«Ситим» Автономнай кэммиэрчэскэйэ суох тэрилтэ доруобуйаларынан хааччахтаах, өйдөрүнэн инбэлиит дьоҥҥо акварель кыраасканан уруһуйдуурга маастар-кылааһы тэрийдэ. Дьарыгы П.П. Романов аатынан Художественнай училище биир уһуйааччыта, худуоһунньук Люция Слепцова бэйэтин «Акварельная атмосфера» тус быыстапката тэриллибит саалатыгар ыытта.
Акварель кыраасканан уруһуйу оҥоруу сонун дьарыгыттан кыттааччылар дуоһуйууну ыллылар, олус астыннылар, сирэйдиин-харахтыын сырдаабыкка дылы буоллулар. Кинилэр арыалдьыттарыттан, «Ситим» тэрилтэ социальнай үлэһититтэн Сардаана Степановаттан аҕыйах боппуруоска хоруйдууругар көрдөстүм:
- Эһиги тэрилтэҕит олус үтүө мииссийэлээх эбит. Доруобуйанан хааччахтаах дьону өйөөн сылдьаргыт киһини үөрдэр. Бу курдук тэрээһиннэри төһө ыытаҕыт?
- Биһиги нэдиэлэ ахсын ас астыырга, үпкэ-харчыга грамотнай буолууга маастар-кылаастары ыыталыыбыт. Маны таһынан, бу курдук айымньылаах чаастары, холобура, туойунан оҥорууга, маһынан брелок оҥорууга, уруһуйга уо.д.а дьарыктары ыытарга үлэлэһэбит.
- Маннык айымньылаах маастар-кылаастар доруобуйанан хааччахтаах дьоҥҥо туһалара улахан буолуо.
- Биллэн туран, олус туһалаах. Кинилэр сүрүннээн бэйэ-бэйэлэрин кытта биир эйгэҕэ алтыһан сылдьар буоланнар, маннык тэрээһиҥҥэ кэлэн, атын киһилиин алтыһан, социализация биир көрүҥүн ааһаллар, сонун дьоннуун билсэллэр. Биһиэхэ үөрэнэн хааллахтара, онон, атын дьоннуун эмиэ алтыһарга, кэпсэтэргэ биир туспа үөрэҕи ааһаллар.
- Дьоҥҥут дьарыгы сөбүлээбэтэх түгэннэрэ баар дуо?
- Маннык ураты дьон сөбүлээбэтэхтэрин тута этэр идэлээхтэр. Инньэ гынан, сорох дьарык кэннэ ким эрэ тута: “Сөбүлээбэтим!” – диэн утары этэн кээһиэн сөп.
- Оттон бүгүҥҥү дьарыгы төһө сөбүлээтилэр дии санаатыҥ?
- Бүгүн бэрээдэги тутуһар, холку ыччаттарбыт кэлбиттэр. Онон, сөбүлээбэтэх киһи диэн суох, бары олус астынан, дуоһуйан акварель кыраасканан уруһуйдуу олороллор.
- Уопсайынан, маннык дьону кытта үлэлиир төһө уустуктардааҕый?
- Киһи барытыгар үөрэнэр дииллэр. Онон, бастаан үлэлиир кэммэр эрэ алтыһыыга уустуктардаах курдук этэ, оттон билигин социальнай үлэһиттэр барыларын кытта биир тылы булабыт...
Кылгас кэпсэтиибит кэнниттэн, социальнай үлэһит Сардаана Ивановна ыччаттарга сүүрэн тиийдэ. Маастар-кылаас кыттааччылара арыалдьыттарыгар санааларын кэпсээри, уруһуйдарын көрдөрө охсоору, кыратык эмит болҕомто ылаары, кэтэспиттэй аҕай эбит.
***
Бу күн, түгэнинэн туһанан, тус быыстапкатын саалатыгар маастар-кылааһы ыытааччыттан, Люция Васильевна Слепцоваттан аҕыйах ыйытыкпар хоруйдууругар көрдөстүм.
- Люция, Айымньылаах тус быыстапкаҥ тэриллэн үлэлии турарынан эҕэрдэлиибин! Бастатан туран, бэйэҕиҥ кытта билсиэххэ, хантан төрүттээхиний, ханна үөрэммиккиний, билигин ханна үлэлиигиний?
- Махтал. Мин бэйэм Муома оройуонуттан төрүттээхпин. П.П. Романов аатынан Художественный училищены бүтэрэн бараммын, уһук хоту баран хаалтым. Хайалар быыстарыгар 15 сылы олорбутум, онно кэргэн тахсыбытым, оҕоломмутум. Оттон былырыын манна кэлэммин, үлэлээн саҕалаатым. Билигин П.П. Романов аатынан Художественный училище коммерческай салаатыгар үлэлиибин.
