Тыа сиригэр тиэргэни бөхтөн-сыыстан хомуйар үлэлээх дьон тарбахха баттанар буоллахтарына, киин куоракка киһи ааҕан сиппэт элбэх дворнига баара өйдөнөр. Оннугун да иһин, киһи бэйэтин тиэргэнин үлэһитин билиэхтээх уонна кини үлэтин сыаналыахтаах дии саныыбын. Сорох тас дойдуларга дворник үлэтэ үрдүк хамнастаах, улахан былдьаһык диэн суруйаллар. Оттон биһиги оннукка тиийиэхпит, арааһа, ыраах.
Олорор дьиэм дворнигын түннүгүнэн наар көрөбүн. Подъеһы сууйааччылар сыл баһыгар-атаҕар көстөн ааһар буоллахтарына, кини күн ахсын элэҥниир. Биирдэ чугастааҕы маҕаһыыҥҥа оччугуй соҕус оҕолору батыһыннара сылдьарын көрөммүн, өссө сэргээтим. Хайдах-туох олохтоох киһи буоларын билээри, биир сарсыарда таба тутан кэпсэттим. Киһим сахалыы өйдүүр, саҥарар эрээри, урукку үөрүйэҕинэн нууччалыы саҥарарын ордорор эбит.
Аатыҥ ким диэний, хас саастааххын, туох идэлээххин? Ханна үөскээбиккиний?
- Аатым Артур диэн. Дьокуускайга төрөөбүтүм. 2-с оскуолаҕа нуучча кылааһыгар үөрэммитим. Ахсыс кылаас кэннэ 16-с СПТУ-га киирэн “газоэлектросварщик” идэтин ылбытым.
Дворнигынан үлэлээбитиҥ хас сыл буолла? Хайдах үлэлии сылдьаҕын?
- Бу түөлбэни хааччыйар управляющай хампаанньаҕа бэһис сылын үлэлиибин. Манна турар үс дьиэ тиэргэнин ыраастыыбын. Үлэм чааһын бэйэм аттарабын. Сүрүнэ, күҥҥэ биирдэ үчүгэйдик хомуйарым ирдэнэр. Нэдиэлэҕэ биир күн өрүүбүн.
Билиҥҥи дьон тиэргэҥҥэ сыһыана хайдаҕый? Син тупсан эрэр дуо?
- Улаханнык тупсан эрэрин көрбөппүн. Хайдах дьон олороруттан тутулуктаах буоллаҕа. Ардыгар саҥа олоро кэлбит дьон киртитэр, ыһар-тоҕор кэмэлдьилээх буолааччылар. Ордук, балконтан табахтарын тобоҕун быраҕан сордууллар.
Үлэлиир тэрилинэн, таҥаһынан управляющай хампаанньа хааччыйар дуо?
- Таҥаспын бэйэм булунабын. Бэйэм күрдьэхпин туттарбын ордоробун. Миэнэ бөҕө-таҕа. Лом биэрэллэр. Тротуар сиппиирин бэйэм талан атыылаһабын, харчытын төлүүллэр. Тиэргэн отун охсор тэрили биэрэллэр.
Быйыл наһаа тымныы кыһын буолан ааста дии. Хайдах үлэлээтиҥ?
- Чугастааҕы Православнай таҥара дьиэтигэр киирэн иттээччибин. Сүрэхтэммит буоламмын, сөбүлээн сылдьар сирим. Оҕолорум эмиэ сүрэхтэммиттэрэ. Дьиэ кэргэнинэн бары сылдьа сатыыбыт.
Хас оҕолооххунуй? Хамнаһыҥ тиийэр дуо?
- Суох буоллаҕа дии. Түөрт оҕону иитэргэ кырата сүүс тыһыынча солкуобай ирдэнэр. Онон, бу үс дьиэнэн эрэ муҥурдаммат буоллаҕым. Хамнастанаары, атын тэрилтэҕэ киирэр түөрт дьиэни эбии ылбытым. Ону таһынан, хаар түһэриитин эҥин курдук быстах үлэлэри ылсабын.
Сааһыран соҕус кэргэннэммит эбиккин. Хайдах билсибиккитий?
- Кэргэним Мэҥэ Хаҥаластан төрүттээх. Ол эрээри куоракка улааппыта. Билигин оҕолорбут үөрэнэр оскуолаларыгар үлэлиир. Оҕо эрдэхпититтэн билсэр этибит. Ийэлэрбит дьүөгэлиилэр этэ, бэйэ-бэйэлэригэр ыалдьыттаһаллара. Ойуунускай уулуссатыгар ыаллаһа олорбуппут. Кини миигиттэн аҕыс сыл балысэ. Ийэм 2012 сыллаахха суох буолаахтаабыта. Оттон кэргэним ийэтэ биһигинниин олорор, этэҥҥэ.
