Киир

Киир

Хой

xoy

Куһаҕана суох нэдиэлэ күүтэр. Бэйэ кыаҕын билинэр ордук, аһара ноҕуруускаламмакка сырыт. Кэллиэгэлэргин кытта санаа атастаһар, үлэ ымпыгын-чымпыгын быһаарсар кэпсэтиилэр буолуохтара. Тус толкуйгун, санааҕын этэртэн куттаныма. Хамнас боппуруоһун туруорсар наада. Дьиэ түбүгэ арыый да аччаабыт курдук. Онон иллэҥ бириэмэҕин доҕотторгун кытта бииргэ атааран сынньаныаххын сөп. Дьиэлээхтэриҥ доруобуйаларын кэтии сырыт.

Оҕус

ogyc

Биир санаалаахтаргын, доҕотторгун кытта сыһыаны олохтуур уустук. Өйдөспөт түгэн үөскээбит, эйигин албынныы сатааччылар, туһанааччылар бааллар. Онон тылгын-өскүн кэтии сырыт, быстахха былдьаныаҥ. Нэдиэлэ иккис аҥаара оргуйан олоруоҕа. Сынньалаҥа суох түбүктээх үлэ нэдиэлэтэ буолсу. Баҕарбатыҥ үрдүнэн саҥа бырайыакка умса анньыллыаҥ. Харчыгын саарбах санааҕа былдьатыма, мээнэ ыһа-тоҕо туттума.

Игирэлэр

igire

Эмиэ да үлэлиир баҕа баһаам, эмиэ да сүрэҕэлдьиигин. Салалта өттүттэн киҥир-хаҥыр саҥа баар. Төрөппүттэргин уонна аймахтаргын кытта суолталаах боппуруоһу быһаарарга тиэтэйимэ. Куһаҕан настарыанньалаах сылдьан, аны дьоҥҥун кытары иирсиэҥ. Үпкэ-харчыга сыһыаннаах дьаһалы, айаны сэрэдэҕэ былааннаа, табыллыаҥ. Уопсайынан, бу күнү таба туһаннаххына, элбэҕи ситиһиэҥ. Таптал эмиэ этэҥҥэ.

Араак

rak

Кириилээх-тахсыылаах нэдиэлэ үүммүт. Оскуола үөрэнээччилэригэр уонна устудьуон Араактарга эппиэттээх күннэр үүммүттэр. Үөрэххэ буһуу-хатыы буолбут. Иннигин-кэннигин кэтэнэ сылдьарыҥ ордук. Сыыһа-халты туттуу баар. Илии үлэтэ туһалаах өттүнэн дьайыа. Ыраас салгыҥҥа сылдьыы туһаттан атыны аҕалыа суоҕа. Сулумахтары соһуччу көрсүһүү күүтэр. Онон бэйэ бодотун тардына сылдьыҥ.

Хахай

xaxai

Төһө да санааҥ бөҕөх буоллар, сороҕор ыһыктынан кэбиһэр түгэннэр үүнэллэр. Үп-харчы кыһалҕата тирээбит. Иэскэ киириэххин санаатаххына, чугас дьоҥҥуттан көмөтө көрдөө, кирэдьииккэ кииримэ. Маны таһынан доруобуйаҕын көрдөрүнэ сылдьарыҥ буоллар. Биир сүрүн санааны тутуһан сырыт. Оччотугар тус олоххо да, үлэҕэ да ситиһиилээх буолуоҥ. Ситиһии сиэттиһэ сылдьар күннэрэ үүнүөхтэрэ. Онон санааҕын түһэримэ.

Кыыс

kuus

Ыаллар, бэйэ-бэйэҕититтэн болҕомто көрдөөн ырааппыккыт. Иирсээн тахсаары гыммыт. Сороҕор истэ-истэ истибээҕэ, билэ-билэ билбэтэҕэ буолан кубулунар ордук. Барытыттан тырыттан иһимэ. Бу күннэргэ дьыалабыай кэпсэтии табыллыаҕа. Онон туох баар сатабылгын, билиигин-көрүүгүн туһанан бэйэҕин бигэтик көрдөрөрүҥ наада. Айар эйгэлээхтэргэ иэйии уйаламмыт күннэрэ тосхойбуттар. Түгэни мүччү тутума.

