Киир

Киир

Хой

xoy

Үлэ уонна дьиэ-уот түбүгэр сылдьаҕын. Сүрүн үлэҥ олус элбэх бириэмэни ылар. Тус олоххор, дьиэ кэргэҥҥэр бириэмэ тиийбэт курдук. Дьиҥэр, дьиэлээхтэриҥ өйөбүллэрэ суох туох да табыллыбат. Сэрэйэн көрөр дьоҕурун күүһүрэн сылдьар кэмэ. Чугас киһигин кутталлаах быһыыттан-майгыттан сэрэтиэххин сөп. Чугас дьүөгэҕин (табаарыскын) кытта өйдөспөт түгэн үөскээтэҕинэ, тулуурдаах буол. Ааспыты санатааччылар бааллар.

Оҕус

ogyc

Өйгөр-санааҕар, тус толкуйгар уларыйыы барбыт. Үүнэр-сайдар, омук дойдуларынан айанныыр баҕаҥ сүрдээх. Таһымҥын үрдэтэн кинигэтэ аах, омук тылын үөрэт, билиилээх-көрүүлээх дьоннуун алтыс. Сулумахтар, айаҥҥа, атын куоракка сылдьан интэриэһинэй дьоннуун билсиэххитин сөп. Өссө табыллыннаҕына, аналгын көрсөр чинчи баар. Карьераҕа улахан ситиһии суох эрээри, түһүү эмиэ бэлиэтэммэт. Бу күннэргэ доруобуйаҕар болҕомто уур.

Игирэлэр

igire

Туларыыр дьонуҥ эн уларыйа сылдьар майгыгын бэлиэтииллэр. Туохтан кыыһыран, уордайан тураргын өйдөөбөттөр. Күн устата санааҥ олус элбэхтэ уларыйар. Сөбүлээбэт идэҕэр үөрэнэр, үлэлиир буоллаххына, уларыйыы-тэлэрийии туһунан толкуйдан. Тугу эрэ наһаа атыылаһыаххын баҕардаххына, иэскэ киирэ сатаама. Харчыгын кыралаан уурунан ис. Биир санаалаахтаргын кытта элбэхтик алтыс, саҥа толкуйдар, санаалар үөскүөхтэрэ.

Араак

rak

Ыаллар, иирсэр, кыыһырсар буолбуккут. Тапталлааххын наһаа ыгыма-түүрүмэ, хонтуруоллаама. Бэйэҕэ эрэлгин үрдэтэ сатаа, күнүүлэһии баар. Эн сыыһа-халты туттуугун санатан бардаҕына, улахан айдаан тахсыан сөп. Үлэҕэ күн бастакы аҥаара ордук табыгастаах буолуоҕа. Онон мунньахтарга, көрсүһүүлэргэ хойутаама. Исписэлиис быһыытынан эйигин үрдүктүк сыаналыыллар. Бу нэдиэлэҕэ дьиэ кэргэн сыһыанын тупсарарга сыраҥ-сылбаҥ бараныыһы. Күүстээх санааны!

Хахай

xaxai

Доруобуйаҕын харыстаа. Олус элбэҕи үлэлиигин, ол иһин ис туруккар кэһиллии тахсыбыт. Бэйэҕин аһара күүһүлээмэ. Эйигин сотору кэминэн дьикти билсиһиилэр күүтэллэр. Бу ордук сулумахтарга сыһыаннаах. Дьыланы-куолуну кытта үлэлээччилэр, илии баттыырга сэрэхтээх буолуҥ. Инники былааҥҥын кимиэхэ да ыһа-тоҕо кэпсээмэ. Эн сүрүн былааныҥ - ыра санааны кытта ситимнээх. Киэһэ сылаас чэй иһэ-иһэ, үчүгэйи санаа, олоххо тардыһыылаах буол.

Кыыс

kuus

Таптал уонна арамаантыка иэйиитэ уһуктан сылдьар. Тапталлааххыттан улахан болҕомтону, истиҥ сыһыаны эрэйэҕин. Дьахтар аймах наһаа хаппырыыстыыр буолбут. Бэйэҕитин арыый да туттуна соҕус сылдьыҥ.Сулумахтар, урукку олоххутун сырдык уобарас нынан сүрэххитигэр тута сылдьаҕыт. Дьүөгэлэргэр өрүү урукку тапталлааҕыҥ туһунан ахтар-саныыр буолбуккун... “Саҥа олоҕу саҕалаа, ааспыты ахтыма” диэн сулустар сүбэлииллэр. Үлэҥ-хамнаһыҥ, доруобуйаҥ этэҥҥэ.

