Хой
Доруобуйаҕар болҕомтоҕун уур. Ыарыы бэргиирин күүтэн сылдьыма. Биир өттүнэн, үп-харчы киирэрэ мөлтөөбүт. Онон сып-сап хамсанан, үлэлээн иһиэххин наада курдук. Бу күннэргэ бэйэҕин үчүгэй исписэлиис быһыытынан көрдөрөрүҥ наада, кэлэктиипкэ аптарытыатыҥ үрдүөҕэ. Ыал Хойдорго таптал чааһа уруккутун курдук. Оттон, сулумахтар, билсии-көрсүү төһө инникилээх буоларын эрдэттэн толкуйдаан көрүҥ.
Оҕус
Айар-тутар дьоҕуруҥ олус сыппаабыт. Бу түгэҥҥэ үчүгэй сынньалаҥ эрэ “погоданы” уларытар кыахтаах. Дьиэҕиттэн тахсан, урут хаһан да сылдьыбатах сиргэр күүлэйдээн, өйдүүн-санаалыын чэпчээ, кыраттан да үөр-көт. Бииргэ үлэлиир киһигин кытта кыра мөккүөр тахсыан сөп. Оччотугар санааҕын түһэримэ, өлөн-охтон биэримэ.
Игирэлэр
Урут барытыгар ыксалынан сылдьар буоллаххына, билигин бытаарбыккын. Үлэҕин үтүө суобаскынан кичэйэн толороҕун. Кэлэктиипкэ, сыыла сылдьан, сыарҕа быатын быһааччылар бааллар. Кинилэргэ киирэн биэримэ. Биир идэлээхтэргин кытта кыайыыгын-хотуугун мээнэ үллэстибэтиҥ ордук. Кэргэҥҥин кытта өйдөһөр, үгүстүк аһаҕастык кэпсэтэр буолбуккут.
Араак
Санааҕын сааһыланарга уустук соҕус. Карьераҥ уонна тус олоҕуҥ туһунан элбэхтик толкуйдуур буолбуккун эрээри, булкулларыҥ-тэккиллэриҥ элбэх. Тус сыалгын-соруккун хараххар хартыына курдук оҥоро сылдьыбакка, олоххо киллэрэн иһиэххин наада. Бу күннэргэ үөргэ-сүлүккэ наадыйбакка, соҕотох сылдьаҥҥин инники олоххун толкуйдан. Олоххун уларытар кэм кэлбит.
Хахай
Дьиэ-үлэ-доҕоттор-интэриниэт ситимэ – бу эн күннээҕи олоҕуҥ. Үрдүк солоҕо наһаа тардыспат буолаҥҥын, олоҕуҥ биир кэм устан иһэр. Аһара киириилээх-тахсыылаах эбэтэр чуҥкук буолбатах.Сайын бүтүүтэ ураты күүстэнэҕин. Онно хамсаммахтаан хаал -- элбэҕи ситиһиэҥ. Бу күннэргэ суолга-иискэ сэрэхтээх буол, элбэх үбү суумкаҕар укта сылдьыма. Чугас киһигин кытта өйдөспөт түгэнтэн өлө-тиллэ ньиэрбинэйдээмэ.
Кыыс
Салалтаҥ сынньалаҥҥа сылдьар кэмигэр үлэлиир дьоҕуруҥ икки бүк үрдээбит. Итинтэн сылтаан бииргэ үлэлиир кэллиэгэлэргин сытыытык саҥарар буолбуттар. Тус олоҕуҥ эмиэ оччо үөрдүбэт. Сөбүлүүр, таптыыр киһигин кытта сыһыаны тупсара сатыыгын да, хамсааһын суох. Элбэх дьонноох сиргэ бэйэ бодотун тардына соҕус сырыт. Үчүгэйдик билбэт дьоҥҥун кытта иирсимэ.
Ыйааһын
Өрөбүллэри дьиэҕэ сытан сынньанарыҥ буоллар, күүс-уох ылыныа этиҥ. Бу дуоһуйуу кэмигэр дириҥ ис хоһоонноох киинэлэри көрөн, кинигэ ааҕан, интэриэһинэй киһини кытта интэриниэтинэн суруйсан санаалыын сырдыаҥ. Маны таһынан бэйэҕин үөрдэргин хаһан да умнума. Туох эрэ баҕалаах малгын-салгын атыылаһан кэбис, харчыгын кэрэйимэ.Үлэҕэр эбии дохуот киллэринэргэр кыах бөҕө көстүбүт. Онон кытаат!
Скорпион
Чугас доҕотторгор ыалдьыттаан баран, дьиэҕин-уоккун уларытар баҕаҥ улааппыт. Онуоха тапталлааҕыҥ бу идиэйэҕин эмиэ күүскэ өйүөҕэ. Онон дьиэҕитигэр кыра өрөмүөн наада. Табах буруотуттан тэйиччи сырыт. Тыынар уоргаҥҥар болҕомтото уур, табахтыыр дьаллыктаах буоллаххына, онтугун бырах. Үлэҕин уларытар туһунан саныыр буоллаххына, бигэ санаалан. Аҕа саастаах дьон сүбэтин иһит.
Охчут
Үлэҕэр үчүгэйэ суох быһыы-майгы үөскүөҕэ. Биир кэллиэгэҕин кытары улаханнык айдаарсыаххын сөп. Өр сылларга мунньа сылдьыбыт санааҕын аһаҕастык этэн, көхсүҥ кэҥиэҕэ. Ханнык да түгэҥҥэ, кырдьыксыт өрүү кыайыылаах буоларын умнума. Үлэттэн сылтаан дьиэтээҕилэргин кытта сыһыаны алдьатыма. Оҕолоруҥ эн болҕомтоҕор олус наадыйаллар. Тулуурдаах буол, барыта этэҥҥэ ааһыа.
Чубуку
Тапталлааххын кытары дьолу бастакы миэстэҕэ туруорбуккун. Үлэ туһунан умнан, истиҥ сыһыаҥҥа ылларбыккын. Күндү киһиҥ эйигин кытта бииргэ буоларыттан олус үөрэр, дьоллонор. Бу курдук үлэни уонна тус олоҕу дьүөрэлии сатаа. Элбэхтик айаннаа, сүүр-көт, барыны-бары ситиһэн ис. Маны таһынан төрөппүттэргэр, бииргэ төрөөбүттэргэр сыһыаҥҥын сымнат. Кинилэр эйигин олус ахталлар эбит.
Күрүлгэн
Кирэдьииккин, иэскин-күүскүн сабаргар саҥа кыах үөскээбит. Бириэмэҕин сөпкө аттаран сырыттаххына, хас да үлэни кыайар кыахтааххын. Наһаа элбэҕи үлэлиир буолаҥҥын, тапталлааххар тустаах болҕомтону уурбаккын. Онтон сылтаан ыарахан кэпсэтии буолар чинчилээх. Тус истиилгин уларытарыҥ буоллар. Кэлиҥҥинэн хараҥа таҥаһы наһаа кэтэр буолбуккун.
Балыктар
Саҥа дьыаланы саҕалыырга табыгастаах кэм. Холобур, бэйэ дьыалатын. Эбии үөрэх кууруһун ааһан эбэтэр маастар-кылааска сылдьан сайдыаххын сөп. Быстах санааҕа ылларан, кыра алҕаска тэптэрэн, тапталлааххын кытары сыһыаны уустугурдума, арахса сатаама. Айылҕаҕа тахсаргар сэрэхтээх буол. От-мас сытыттан эбэтэр үөнтэн-көйүүртэн аллергиялыыр чинчилээххин. Ону бэргэтимэ.