Төрөппүттэриҥ туох үлэһиттэр этэй? Бииргэ төрөөбүттэр хаһыаҕытый?
- Бииргэ төрөөбүттэр төрдүөбүт. Мин улаханнарабын. Биир балыстаахпын уонна икки бырааттаахпын. Бары Дьокуускайга олоробут. Ийэм Үрдүкү сэбиэт президиумугар сэкирэтээр-машинистканан үлэлээбитэ. Киниэхэ биэрбит кыбартыыралара биһиэхэ хаалан, онон дьиэлэнэн олоробут. Алта саастаахпар аҕабынаан арахсыбыттара, онтон иккиһин кэргэн тахсан, кииринньэҥ аҕаламмытым. Ол аҕам атах таҥаһын маастара этэ.
Уоппускаҕын хайдах атаараҕын? Дьиэ кэргэнинэн ханна эмэ бараҕыт-кэлэҕит дуо?
- Сайын Мэҥэ Хаҥаласка кэргэним дьонугар оттуу, сир астыы, балыктыы барааччыбыт. Урут өссө Аммаҕа мин аймахтарбар тахсар этибит.
Оҕолоруҥ хас саастаахтар? Тугунан дьарыктаналлар?
- Уолаттарым 15, 12, 7 саастаахтар. Кыра уолум футболга, муусука оскуолатыгар хор салаатыгар сылдьар. Кыыһым 9 саастаах. Муусука оскуолатыгар домранан уонна үҥкүүнэн дьарыктанар. Ортоку уолум эмиэ хорга сылдьар. Улахан уолум волейболунан дьарыктанар.
Нуучча кылааһыгар үөрэнэ сылдьаҥҥын хайдах сахалыы саҥарар буолбуккунуй?
- Эбэм, ийэм ийэтэ, Чурапчы көһөрүүтүн кыттыылааҕа этэ. Кинини кытта бииргэ олорор кэммэр, чугастык алтыһаммын, сахалыы саҥарар буолбутум. Оттон сахалыы суруйарга армияҕа тыа уолаттара үөрэппиттэрэ. Эбээм миэхэ сахалыы суруйара, онуоха мин сахалыы хоруйдуурум. Оттон билигин сахалыы суруллубуту ааҕарбын ыарырҕатабын уонна сахалыы ырыалары истэрбэр сороҕун өйдөөбүппүн. Оҕолорум нууччалыы саҥараллар. Дьиҥэр, кырабыт дьыссаакка саха бөлөҕөр сылдьыбыта. Онон, сахалыы син билэр буолан тахсыбыта.
Уонна түмүккэ туох ыра санаалааххын билиэххэ сөп дуо?
- Ыра санаам диэн оҕолорум үтүө дьон буолалларыгар баҕарабын.
Ити курдук тиэргэн үлэһитэ Артур ыра санаата судургу, сырдык, сэмэй буолан биэрдэ. Дьиҥэр, элбэх оҕолоох аҕа быһыытынан, үрдүк хамнастаах үлэни, баайы-дуолу баҕарыан сөп этэ.
Өссө сэһэргэһиибит түмүгэр кини билиҥҥи балаһыанньа уонна бэрэсидьиэн бэлиитикэтин туһунан ыйытан соһуппута. Ону баара бэлиитикэттэн ыраах киһи буоламмын, сөптөөх хоруйу биэрбэтэҕим. Онуоха Артур Арассыыйа бэрэсидьиэнэ Владимир Путин ыытар бэлиитикэтин тоҕо өйүүрүн бэрт үчүгэйдик быһааран, кинини Сэбиэскэй Сойуустан ордубут соҕотох чиэстээх уонна суобастаах аппыһыар быһыытынан сыаналыырын: “Владимир Владимирович үтүөтүнэн, кыра хамнастаах уонна элбэх оҕолоох дьон хаһааҥҥытааҕар да улахан өйөбүлү ылан олоробут. Киниттэн атын бэрэсидьиэни Арассыыйаҕа көрбөппүн уонна өссө да салгыы салайарыгар баҕарабын”, - диэн эр киһилии бигэтик эппитэ.
Тиэргэн үлэһитин кытта сэһэргэстэ КҮНДЭЛИ.