Ыйааһын

uyaahun

Доруобуйаҕын көрүнүөххүн наада. Бэйэни эмтиэкэлэнэргин олус сөбүлүүгүн, билигин ол сэрэхтээх. Ыарыыны дириҥэппэккэ, бырааска сүүр. Туох баар үпкүн-харчыгын дьиэҕин-уоккун тупсарыыга уурунар эбиккин. Харчыгын кытаатан бу курдук мунньуна сырыт. Тапталга уонна уһун болдьохтоох бырайыактартан туттуна түс. Ол оннугар үп-харчы өттүгэр, идэ бопуруостарыгар үлэлэс.

Скорпион

ckorpion

Тапталга уйдара сылдьааччылар, халлааҥҥа “көтө” сылдьымаҥ. Күннээҕи түбүк-табык элбэх, онон үлэлиэххэ, кыһалҕаны быһаарыахха наада. Тапталлаах киһиҥ эйиэхэ албын соҕус сыһыаннааҕын билэн, улаханнык хомойуоҥ. Бу күннэргэ эппиэттээх хардыыны оҥорума. Холобур, тус олоххор саҥа үктэлгэ тахсыыны. Сулустар бу күннэргэ сэрэхтээх буолуҥ дииллэр. Туохтан да санаарҕаабакка, куттаммакка кимэн ис.

Охчут

oxchut

Дьилээхтэргин кытта аһаҕас кэпсэтии буолуоҕа. Онно наһаа күүскэ этимэ-тыыныма. Ыарахан соҕус күннэр, өйдөһүү-өйөһүү суоҕун кэриэтэ. Ханнык да түгэҥҥэ бэйэ буруйун билинэр ордук. Түүҥҥү сырыыгын тохтоторуҥ буоллар. Дьоҥҥо иэһээбит харчыгын улахан эрэйинэн ирдэһэн ылыаҕыҥ. Нэдиэлэ устата элбэхтик соҕотох сылдьан, санааҕын сааһылан. Иллэҥ кэмҥин туһалаахтык атаар.

Чубуку

chybyku

Үчүгэй нэдиэлэ иһэр. Атын дьон толкуйунан олорума. Хайа эрэ түгэҥҥэ тус санааҥ сүтэн хаалар курдук. Доҕотторгун, кэллиэгэлэргин наһаа холобур оҥостоҕун. Кинилэр курдук буола сатыыгын. Дьиҥэр, дьону үтүктүбэккэ, бэйэҥ ураты буолан эрэллээхтик сылдьыаххын сөп. Тулалыыр дьонуҥ эн киэҥ билиилээх, интэриэһинэй киһи буоларгын бэлиэтииллэр. Ол уратыгын сүтэримэ. Үлэ-хамнас таһаарыылаах, тус олох эмиэ бигэ.

Күрүлгэн

kyrylgen

Атыыга-эргиэҥҥэ табыгаһа суох күүннэр. Урбаанньыттар, ордук болҕомтолоох буолуҥ. Үп-харчы боппуруоһун быһаарсарга сөбө суох күннэр. Сулумахтар бииртэн биир саҥа дьоннуун билсиһэллэр. Сүрэххитигэр ким эрэ чугастык киирдэҕинэ, тута, бастакы хардыыны оҥоруохха наада. Аҕа саастаахтар, тымыр уонна сүрэх ыарыыларыттан сэрэхтээх буолуҥ. Успуордунан аһара күүскэ дьарыктанымаҥ, ис кыаххытын хонтуруолланыҥ.

Балыктар

balyk

Бу нэдиэлэҕэ бэйэҕэ эрэлгин сүтэрэн кэбиспит курдук, муна-тэнэ сылдьыаҕыҥ. Кимиэхэ да бэйэҕин сэнэтимэ. Үчүгэйдик сатыыр, дьоҕургун толору туһанар дьарыккынан, үлэҕинэн үлэлиириҥ ордук. Кэлиҥҥи күннэргэ олус элбэҕи толкуйдуугун, олоххор уларыйытыы киллэриэххин саныыгын. Ким да санаатын истибэккэ, баҕаҥ хоту үлэлээ, үөрэн, сынньан. Кэллиэгэлэриҥ ортолоругар иирсээн тахсар буоллаҕына, кыттыһыма.

Санааҕын суруй