Сахабыт сиригэр дьаҥ хааччаҕа киириэҕиттэн уонна аан дойдуга билигин буола турар быһыыттан-майгыттан олох чэпчээбэтэ чахчы. Онтон сылтаан ким эрэ эрэллээхтик тэриммит тус дьыалата тохтуур, ким эрэ үөрэ-көтө ылбыт кирэдьиитин, нолуогун кыайан төлөөбөккө, иэскэ киирэн эрэйдэнэр. Дьиҥэр, итинниккэ тиийбит киһини көмүскүүр сокуоннар уонна юристар биһиэхэ бааллар эбээт. Ону биир үксүн дьон, үчүгэйдик билбэккэ, өйдөөбөккө хаалан, сатаан туһаммат. Бүгүн сокуонунан көмүскэнии, иэстэн босхолонуу туһунан “Правовая республика” юридическай хампаанньа салайааччыта, 2016 сылтан “Банкроство физических лиц” диэн хайысханан утумнаахтык дьарыктанар юрист Василий Ривасович Прокопьев кэпсиэҕэ.
– Василий Ривасович, эһиги тэрилтэҕит тугунан дьарыктанарый?
– Биһиги тэрилтэбит, сүрүннээн, "О несостоятельности (банкротстве)" 127-с Федеральнай сокуон чэрчитинэн, биирдиилээн дьону кирэдьиит, нолуок, хомунаалынай өҥө иэһиттэн босхолуур үлэлээх. Атын юридическай тэрилтэлэртэн сүрүн уратыбыт диэн, юристарбыт бары олохтоох исписэлиистэр, ону сэргэ “банкротство” дьыалатыгар суут ирдиир үп-харчы (финансовай) управляющайа биһиэхэ бэйэбитигэр баар. Ол эбэтэр, иэстэн босхолонуон баҕалаах киһи юриһы кытта хаһан баҕарар сирэй көрсөн быһаарсыан сөп, үп-харчы управляющайын көрдүүр кыһалҕаны көрсүбэт.
– Төһө киһиэхэ көмөлөстүгүт?
– Мин бэйэм ити хайысхаҕа юрист өҥөтүн оҥорор буолбутум, идэтийбитим ыраатта. Cокуон олоххо киириэҕиттэн элбэх киһиэхэ көмөлөстүм. 2020 сыллаахха хара тэриллиэхпититтэн 40-тан тахса киһини суутунан «банкрот» быһыытынан бигэргэттэрэн, иэстэн босхолоотубут. Хас биирдии дьыала уустугун учуоттаатахха, бу олус үчүгэй көрдөрүү. Бу ыйга өссө 10 киһи дьыалатын түмүктүөхтээхпит. Оттон биһиги өҥөбүтүнэн көтүллүбүт иэс уопсай суумата 30 мөл. солк. кэриҥэ буолла.
– Наһаа үчүгэй дии. Оччотугар “банкрот” статуһун ылартан сорох дьон тоҕо кыбыстарый, куттанарый?
– “Банкротство” диэн аан дойдуга киэҥник туттуллар көстүү, дьон туһанар буолбута ыраатта. Итиннэ киһи кыбыстара туох да суох. Сорох дьон, кырдьык, кутталлаах дии саныыр. Дьиҥэр, юристар көмөлөрүнэн барытын сөпкө оҥордоххо, туох да куттала суох, ону ааһан, табыгастаах. Иэстэн босхолонуон баҕалаах киһи биһигини кытта дуогабар түһэристэ, дэбиэрэннэс суруйда да, төбөтүн ыарыыта онон бүтэр: ирдэнэр докумуону бэйэбит хомуйабыт, суукка барар кумааҕыны бэйэбит суруйабыт, дьыаланы көрүүгэ эмиэ бэйэбит сылдьабыт уонна саамай сүрүнэ – ылсыбыт дьыалабытын кыайабыт диэн 100 % мэктиэлиибит, ол эбэтэр кыайар эрэ дьыалабытын үлэҕэ ылабыт.
– Иэстээх, иэстэн босхолонуон баҕарар киһи барыта “Банкрот” статуһун ылыан сөп дуо?
– Өскөтүн киһи үпкэ-харчыга ыктаран кирэдьиитин, нолуогун төлүүрэ уустугурбут эбэтэр букатын кыаллыбат буолбут, онтон сылтаан кырата үс ый иһигэр 300-500 тыһыынча солкуобайтан итэҕэһэ суох иэскэ киирбит буоллаҕына, саараабакка “банкрот” статуһун ылыан сөп. Ол кини үлэлиириттэн-үлэлээбэтиттэн, эдэриттэн-кырдьаҕаһыттан тутулуга суох. Маннык түгэҥҥэ кини тоҕо кыайан төлөөбөтө уонна дохуотун кээмэйэ ордук суолталаах буолар. Онон иэстээх киһи дьыаланы уһата-кэҥэтэ сылдьыбакка, кэмигэр оҥорон кэбиһэрэ ордук. Дьыаланы көмүскүүр юрист өҥөтө, биллэн турар, төлөбүрдээх. Төлөбүрү барытын биирдэ буолбакка, ыйынан төлөтөбүт, сорох социальнай араҥаҕа сыанабытын чэпчэтэбит. Оттон иэһин кыайан төлөөбөккө сылдьар, хамнаһыттан, биэнсийэтиттэн ытыс соттон хаалар киһи, ону үөрэ-көтө төлүүр.