- Бүгүҥҥү маастар-кылаас туох уратылаах буолла?
- Кыттааччыларбытынаан уруһуй нөҥүө судургу эрчиллиилэри оҥордубут, оонньуу курдук кыраасканы уу устун халытан оонньоотубут, ойуулуур ньымалары көрдүбүт, акварель кэрэ эйгэтигэр сыһыардым. Маннык тиэхиникэлэр бэйэтэ туспа анал ааттардаахтар – «техника затеков», «техника по мокрому грунту», «техника лисеровки». Акварель бэйэтэ ууга халыйар, суураллар кырааска буолан, наһаа үчүгэй уоскутар, санааны-оноону сааһылыыр кэрэхсэбиллээх. Маннык дьарык доруобуйаларынан хааччахтаах дьоҥҥо олус туһалаах, үчүгэй.
- Маастар-кылааска кыттааччылар түмүккэ тугу оҥорон таһаардылар?
- «Тымныы» өҥнөрүнэн уу, байҕал түгэҕин, космос куйаарын уо. д.а. оҥордулар. Эрдэттэн буоска харандааһынан ойууларбын маҥан кумааҕыга оҥорон бэлэмнээбитим, оттон кинилэр кырааскалары бэйэлэрэ хайдах билэллэринэн халытан, киһи хараҕа үөрэр ойуулара тахсан кэллилэр. Маннык кэрэни оҥорон санаалара көтөҕүлүннэ.
- Аны «Акварельная атмосфера» быыстапкаҕыҥ көрүөххэ. Киһи эрэ наһаа сэргиир, хараҕа көрөн үөрэр. Манна ханнык үлэлэргин биһиги көрөбүт?
- Манна барыта акварель кырааскатынан ойууламмыт мэтириэттэр. 2020 сылтан, хамсык бириэмэтиттэн саҕалаан араас кэмҥэ оҥоһуллубут 20 үлэ талыллан ыйанна.
- Куруутун мэтириэттэри оҥороҕуҥ дуо?
- Кыра эрдэхпиттэн дьон мэтириэттэрин интэриэһиргиибин, мэтириэттэри ойуулуурбун сөбүлүүбүн. Маныаха уруһуйдуур ньымабар туттарбар акварель кырааскатын талбытым. Инньэ гынан, айымньылаах үлэбэр акварельнай мэтириэттэринэн дьарыктанабын.
- Оттон дьон сакааһын ылаҕыҥ дуо?
- Сакааска эмиэ уруһуйдуубун.
- Атын кырааскалары туттаҕыҥ дуо?
- Худуоһунньук барыта универсальнай буоллаҕа дии. Хайа баҕарар тиэхиникэнэн үлэлиибин, үөрэнээччилэрбин үөрэтэбин эрээри, бэйэм айымньыбар сынньанар, уоскуйар ньымам – акварель кыраасканы туттуу.
- Маннык курдук маастар-кылаастары төһө ыытаҕыҥ?
- Оттон мин бэйэм маастар-кылаастарынан олорор киһибин. Киэҥ эйгэҕэ, улахан дьоҥҥо, баҕалаах дьоҥҥо барытыгар көрдөрөбүн, акварелынан ойуу ньыматын тарҕатабын. Бу ылан көрдөххө, акварель биһиэхэ оҕо эрдэхпититтэн биллэр-көстөр, ордук туһаммыт кырааскабыт курдук. Ол эрээри, бу кыраасканан ойуулуур ньыма ис иһиттэн бэйэтэ туспа уустуктардаах. Мин ол ону дьарыктарга көрдөрбүппүн кэнниттэн дьон «акварель маннык уустук эбит дуу» диэн соһуйаллар, сөҕөллөр-махтайаллар...
- Оксиэ, билбэтэхпин биллэҕим. Люция, эйиэхэ кылгас сырдатыыҥ иһин махтал.
«Ситим» Автономнай кэммиэрчэскэйэ суох тэрилтэ доруобуйаларынан хааччахтаах, өйдөрүнэн инбэлиит дьоҥҥо акварель кыраасканан уруһуйдуурга маастар-кылааһын кэмигэр киһи эрэ уоскуйуох, налыйыах эйгэтэ турда. Оттон оҕолуу астыммыт, үөрбүт, дуоһуйбут сирэйдээх-харахтаах кыттааччы дьону көрөн, киһи сүргэтэ тэҥҥэ көтөҕүллэргэ дылы...
Ираида Коркина-Чугдаара
