Ньурба улууһун урукку баһылыга Б.Н. Попов (2007-2011 сс.) дуоһунаһын аһара туһаныыга, бэрик ылыыга уорбаланан, 2016 с. ахсынньы 27 күнүгэр үлэлии олорбут хонтуоратыттан тутуллан, хомбуойданан Дьокуускайга аҕалыллыбыта. СИЗОҕа 5 ый сыппыт. Дьокуускай куорат суутун 2020 с. алтынньы 15-22 кк. уурааҕынан, буруйа суоҕунан билиниллэн, ХК ыстатыйаларыттан быыһанан, суут саалатыттан босхоломмут. Силиэстийэҕэ сылдьан, хаайыыга олорон Попов хаста-хаста сууттаммытын бэйэтэ да билбэт: “Бастаан тэрийэллэригэр 18 туомнаах этэ, онтон 32 туомнаммыта. Хаста суут мунньаҕа буолан ааспытын ааҕан сиппэккин...” (“Туймаада” № 530).
Кэккэ сылларга өрөспүүбүлүкэ уонна Дьокуускай куорат сахалыы, нууччалыы тылынан тахсар хаһыаттарыгар Дьокуускай куорат уонна Саха сирин Үрдүкү суутун үлэлэрин ырытар, сыымайдыыр араас ис хоһоонноох ыстатыйалар РФ Үрдүкү суутун, РФ Госдуматын дьокутааттарын, ИДьМ, ФСБ, СК салайааччыларын, аһара баран, РФ Бэрэсидьиэнэ В.В. Путин аатыгар ыытыллыбыттарын аахпатах да киһи аҕыйах буолуо.
Борис Попов тутуллуута, хаайыллыбыта сыыһатын, сөптөөҕүн туһунан дьон санаата араас: сорох хомойор, бэркиһиир, сөбүлэһэр, сэтэриир, атыттар дьыала тугунан бүтэрин кэтэһэллэр. Ньурба нэһилиэгин уонна оройуонун Сэбиэтин дьокутааттара икки лааҕырга хайдыһан, биирдиилээн уонна кэлэктиибинэй түмсүүгэ (пикиэккэ) тахсыылара, бэчээтинэн туруорсуулара салҕанан барар.
Борис Попову буруйдааһынтан быыһаабыт Дьокуускай куорат Суутун уурааҕын борокуратууралар бырачыастаан көтүртэрбиттэрэ. Дьыала саҥаттан көрүүгэ ыытыллан, туох дьылҕанара биллибэт.
Хаайыы Борис Николаевиһы элбэххэ үөрэппит
Экэниэмикэ билимин хандьыдаата, учуонай Борис Попов хаайыыга сытан, силиэстийэ уорганнара, борокуруордар түһээн да баттаппатах эбэтэр билэ-билэ билбэтэҕэ буолар, куттанар, саллар дьыалаларын аһаҕас бэчээт нөҥүө норуот истиитигэр тиэрдэр соругу туруорунан, өрөспүүбүлүкэ урукку бэрэсидьиэннэрин, билигин РФ Госдуматын аппараатыгар киирэ сылдьар үрдүк сололоохтору утары “сэриини” биллэрбит. “Бэлиитикэҕэ киириим В.А. Штыровтан саҕаламмыта” диэн билинэр. Борис Николаевич “Кыымҥа” хаста даҕаны биэрбит кэпсэтиилэриттэн киэҥ ис хоһооннооҕо “Бэйэҕин көмүскэммэтэххинэ, эйигин ким да быыһаабат” төбөлөөх биир хаамыраҕа сыппыт хаайыылаахтарын үөрэтиилэринэн сырдаппыт кэпсээнэ буолар.
САПИ уонна Штыров
САПИ ыһыллыыта 2001 сыллаахха СӨ Бэрэсидьиэнин талар саҕана буолбута. Михаил Ефимович Федот Тумусовтыын олус үчүгэй сыһыаннааҕынан мэлдьи сүбэ-ама биэрээччи. Федот Семенович Николаевы кытары быыбарга турунарга быһаарыммытыгар, ону сөбүлээбэккэ, арааһа, САПИны суох оҥоруу үлэтэ барбыта. Николаев САПИ үбүлээһинин тохтоппута. М. Николаев кэннэ былааска В.Штыров кэлбитэ.
1998 сыллаахха САПИ Комдрагметтан 1 туонна кыһыл көмүһүнэн кирэдьиит ылбыта. САПИ бэрэсидьиэнэ Тумусов, Кэтиир сэбиэт бэрэссэдээтэлэ Штыров, кини АЛРОСА бэрэсидьиэнэ, ити сэбиэккэ бэйэтэ баҕаран туран бэрэссэдээтэл буолбута. 1998 сыллаахха Федот Семёнович: “Кэтиир сэбиэккэ харчы баар, онон иэспитин төлүөххэ”, – диэн этии киллэрэр. Ону Штыров “Мин Михаил Николаевичтыын кэпсэтиэм” диэн буолуммат. Кини сөбүлэҥэ суох ол быһаарыллыбат дьыала.
