Киир

Киир

Эгэлгэ

Спорт

Бастыҥ эдэр саахыматчыттары быһаардылар  

Кыргыттар уонна уолаттар ортолоругар Дьокуускай куорат саахымакка күрэхтэһиитигэр…
25.04.24 12:02
Экэниэмикэ

Дьон хамнаһа ипотека да ыларга тиийбэт буолбут

Арассыыйа олохтоохторун дохуота ипотеканан кыбартыыра атыылаһарга ырааҕынан эппиэттэспэт…
25.04.24 10:11
Сонуннар

Ил Түмэҥҥэ кэмниэ-кэнэҕэс бэйдиэ сылдьар ыттары дьаһайар сокуону ылыннылар

Ил Түмэн дьокутааттара бэйдиэ сылдьар кыыллары бэрээдэктиир туһунан сокуон бырайыагын…
24.04.24 16:23
Сканворд

Сахалыы сканворд №54

Сахалыы сканворду толорорго сахалыы клавиатураны туһанар ирдэнэр. Хоруйдара "Завершить"…
24.04.24 14:21
Сонуннар

Саха сирэ Аҕа дойду сэриитигэр Улуу Кыайыы 80 сылыгар бэлэмнэнэр

СӨ Бырабыыталыстыбатын бэрэссэдээтэлин солбуйааччы Георгий Степанов «Кыайыы»…
24.04.24 13:26
Сонуннар

Александр Жирков Казахстаҥҥа Саха сирин күннэригэр кыттыыны ылла

Казахстан Өрөспүүбүлүкэтин ыҥырыытынан Казахстаҥҥа ыытыллыбыт Саха сирин күннэригэр Ил…
24.04.24 12:17
Дьай

Анастасия Иванова сирэйин эпэрээссийэтигэр харчынан көмө ирдэнэр

Эрин илиититтэн кулгааҕа, мунна, иэдэһэ суох хаалбыт 34 саастаах Өлүөхүмэ олохтооҕор,…
24.04.24 12:02
Култуура

“Кыталыктаах кырдалым” киинэ тахсан эрэр

Муус устар 25 күнүттэн саҕалаан Саха сирин бары киинэ тыйаатырдарыгар Михаил Лукачевскай…
24.04.24 11:38
Эгэлгэ

“ТаймЛизинг” атыыта-тутуута: барыстаах этиилэр уонна үбүлээһин усулуобуйатын туһунан

Лизинг ньыматынан наадалаах тэрили (оборудование) атыылаһан саҥа бырайыактары олоххо…
23.04.24 12:25

Фоторепортаж

Кыһыҥҥы Кэнкэмэ кэрэ миэстэтиттэн фоторепортаж
Бүлүүлүүр айан суолун 47 км (Дьокуускайтан) “Кэнкэмэ” диэн саҥа турбаза баар буолбут.…

07.02.23 11:27

АЙЫЫ ТАҤАРА  ААР АЙЫЛҔАНЫ АЙЫЫТА

Айыы Таҥара Киҥкиниир Киэҥ Куйаары, онно баар сулустары, планеталары, Күн систиэмэтин айбыта.

Айыы Таҥара Сир Ийэҕэ Аар Айылҕаны эмиэ айбыта биллэр. Сир Ийэ киэҥ, онон Айыы Таҥара Сир Ийэ араас муннугар Аар Айылҕаны атын-атын кэмҥэ айбыта.

 Аар Айылҕа хайа да сиргэ Айыы Таҥара айбыт күнүгэр кыһыҥҥы уһун уутуттан уһуктар, тиллэр, тыллар. Олох саҥалыы саҕаланар.

 Ол курдук, Илиҥҥи омуктар (кытайдар, дьоппуоннар, кэриэйдр, таиландецтар о.д.а.) – тохсунньу 21 күнүттэн олунньу 21 к. диэри кэмҥэ халлааҥҥа саҥа ый тахсыбыт күнүн, түүрдэр, иранецтар (навруз) – кулун тутар 21 күнүн о.д.а. бу күнү айылҕа уһуктубут, Саас саҕаламмыт, Саҥа сыл үүммүт  күнүн быһыытынан далааһыннаахтык бырааһынньыктыыллар.

 Саха дьоно, Ыам ыйын бүтэһигэр Аар Айылҕа уһуктан, ыарахан Дьылы туораан, күөххэ үктэнэн, үөрэр-көтөр уонна бу Улуу күнү Саха Саҥа сыла үүммүт күнүн быһыытынан  бырааһынньыктыыр.