Ыйааһын

uyaahun

Ыраах айаҥҥа турунар буоллаххына, сиргин-уоккун аһата, алгыы сырыт. Суоппардар, суол быраабылатын тутуһан айаннааҥ. Үп-харчы кыһалҕата тирээтэҕинэ, кирэдьииккэ киирбэккэ, эрэнэр киһигиттэн иэс ыл. Бу күннэр ыарахан соҕустук ааһыахтара эрээри, барыта үчүгэй түмүктээх буолуоҕа. Саамай сүрүнэ, үлэҕэр бэриллибит сорудаҕы эппиэтинэстээхтик толорон ис. Таптал чааһыгар саҥа үктэлгэ тахсарга кыах бөҕө баар. Алаһадьиэни тэринэр, ыал буолар туһунан боччумнаахтык туруммуккун.

Скорпион

ckorpion

Массыанньыктарга киирэн биэриэххин сөп. Наһаа элбэҕи саҥарар, киһи төбөтүн “ылан” кэби-эр дьонтн тэйиччи сырыт. Киэһэ эрдэ утуйан сынньан, компьютер, төлөпүөн оонньуутунан үлүһүйүмэ. Суолталаах дьыаланы ситиһэргэ табыгаһа суох кэм. Хата, дьиэ кэргэҥҥэ, тапталлааххын кытта сыһыаны бөҕөргөтөргө ситиһии элбэх. Тапталлааҕын эмискэ сибидээнньийэҕэ ыҥырыаҕа, эрдэттэн таҥаскын-сапкын бэлэмнэнэ сырыт. Күннээҕи аһылыккыттан саахары, минньигэс кэмпиэти аҕыйатарын буоллар.

Охчут

oxchut

Кыргыттар, ийэлэр, эбэлэр, саҥа таҥас, көмүс киэргэл туһунан толкуйдаммыккыт ыраатта. Баҕа санааҥ туоларыгар харгыс суох буоллаҕына, ылынан кэбис. Саҥа билсиини-көрсүүнү олохтуурга наһаа табыгастаах күннэр үүмүттэр. Өрөбүллэри култуурунайдык атаар, дьиэлээхтэргин минньигэс бүлүүдэлэринэн күндүлээ. Нэдиэлэ икки аҥаарыгар үлэҕинэн кыра айан баар буолуоҕа. Аҕа саастаахтар, дабылыанньаҕытын көрүнэ сылдьыҥ.

Чубуку

chybyku

Дьиэ кэргэн бигэ тирэхтээх буоларыгар өйдөһүү уонна өйөһүү наада. Ол тиийбэт. Сыһыан уустугурар кэмигэр, бэйэмсэх буолан хаалагын, өсөһөн бараҕын. Итэҕэскин-быһаҕаскын бэркэ диэн билэҕин, хонтуруоллан. Үп-харчы киириитэ этэҥҥэ. Урут саҕалаабыт дьыалаҕын тиһэҕэр тиэрдиэххин наада. Ол өрүү аала сылдьар, онон түһүнэн кэбис. Бу нэдиэлэ карьераҕа ситиһиилээх буолуоҕа. Дьону кытта түргэнник тыл булар дьоҕургун ыһыктыма.

Күрүлгэн

kyrylgen

Санааҥ хоту баран ис, туохтан да толлума. Салалта өттүттэн дабылыанньа үөскүү сылдьыаҕа, онно наһаа наадыйыма. Ньиэрбинэйдээбэккэ, ыгылыйбакка сырыт. Доруобуйаҕар охсуоҕа. Үчүгэй хамнастаах үлэ көһүннэҕинэ, толкуйданаар. Сөбүлээбэт үлэни уларытар кэм кэлбит курдук... Дьиэ кэргэн сыһыана этэҥҥэ, өрөбүллэри бииргэ атаарыҥ. Оҕолоргун кытта аһаҕастык кэпсэт, санааларын иһит. Төһө кыалларынан элбэхтик сатыы хаамп, көй салгыҥҥа сырыт.

Балыктар

balyk

Эн олоххор көр-нар наһаа элбэх. Бырааһынньыктартан туттуна соҕус сылдьарын буоллар. Маны таһынан күннээҕи аһылыккар болҕомтолоох буол. Арыылаах-сыалаах бүлүүдэлэринэн үлүһүйүмэ. Тапталлааҕыҥ эн доҕотторгун кытта уопсай тыл булбакка, өйдөспөт түгэн үөскээбит. Бу түгэҥҥэ хайа диэки хайыһыаххын билбэккин. Иллэҥ бириэмэҕин эрдэттэн былааннанарыҥ ордук. Сөбүлүүр дьарыккын сөргүтэн, эбии дохуот киллэринэр туһунан толкуйдан.

Санааҕын суруй