САПИ харчытын былдьыахтарыгар диэри Кэтиир сэбиэт бэрэссэдээтэлинэн олорбут Штыров сөбүлэҥин биэрбэккэ, тэрилтэ моҥкурууттуор диэри саба баттаан олорбута. Өрөспүүбүлүкэ бэрэсидьиэнэ буолаат, Тумусовка холуобунай дьыала тэрийтэрбитэ. Бу кирдээх ньыманы саҕалаабыт киһи В.Штыров буолар. Кини бэйэтинэн генеральнай борокуруорга киирэн “Тумусовы хаайыҥ” диэн туруорсубут. Киниэхэ алын сыҥаах буолар биллэр киһи баара. Холуобунай дьыала бу кинилэртэн саҕаламмыта.
Билигин САПИга сыһыаннаан “туонналаах көмүс” диэн этэллэр. Ити барыта – Штыров оҥоһуута. Үөһэ этиллэр Попову уонна Тумусовы сойуоласпыт бэрэсидьиэннэр Штыров уонна Е.А. Борисов буолалларын Б.Попов “Туймаада” 530 №-гэр 3 толору балаһа былаһын тухары кэпсээбит. “Штыров Алроса – Алроса-Нюрба” аахсыйаларын чугастык алтыһар дьонугар ыһа-тоҕо бэлэхтэтэлээбитэ. АЛРОСА быһаарыллыбатах аахсыйаларын пуондаттан Кэтиир сэбиэт быһаарыыта суох, уҥа-хаҥас ыһыталаабыта уоруу буолбакка тугуй? Дьэ, ити В.А. Штыров уоруйах буолан тахсар. Оттон дуоһунастаах сирэй былааһын аһары туһанан, туоннанан кыһыл көмүһү уорар түбэлтэтигэр, өссө атын үрдүк сололоох кыттыгастардаах холуобунай дьыаланы оҥордоҕуна туох миэрэҕэ тардыллыахтааҕын Б.Попов “билэбин” диэн суруйдаҕа. Сымыйалаабыт эбэтэр дакаастаммат буоллаҕына, кини бэйэтэ сууттаныан сөп.
“Когда еще были ЦК и ОК в Академии общественных наук собрались земляки, был поднят тост: “Выпьем за Юрия Николаевича Прокопьева”, не притронувшись к вину, Вячеслав сказал: “Я хочу выпить за М.Е. Николаева, я обязан ему всем”. Бу 2002 сыл от ыйын 19 к. “Туймаада саҥата” (№27) “Капитан Адамас” ыстатыйаны Б.Попов, баҕар, аахпыта буолуо. Оттон “ЯВ” (27.06.2008с.) Афанасий Максимов: “Если я авторитет, то Штыров – “Вор в законе” ыстатыйатын билэригэр саарбахтаабаппын. Г. Федоров “Аллах над Якутией” ыстатыйата үлүгэрдээх айдааны тардыбыта эмиэ биллэр.
“Алроса – Нюрба” аахсыйаларын Е.А. Борисов солуокка уурдарар эбэтэр “Алросаҕа” атыылыырга этиитин Б.Попов 2016 с. Ньурба баһылыгынан олорон утарсыбытыттан өстүйэн, “Борисов миигин сакаастаабыта уонна суһаллык сөмөлүөтүнэн автоматчиктары ыытан (28.12.2016 с.) “бу киһи сатанымаары гынна, надо его упрятать” диэн хаайтаран кэбиһэр. Дьэ, ол кэннэ “Алроса – Нюрба” аахсыйаларын сылын ахсын 1 млрд солкуобай дивидени аҕалар аахсыйалары 9 дуу 10 дуу миллиарка атыылаан кэбиһэр. Ити атыылаабыт аахсыйаларын харчыта ханна баарын ким да этэр кыаҕа суох” диир. Дьиктитэ диэн, Б.Попов көҥүлгэ сылдьан тоҕо эрэ өрөспүүбүлүкэбит үрдүк сололоохторун “хараҥа дьыалаларын” суут-сокуон көрүүтүгэр таһаарбакка сылдьыбыт. Борис Николаевич суутунан ыраастаммыт холуобунай дьыалата борокуратуура бырачыаһынан көтүрүллэн, саҥаттан көрүллэн, туох-ханнык түмүктэнэрэ биллибэт. Кэтэһиэхпит.
Суруйуум салгыытыгар Б.Н. Попов тыла-өһө оттомо суоҕун, баламатын, үрүҥ-хара, суоҕу баар оҥортуур дьоҕурун туһунан кэпсиир санаалаахпын, суут туох быһаарыыны ылынарыттан тутулуга суох.
РФ бочуоттаах судьуйата, СӨ үтүөлээх юриһа, астаапкаҕа олорор Ю.И. Игнатьев.
