“Үс Хатыҥ” этнокомплекска ыһыахха бэлэмнэнии тһмһктэнэр. Комплекс дириэктэрэ Вильям Яковлев этэринэн, быйыл сүрүн үлэ тутуулары саҥардыыга барбыт.
15 тыһ. киһини батарар Кымыс киинэ быйыл улаханнык уларыйда. 20-чэ чыл турбут сэргэлэр саҥардылыннылар. Маныаха туох баар сиэри-туому тутуһан туран уларыттылар. Урукку сэргэлэр бөххө быраҕыллыбакка, билигин Ипподром арҕааҥҥы өттүгэр көһөрүлүннүлэр.
Аал Луук Мас тас көстүүтэ эмиэ уларыйда. Аал Луук Мас Үс Хатыҥҥа 1998 сыллаахха оҥоһуллубута. Норуот маастара Егор Оҕотоойоп оҥорбута. Бу сыллар усталара тутуу биллэ эргэрдэ, дьүһүнэ күҥҥэ сиэтэн бороордо, ардахха, хаарга сытыйда. Онон быйыл Аал Луук Маһы Саха сирин норуодунай худуоһунньуга Федор Марков үөрэнээччилэрин кытары тупсаҕай гына саҥардан биэрдэ. Аал Луук Мас 9 м үрдүктэх, 63 см усталаах. Маастар эбии саҥа национальнай киллэһиктэри киллэрэн, чочуйан биэрдэ. Саҥардаллыбыт Аал Луук Маһы бэс ыйын 15 күнүгэр арыйыахтара.
