Сочига буолбут Валдай форумугар Путин ыйытыыларга хоруйдаата, кылгастык уонна быһаччытык. “Дойдубут баһылыгын санаатын-оноотун дьон биллин” диэн, ону кылгатан тиэрдэбит:
- Кырыым – биһиэнэ. Биһиги ханна да ытта, тугу да ыла сатаабаппыт. Тоҕо биһиэнэй? Биһиги ону тиийэн былдьаан ылбыппыт иһин буолбатах. Биһиэхэ, демократия, норуот былааһа... Ону тугунан билэбитий? Референдумунан, быыбарынан... Кырыым олохтоохторо референдумҥа кэлэн куоластаабыттара, “тутулуга суох буолуохпутун, Арассыыйа састаабыгар олоруохпутун баҕарабыт” диэн...
- Ким эрэ Арассыыйаҕа урутааан ядернай охсууну оҥордоҕуна – кини билиэхтээх... Иэстэбил өр күүттэрбэтин, кини бэйэтэ суох оҥоһулларын, оттон биһиги агрессия сиэртибэтэ буоларбытын...
- Арассыыйа туохтан куттанарый? Туохтан да куттаммат. Биһиги туохтан да куттаммаппыт. Бачча киэҥ сирдээх-уоттаах, маннык оборуона систиэмэлээх, маннык нэһилиэнньэлээх, тутулуга суох буолуутун, суверенитетын күүскэ туруулаһарга бэлэмнээх дойду... Биһиги курдук ийэ дойдутун иһин тыынын толук уурарга бэлэм нэһилиэнньэлээх дойду аҕыйаҕа буолуо. Ол -- биһиэхэ баар. Ону хайыыр да кыахтара суох. Ол иһин биһиги холкутук сананабыт, эрэллээхпит.
- Биһиги ньүкэн национализмынан өттөйөр, атын омуктары баһааҕырдар буоллахпытына, дойдубутун ыһабыт. Нуучча норуота онно туох да интэриэһэ суох. Мин Арассыыйа ыһыллыан баҕарбаппын, ол иһигэр, нуучча норуотун интэриэһин туһугар эмиэ. Ол иһин эппитим, “саамай сөптөөх, дьиҥнээх националиспын” диэн. Ол эрээри, ол хараҥа хаспах иһинээҕи, дойдуну ыһар, ньүкэн, ньүдьү-балай национализм буолбатах. Уратыта онно сытар.
- Керчь куоракка буолбут иэдээн, дьиктиргиэххит иһин, глобализация түмүгэ буолуон сөп. Оннук дьон баарын социальнай ситимнэртэн, интэриниэттэн билэбит. Ол барыта АХШтан саҕаламмыта. Сатарыйбыт уйулҕалаах эдэр дьон сымыйа дьоруой буола сатаан алдьархайы оҥороллор. Ити барыта биһиги Арассыыйаҕа тула уларыйа турар усулуобуйаны кыайан учуоттаабаппыт туоһута. Өскөтүн биһиги эдэр дьоҥҥо анаан кинилэргэ барсар, интэриэһинэй, туһалаах, умсугутуулаах контены оҥорорбут буоллар, оннук быһыы тахсыа суох этэ.
- “Сирияҕа киирбиппит сөп дуо?” диэччилэр. Бу туһунан биһиги Египет бэрэсидьиэнин кытта субу сиһилии кэпсэттибит. Кини биһиги позициябытын өйүүр, син биир атын үгүс дойдулар баһылыктарын курдук. Биһиги, сүрүннээн, сыалбытын ситтибит: ити кэм иһигэр Сирия сирин-уотун 95 %-нын босхолоотубут, Сирияҕа судаарыстыбаннай тутулу тыыннаах хааллардыбыт.
Биһиги ыраах Сирияҕа сэриилэһэ сылдьар байыастарбыт туһугар долгуйуохтаахпыт, Арассыыйа иһигэр сэриилэһэ сылдьар байыастар тустарыгар буолбакка.
- Сорохтор “Дональд Трамп куртуйах курдук куллугуруур эрэ, кими да истибэт” дииллэр. Ол сыыһа. Кини, баҕар, кими эрэ истибэт да буоллаҕына, онно ол киһи бэйэтэ буруйдаах. Оттон биһиги чопчу дьыала туһунан кэпсэтэбит. Кини истэр эрэ буолбатах, ону учуоттанар. Кини мин этэрбин ылыныа суоҕун сөп, мин – кинини. Ити -- икки партнер сиэрдээх кэпсэтиитэ.
- Дьон биэнсийэ реформатын сөбүлээбэттэр. Арассыыйа атыттартан уратыта тугун билэҕит дуо? Биһиэхэ өйдөөх дьон олороллор. Кинилэр төһө да сөбүлээбэтэхтэрин иһин, судаарыстыба оннук оҥордоҕуна эрэ табылларын өйдүүллэр. Билигин бырабыыталыстыба, кыһалҕаттан, бу маннык ыарыылаах, биэнсийэ сааһын үрдэтэр миэрэлэри ыла сылдьар. Аан дойдуга барытыгар курдук. Ким ону сөбүлүөй? Мин дьону олус үчүгэйдик өйдүүбүн.