Православнай Таҥара үлэһиттэрэ Саха сиригэр Сайын Ыам ыйын 22  күнүттэн саҕаланар диэн Ньукуола Таҥара күнүгэр сөп түбэһиннэрбиттэрэ. Ону норуот ылынан Ньукуола Таҥара күнүн, дьиҥинэн Сайын кэллэ диир санааттан, бырааһынньыктыыра үгэс буолбут. Ол иһин, уонна Ыам ыйын 22-гэр Өрөбүл күн мэлдьи түбэспэтин учуоттаан,   Саха Саҥа сылын  сылын аайы Ыам ыйын бүтэһик субуотатыгар бэлиэтэнэр буолла. Ити бырааһынньыкка Айыы Таҥара Аар Айылҕаны Саха сиригэр айбыт күнэ диэн ахтыллар, анал сиэр-туом оҥоһуллар.

ugar1

САХА ОМУК ТӨРӨӨБҮТ КҮНЭ

Саха киһитэ бэйэтин  Аар Айылҕа сорҕотунан ааҕынар. Ол иһин Айыы Таҥара Аар Айылҕаны айбыт, Айылҕа уһуктубут күнүгэр хас биирдии саха киһитэ «Санныбар Дьыл өссө биир хаарын ууллардым!” -  диэн,  Сааһыгар өссө биир Сааһы эбинэрэ. Ити күнтэн хас биирдии саха Саҥа сааһын Саҥа сыла саҕаланара. Онон Саха дьоно бу күн, бары биир киһи курдук, хайа кэмҥэ төрөөбүттэриттэн тутулуга суох, саастарыгар биир сааһы эбинэн,   төрөөбүт күннэрин бэлиэтииллэрэ.

Бу сиэри-туому бары өттүттэн сыаналаан, анааран көрөр олус наадалаах. Ол курдук,  өскөтүн Саха ааттаах  барыта Биир күн төрөөбүт күнүн бэлиэтээн, биир тыыннанар, биир өйдөнөр-санааланар, биир сомоҕо буолар буоллаҕына, ол аата, Бу күн -  Саха  омук быһыытынан Төрөөбүт, Саха норуота Үөскээбит күнэ буолар эбит диэн, бэрт кэрэхсэбиллээх түмүгү оҥоруохха сөп.

Анал литератураны, Интернети хасыһан көрдөххө Аан дойдуга хайа да омук анал төрөөбүт күнэ суох, омук быһыытынан төрөөбүт күнүн бырааһынньыктаабат. Илиҥҥи омуктар Саҥа сылларыгар саастарыгар саас эбинэллэрэ үһү диэн суруйаллар. Буряттар бэл сүөһүлэрин сааһын эмиэ ити күнтэн ааҕаллар эбит. Ол гынан баран Илиҥҥи омуктар омук быһыытынан Төрөөбүт күн диэни бырааһынньыктыылларын туһунан сурах суох. Билиҥҥи туругунан,  бэл саастарыгар саас эбинэр сиэрдэрин–туомнарын умнубуттар.

Саха Сиригэр Уус-Алдан улууһун Тумулугар 2011-12 сыллардаахха Кулун тутар 22-23 күннэригэр Саха төрөөбүт күнэ диэн тэрээһин ыыта сылдьыбыттарын туһунан «Кистэлэҥ күүс» срунаал 2012 сыл Ыам ыйынааҕы нүөмэригэр суруйбуттара. Ити Афанасьев-Тэрис «Сахалар түүрдэртэн төрүттээхпит, онон Саҥа сылбыт эмиэ түүрдэргэ курдук Кулун тутар 21 күнүттэн саҕаланыахтаах» - диир кэмэ этэ. Онтон кэлин Саха Саҥа сыла Ыам ыйыгар кэлэрин туһунан биһиги этиибитин кытары сөбүлэспитэ. Дьэ ол Тэрис оччотооҕу көрүүтүгэр олоҕуран, Саха төрөөбүт күнэ диэн тэрээһиннэригэр Тумуллар Саҥа сыллааҕы алгыһы этэллэр. Холобур, айылҕабыт тилиннэ диэн мутукча тылыннараллар, кыыдааннаах кыһыны туораан, күөх окко үктэнии туһунан ахталлар о.д.а. Олус эрдэ курдук. Ол гынан баран ити тэрээһин Сахалар омук быһыытынан төрөөбүт күннээхтэр эбит диэн өйдөбүлү өссө төгүл бигэргэтэр.

Саха омуга төрөөбүт күнэ, Аар Айылҕа уһуктар, Самаан сайын, Саҥа сыл саҕаланар  кэрэ бэлиэ күнүн кытта бииргэ бэлиэтэнэрэ, биир күн буолара олус тоҕостоох.  Бу чахчы да Улуу күн  сылын аайы Ыам ыйын бүтэһик Субуотатыгар бырааһынньыктанар.  Быйыл – Ыам ыйын 26 күнүгэр буолар.

ugar2

Саха омук төрөөбүт күнэ Саха Саҥа сылын кытта бииргэ быйыл аан бастаан бэлиэтэнэрэ былааннанар.

