Хой
Айар-тутар дьоҕурдаах дьон, абыраныыһыккыт. Эһигини кытта ситиһии сиэттиспит. Олоххутун тосту уларытар туһунан сананымаҥ даҕаны, уларыта-тэлэритэ тутар кэм буолбатах. Иллэҥсийдэххитинэ, дьиэҕитин-уоккутун сууйуҥ-тарааҥ, хомунуҥ. Дьиэҕит уурбут-туппут курдук хомуллуулаах буоллаҕына, санааҕын да сааһыланарггар чэпчэки буолуоҕа. Ол эрээри, эппиэтинэстээх хардыы оҥороору сананнаххына, чугас киһигиттэн сүбэлэтэргин умнума.
Оҕус
Туруоруммут сыалгын ситиһэргэр ыарахан түгэн үөскээбит. Олус эрэммит киһиҥ таҥнарыан сөп. Маны таһынан үп-харчы кыһалҕата кыһарыйбыт. Бу күннэргэ аһаҕастык кэпсэтии түгэннэрэ үүнүөхтэрэ. Өйдөспөт түгэн үөскээтэҕинэ, наһаа ыгылыйбатыҥ ордук, күүстээх санаалаах буол. Кытаатан үчүгэйдик аһыы, утуйа сырыт. Доруобуйаҕа охсуулаах күннэр буола тураллар. Өрөбүллэри доҕотторгун, чугас дьоҥҥун кытары бииргэ атаарарыҥ наада. Сэргэхсийэ сатаа.
Игирэлэр
Дьоҥҥо эрэлиҥ сүтээри гыммыт. Бииргэ үлэлиир дьонуҥ албын-көлдьүҥ быһыыларыттан улаханнык хомойуоҕуҥ. Бэрт былдьаһыы, тыл-тылга киирсибэт буолуу үөскүөҕэ. Маныаха дьиэ кэргэниҥ кырачаан чилиэннэрэ тус ситиһиилэринэн үөрдүөхтэрэ. Дьиэҥ салгынан ырыанан-тойугунан, үҥкүүнэн-битиинэн сэргэхсийэн турар кэмэ. Доруобуйа этэҥҥэ эрээри, ис-үөс ыарыытыгар сэрэхтээх буол. Успуордунан дьарыктанааччылар кыратык эчэйиэхтэрин сөп.
Араак
Көннөрү билэр киһигэр туох эрэ алыптаах иэйии үөскээбит. Күн устата кинини саныыр буолбуккун. Бу -- ыал дьоҥҥо эмиэ сыһыаннаах уонна сэрэхтээх. Сыыһа-халты туттубат туһуттан бэйэҕитин хонтуруолланыҥ. Үлэ-хамнас үчүгэй, кэлии-барыы үгүс, харчы дэлэй. Гынан баран, бииргэ үлэлиир дьоҥҥор кытаанах сыһыаннааххын. Сирэйгэр үчүгэй эрээри, кэннигиттэн саҥарааччы элбээбит. Кэлэр өрөбүллэр барыылаах-кэлиилээх буолуохтара.
Хахай
Бииртэн биир ыарахан үөскүү турар кэмэ. Чугас киһиҥ ыарытыйар эбит, эн болҕомтоҕор олус наадыйар. Дьиэҕэр мал-сал алдьанан күчүмэҕэйдэр үөскүүр чинчилээхтэр. Ол эрээри үлэҕэ ситиһии элбэх. Эн саҕа толоругас, түргэн-тарҕан туттуулаах, дириҥ билиилээх-көрүүлээх исписэлиис суоҕун кэриэтэ. Биир хоско үлэлиир кэллиэгэҥ ураты сыһыаннааҕын билэн, олус соһуйуоҥ. Сулумахтары интэриэһинэй көрсүһүүлэр күүтэллэр.
Кыыс
Аҕа саастаах Кыргыттар, дьиэлээхтэргитигэр кыыһыран-тымтан бүтүҥ, сороҕор мээнэ-мээнэ буолаҕыт. Бу нэдиэлэни доруобуйаҕа аныыр суолталаах. Күүс-сэниэ бараммыта биллэр. Онон кылгас кэмҥэ сынньанан ыларыҥ буоллар. Дьахталлар, маҕаһыыннары кэрийэн, бэйэҕитигэр саҥа таҥас-сап, мал-сал атыылаһаргытыгар ситиһиилээх күннэр. Кытаатан харчыгын сөпкө туһан. Нэдиэлэ иккис аҥаарыгар, чугас киһиҥ туһунан соһуччу сонуну истэн, улаханнык долгуйуоҕуҥ.
