Киир

Киир

хой

Уоттаах таптал соһуччу эн олоххо киирэн кэлиэ. Сойо быһыытыйбыт эрдии-ойохтуу сыһыаны хаттаан уһугуннарыа. Ыал дьон олоҕун отуорун хамсатан ылыан сөп. Бу ааһар албыны мүччү түһэ сатаа. Түргэнник сылайар буолбуккун. Ыараханы көтөҕөлөөмө. Дьыала-куолу тардыллыылаах буолуо. Баскыһыанньаҕа өй үлэтинэн, үөрэххинэн күүскэ дьарыктан.

Оҕус

о5ус

Бэрт ыраахтан кэһиилээх-тутуурдаах ыалдьыт баар буолуо. Ил-эйэ, таптал. Урууну-аймаҕы кытта сыһыаны тупсарыы нэдиэлэтэ. Өтө көрөр дьоҕуруҥ уһуктууһу. Былаас, сокуон уорганнарын кытта сыһыан кыһалҕалаах буолуо. Массыынаны сэрэнэн ыыт.

Игирэлэр

игирэ

Элбэх айан, билсии-көрсүү, кэпсэтии баар. Урукку олоҕуҥ киһитин көрсүөҥ. Үөрэх этэҥҥэ баран иһэр. Көрдөөх-нардаах киэһэҕэ ыҥырыахтара. Иэс-күүс ыар баттык буолан аалыа. Халтарааҥҥа сэрэхтээх буол.

Араак

араак

Өйгүн үлэлэтэн дохуоккун улаатыннарыаҥ. Салайар дуоһунаска олорооччулар харчыгыт өссө элбиэ. Соһуччу баҕайытык саҥа дуоһунаска ыҥыра сатыахтара. Ыксаама. Толкуйдан. Кэргэнниилэр сыһыаннара ууннары тардыбыт курдук. Ылбат-биэрбэт ыккардынан.

Хахай

хахай

Билиигэ-көрүүгэ тардыһыыҥ улааппыт. Эксээмэн, сочуот барыта этэҥҥэ ааһыа. Омук дойдутугар бара сатыаҥ да... Интэриниэт киэҥ киэлититтэн ыраатар чинчи биллибэт. Сис тоноҕоһо, сүһүөхтэриҥ ыалдьан тыыннаах киһи буоларгын өссө төгүл санатыахтара. Тоҥума-хатыма, күүскэ түллэн үлэлээмэ.

Кыыс

кыыс

Кистэлэҥи көрдөөн, сонордоһон туһалааҕы хаһан таһаарыыһыккын. Билбиккин туһаҕа таһаарарга үөрэн, таах ыһан-тоҕон кэбиһимэ. Иэһиҥ улааппыт курдук. Таптал дьыалатыгар хахсаат тыал биллэн ааһыа. Тулуурдаах буол. Сэрэйэн көрөр дьоҕургар эрэн.

Ыйааһын

ыйааьын

Көрдөөх-нардаах киэһэлэргэ ыҥырдахтарына батан кэбиһимэ. Соһуччу айан табыллыа. Ыал ыйааһыннарга дьоһуннаах көмө, сүбэ наада. Былааннаабыккыттан элбэҕи уонна өссө үчүгэйи оҥоруоҥ. Көмөлөһүөхтэрэ. Уура сыппыт дьыалаҕар хаттаан эргиллиэҥ – барыта кэрэхсэбиллээх уонна умсугутуулаах.

Скорпион

скорпион

Доруобуйаҥ соччото суох туруктаах. Сылаарҕаабыккын. Тымныйбакка сырыт. Үчүгэйдик толору утуй. От чэйи элбэхтик ис. Салгыҥҥа элбэхтик сырыт. Төһөнөн аҕыйах киһини кытта алтыһаҕын, соччо ньиэрбэҥ бүтүн буолуо. Үлэҥ тахсыыта бытаарбыт. Ити барыта дьиҥнээх скорпионнарга сыһыаннаах.

Охчут

охчут

Олус сүпсүлгэннээх уонна түбүктээх нэдиэлэ. Харчыҥ тиийбэт. Дьоро күҥҥэ бэлэх да ылар харчыҥ суох буолуон сөп. Сүүйүүлээх оонньууга кииримэ. Эн бу нэдиэлэҕэ биир эрэ сүрүн соруктааххын – хас хардыыгын былааннаа.

Чубуку

чубуку

Оҕону кытта сыһыан уустугуруо. Дьиэҥ иһигэр күрэстэһии тыына баһыйбыт. Бииртэн биир кыһалҕа эйигин тургутар курдук күөрэйэн тахсан кэлэ туруо.

Хата, барытын элэстэнэн, түргэнник, сылбырҕатык быһааран иһэр эбиккин.

Күрүлгэн

курулгэн

Дьону кытта биир тылы булар нэдиэлэ. Хом санааны туппакка, эйэлэһэн ис. Соҕотох күрүлгэннэр сүрэххит аҥаарын көрсүөххүт. Онтугут хаһан эрэ билсэ сылдьыбыт киһигит буолуо. Кистэлэҥ үлэни ыытыма. Билбэт дьоҥҥуттан отой ыраах сырыт. Бэйэҕин албыннаммакка, аһаҕастык, хорсуннук сырыт.

Балыктар

балыктар

Сүбэ-ама биэрэр дьон наада буолуо. Үп-харчы дьыалата эриэ-дэхси буолбатах. Сүрүннээн, ороскуот баһыйыа. Саарбах бырайыактарга харчыгын угума. Уһун болдьохтоох бырайыактары саҕалаама. Чугас доҕоттор, дьүөгэлэр кэлэтиэхтэрин сөп. Туһана сатыыллара биллэн хаалыа.

Санааҕын суруй