Хас биирдии сахабын дэнэр киһи  бу Улуу күнү – Саха норуота Төрөөбүт күнүн бииргэ мустан, хайаан да бырааһынньыктыахтаах. Төһө да сааскы түбүк элбэҕин иһин,  бу күн үлэлиир аньыыга тэҥнээх.

Саха омук быһыытынан төрөөбүт күнэ норуоту сомоҕолоон бииргэ түмэр кэскиллээх улахан тэрээһин быһыытынан сыаналанан норуот уонна былаас өттүттэн  өйөбүлү ылыахтаах.

Аан дойдуга соҕотох биһиги эрэ, Саха норуота омук быһыытынан төрөөбүт күммүтүн бэлиэтиир тэрээһиммит   ситэн-хотон атаҕар турдаҕына уонна күүскэ рекламаланнаҕына атын омуктар сэҥээрэр, кэрэхсээн кэлэн көрөр, Саха омугун аатырдар биир кэрэ-бэлиэ бырааһынньыкпытынан буолара саарбаҕа суох.

Оттон билигин сахалар биир сомоҕо буоларга, омук быһыытынан Төрөөбүт күммүтүн ыларга төһө бэлэммитий?

Сэҥээриилэр

Владимир
0 Владимир 15.05.2018 19:54
Америка холбоһуктаах штаттарыгар баар курдук өйдүүбүн дьии
Ответить
Владимир
0 Владимир 15.05.2018 19:55
Майгылыыр курдук бырааһынньыктаахтар быһылаах.
Ответить

Санааҕын суруй

Истиҥ эҕэрдэ

  • Үбүлүөйгүнэн эҕэрдэ!

    Уйулҕаһыт, норуот эмчитэ, “Сандаар” уопсастыбаннай түмсүү салайааччыта, Дьокуускай куорат олохтооҕо, биһиги эрэдээксийэбит чугас киһитэ, ытыктабыллаах Юлия Юрьевна НИКОЛАЕВА бүгүн, бэс ыйын 10 күнүгэр, 65 сааһын томточчу туолла. "Кыым" хаһыат аатыттан итиитик-истиҥник эҕэрдэлиибит!
  • Үбүлүөйгүнэн эҕэрдэ!

    СӨ Судаарыстыбаннай Мунньаҕын дьокутаата, “Ил Түмэн” бэчээт кыһатын генеральнай дириэктэрэ - сүрүн эрэдээктэрэ Мария Николаевна Христофорова үбүлүөйдээх сааһын бэлиэтиир.
  • 70 сааскынан истиҥ эҕэрдэ!

    Күндү кэллиэгэбитин, ытыктыыр доҕорбутун Владимир Николаевич Федоровы 70 сааскын томточчу туолбуккунан ис сүрэхпититтэн эҕэрдэлиибит!
    Эҕэрдэни кытары "Ситим" медиа бөлөх, "Кыым", "Күрүлгэн эрэдээксийэлэрэ"
  • Истиҥ эҕэрдэбитин этэбит

    Ытыктыыр киһибитин Анатолий Никитич Осиповы 80 сааскынан сүһүөхтээх бэйэбит сүгүрүйэн туран эҕэрдэлиибит!
    Эҕэрдэни кытары кытары оҕолоруҥ, кийииттэриҥ, күтүөтүҥ, сиэннэриҥ, хос сиэниҥ, аймахтарыҥ, чугас дьонуҥ!

Умнуллубат мөссүөн

  • Күндү киһибит туһунан сырдык өйдөбүл умнуллуо суоҕа...

    2024 сыл олунньу 2 күнүгэр кэргэним, оҕолорум ийэтэ Коротова Матрена Михайловна соһуччу бу олохтон барда...
  • Артурбут куруук сүрэхпитигэр баар...

    Күҥҥэ тэҥниир күндү киһибит, көмүс чыычаахпыт, улахан уолбут, убайбыт, бырааппыт Александров Артур Арианович бу Орто дойдуттан барбыта 40 хонуга тохсунньу 31 күнүгэр туолла.
  • Тумус туттар күндү киһибит...

    Биһиги дьиэ кэргэн күндү киһибит, тапталлаах оҕом, кэргэним, аҕабыт, эһэбит, тумус туттар, дурда-хахха буолар убайдаатар убайбыт, Саха Өрөспүүбүлүкэтин Ис дьыалаҕа министиэристибэтин бэтэрээнэ Отов Геннадий Егорович ыарахан ыарыыттан күн сириттэн букатыннаахтык барбыта бу дьыл тохсунньу 18 күнүгэр 40 хонугун туолла.
  • Кинини санаатахпытына, сүрэхпит сылааһынан туолар

    Биһиги аҕабыт, Василий Хрисанфович Кашкин, тыыннааҕа эбитэ буоллар, бу дьыл сэтинньи 11 күнүгэр 71 сааһын туолуох этэ. Ону баара кини бу күн сиригэр баара-суоҕа үйэ аҥаара эрэ олорон ааспыта...