуу моһуоннаах судургу, ол эрэн тупсаҕай дизайннаах үлэлиир сиригэр көрсөн кэпсэттибит.
— Барыта хайдах саҕаламмытай? Мин бэйэм оҕо көрөн уоппускабар олорон, дьүөгэлэрбэр, чугас дьоммор суши астаан күндүлүүр этим, хайгыыр аҕай этилэр. Онтон “этэрбэс араадьыйатынан” истиһэн кыралаан сакаастыыр буолбуттара. Онтон эр санааны ылынан, аны бэйэм биллэриинэн сакаас ылан атыылыыр буолбутум. Дьиэҕэ астыыр табыгаһа суох этэ. Туһунан астыыр дьиэ, онтон кэлин олох да кафе эбэтэр сушига сыһыаннааҕы арынар баҕа санаам күүһүрэн испитэ. Ааспыт сайын бу дьиэни удамыр сыанаҕа атыылыылларын истэн, кэргэммин, чугас дьоммун кытта сүбэлэһэн баран, туох баар кыра уурунуу, уоппускабыт харчытын, онтон-мантан иэс да ылан мунньан-тараан, бу икки кыбартыыраны атыылаһан ылан өрөмүөннээбиппит. Атыыласпытыҥ кэннэ аны өрөмүөн диэн баар эбит, сыраны-сылбаны эрэйэр! Суол баарыгар эрдэ быһаарымматах буолан, матырыйаалы мантан атыыластым, сороҕун сөмөлүөтүнэн ыыттардым, онон сыанатыгар ботуччу охсон таһаарда.
Манна хата урбаанньыт Надежда Наумова бэркэ өйөөн, матырыйаалбын өлүүлэһэн төлүүргэ сөбүлэһэн, улаханнык көмөлөстө. Ититии ситимин киллэриитэ, аҥаардас оһох сыаната, аны дьиэ таһын бүтүннүү таас куттаран... Дьэ, туох да диэбит иһин саҥа саҕалыыр киһиэхэ ыарахан эбит этэ.
Баҕар өйүөхтэрэ дуу диэн, Түгэһиир нэһилиэгин олохтоох дьаһалтатыттан көмө көрдөөн суруйа сылдьыбытым да, хоруй суох – мэлигир. Улууска чэйдээн, эбиэттээн ааһар сир баара наадалаах курдук . Ордук кыһыҥҥы кэмҥэ нэһилиэктэн улуус киинигэр киирэр дьон наадыйар. Хата чугас дьонум, убайым, сурдьум, кийиитим уоппускаларын кэмигэр бары күргүөмүнэн саба түһэн, буор босхо өрөмүөннээн биэрдилэр.
Түгэнинэн туһанан, кинилэргэ махталбын тиэрдэбин. Ийэм өрөмүөннэнэр кэммитигэр сайыны быһа 4 кыра оҕобутун көрөн-истэн улаханнык абыраабыта.
Биир кыбартыыраны аһыыр, астыыр сирдээх кафе гына оҥордубут. Иккис дьиэбит матырыйаалын кыһыҥҥы суолунан тиэйтэрэн, өрөмүөннээн көстүүнэй арыйар баҕалаахпын. Бу соторутааҕыта куоракка баран туох баар иһиппин-хомуоспун, анал тэриллэрбин барытын атыылаһан кэллим. Аны кыһын оһох оттуутун, мас боппуруоһун кыайдыбыт эрэ этэҥҥэ буолуохпут диэн бигэ эрэллээхпин. Кэргэним, чугас дьонум күүскэ өйүүллэр. Билигин туох барыта дэлэйэн турар кэмигэр, туохтан да толлубакка, кимиэллээхтик ылсан эрэ иһиэххэ наада эбит.
Яна РОЖИНА.
Источник: СӨ Урбаанньыттары өйүүр киинэ