Ыйааһын
Эн тускунан дьон санаата уларыйыаҕа. Бэйэҕин букатын атын өттүттэн көрдөрүөҕүҥ. Эйигин тулалыыр дьон эн сатабылгын, дьоҕургун, ис кыаххын аһара сөҕөллөр. Бу күннэргэ элбэх сыра-сылба үлэҕэ барыаҕа. Сулумахтар үлэлэригэр хоно да сылдьар былааннаахтар. Оттон ыаллар үлэҕэ аһара тардыллан, улаханнык сэмэлэниэхтэрэ, мөҕүллүөхтэрэ. Кытаатан быыс-арыт булан, дьиэлээхтэргэр сылаас сыһыаҥҥын бэлэхтииргин умнума. Интэриниэт ситимигэр элбэх бириэмэни бараама, хараххын харыстаа диэн сулустар сүбэлииллэр.
Скорпион
Үлэҕэр саҥа эбээһинэстэммиккин, дьыалабыай бөҕө буолбуккун. Хамнаһын үүрдүүр чинчилээх. Саҥа технологиялары баһылааһыҥҥа ситиһии күүтэр. Тус олоххор эмиэ барыта кэминэн. Төһө да үлэ элбэҕин иһин, тапталлааххын кытары бириэмэ атаара сатаа. Ыаллар кэккэлэрэ хаҥаары гыммыт, быһыыта. Өрөбүллэри дьиэҕэ буолбакка, атын сиргэ атаарар наада. Успуордунан дьарыктанар киһи күн устата ончу сылайбат, онон успуоркун быраҕыма.
Охчут
Үлэ наллаан барар. Сынньалаҥ соҕус нэдиэлэ күүтэр. Хата, бириэмэ көстүбүччэ, бэйэ бодотун тардынарга быыс-арыт бөҕө көстүүһү. Ыйааһыннарын түһэрээччилэр, дийиэтэҕитин кытаатан тутуһуҥ. Тус олоххор улахан уларыйыылар күүтэллэр. Хараххынан сөбүлүү көрөр киһиҥ эйигин кытары сыһыаҥҥа бастакы хардыыны оҥоруоҕа. Бу түгэн олус долгутуулаах буолуоҕа. Өр сылларгаи ыра санаа оҥостубут баҕа санааҥ туолуоҕа. Туохтан да куттаммакка иннин хоту баран ис.
Чубуку
Урут ыарахан дии санаабыт үлэҥ силигин ситиэҕэ. Дьиҥэр, наһаа үлэнэн үлүһүйбэтиҥ ордук, доруобуйаҥ мөлтөөрү гыммыт. Дьиэҕэр кэллэххинэ, сынньан, успуордунан күүскэ дьарыктаныма. Соҕотохсуйар буоллаххына, тус истиили тупсарарга күүскүн-уоххун бараа. Ураты күүһүҥ харизмаҕар сытарын умнума. Ыаллар өйдөһөн-өйөһөн бэркэ олоролллор, оҕо-уруу үөрэ-көтө дьоллоохтук сылдьар. Онон дьиэ салгына ыраас, истиҥ. Бу курдук барыта этэҥҥэ буоллун.
Күрүлгэн
Суолталаах бырайыактарынан дьарыктанарга, элбэхтик барарга-кэлэргэ ситиһиилээх күннэр үүммүттэр. Күүс-сэниэ ыларгар өрөбүллэр эрэ хаалбыттар. Санааҥ хоту сынньана сатаа, наһаа үлэнэн олордоххуна, истириэскэ киирэр кутталлааххын. Кытаатан аһыы утахтан аккаастан. Маны таһынан эрэллээх доҕоргор күүс-көмө буоларыҥ наада. Кинини улахан кыһалҕа кыһарыйбыт. Нэдиэлэ устата үлэҥ таһынан чугас дьоҥҥор көмөлөһүөҥ.
Балыктар
Аймах-билэ дьоҥҥун кытары аахсыма, айдаарсыма. Чугас дьоҥҥун кэлэтиэххин сөп. Саҥа таҥас-сап атыыласпатаҕыҥ ырааппыт, онон ыскаапкын саҥардар кэм кэлбит. Күн устата сылдьар тимир көлөҕөр болҕомтолоох буол. Эр дьон, сутурук сокуоннанымаҥ, көннөрү кэпсэтиинэн быһаарыҥ. Оскуола үөрэнээччилэрэ, уруоккутун ааҕыҥ, сорудахтаргытын мунньан кэбиһимэҥ. Үлэ көрдөөччүлэргэ суолталаах этии киириэҕэ.