– Суут дьону хайдах быһыылаахтык “банкрот” оҥороруй?
– Арбитражнай суукка “банкротство” дьыалата уһаабыта 10 ый көрүллэр. Ити кэм устатыгар 3 улахан суут буолар. Биир дьыаланы биир эрэ судьуйа көрөр бырааптаах, онон дьыала көрүллэр болдьоҕо судьуйаттан олус тутулуктаах. Бастакы суукка иэстээх киһи чахчы бу дьыалаҕа сөп түбэһэрин-суоҕун бигэргэтэллэр (обоснованность банкротства). Манна иэс суумата чопчуланар уонна киниттэн иэһи ирдэһэр дьайыы тохтотуллар. Иккис, “реструктуризация” дэнэр суукка, киһи мунньуллубут иэһин барытын төлүүр кыахтааҕын-суоҕун, ыйдааҕы дохуотун, ороскуотун, дьиэ кэргэнин састаабын, баайын-дуолун, эрэгийиэҥҥэ олохтоммут ыйдааҕы минимуму – барытын учуоттууллар. Бу сууту ааспатах киһи “баай-дуол реализацията” дэнэр үһүс суукка барар. Онно кини иэһин суотугар бас билэр тугун тутан ылыахха сөбүн көрөллөр. Соҕотох бас билэр дьиэтэ, олорор учаастага, туттар мала-сала – тыытыллыбат. Сүрүн баай таһынан тахсар эрэ баайын иэс суотугар атыылыахтарын сөп. Биһиги ону көмүскүүбүт.
– Сорох дьон “банкрот” буолбут кэннэ элбэх хааччах үөскүүр” диэн өйдөбүллээх эбит. Ол кырдьык дуо?
– “Банкрот” буолбут киһи бары иэһэ сотуллан, саамай улахан хааччаҕа көтүрүллэн, дьэ көҥүл тыынар буоллаҕа. Хамнаһын барытын бэйэтэ ылар, баан каартатын толору туһанар, таптаабыт, баҕарбыт сиригэр сынньана барар кыахтанар уонна саамай сүрүнэ, кини кирэдьиит ылбыт устуоруйата тупсар. Кыра хааччах, биллэн турар, баар буолар. Ол эрээри ол хааччахтар кылгас болдьохтоохтор. Холобур, “банкрот” буолбут киһи үс сыл устата тэрилтэ салайааччыта, буҕаалтыр, экэнэмиис буолбат, биэс сыл иһигэр иккистээн “банкрот” статуһун ылбат.
– Василий, кырдьык даҕаны, олус туһалаах дьыаланан дьарыктанар эбиккит. Эһиги көмөҕүтүнэн элбэх киһи иэстэн босхолонон көҥүл тыынарыгар баҕарабын!
Дьон махтала
А.А., Дьокуускай куорат, 2021 сыл
“Правовая республика” юридическай хампаанньа үлэһиттэригэр ис дууһабыттан барҕа махталбын этэбин! Хас да сыл устата ыар баттык буола сылдьыбыт кыһалҕабыттан маннык дөбөҥнүк төлөрүйүөм диэн түһээн да көрбөт этим. Оҕом кэриэтэ саныыр балтым эһигини интэриниэтинэн булан, таба тайаммыт эбиппин. Кырдьыгынан эттэххэ, бастаан хайдах эрэ саараабытым, иэһим суумата да элбэҕэ бэрт этэ. Онуоха балтым эһигини “күүстээх хамаанда, барыта үчүгэй буолуо диэн эрэн” диэн сүбэлээн, офиска тиийбит дьоллоохпун.
Бу тэрилтэ үлэһиттэрэ клиеннэрин умнубаттар, болҕомтолоохтор, дьыала хайдах баран иһэрин биллэрэ тураллар. Чахчы ис сүрэхтэриттэн, кыһаллан үлэлииллэрэ киһиэхэ сыһыаннарыттан тута көстөр. Онон, миигин иэстэн босхолообут юристарбар бэйэм "төлөммөт иэстээх" курдук сананабын уонна өссө төгүл махтанабын! Үрдүк Айыылартан араҥыччаах буолуҥ! Үтүөҕүт үтүөнэн эргийэ турдун диэн алҕыыбын!
Аадырыстара: Дьокуускай к., Тургенев уул. 10 №-дээх дьиэтэ, 13-с офис
Билсэр төлөпүөн: 24-13-13
Бассааптаах нүөмэр: +7 (914) 239 47 38
Инстаграм ситимигэр ааттара: @pravo.respublika.ykt
Хас бээтинсэ ахсын босхо консультация ыыталлар. Кулун тутар ый бүтүөр диэр өҥө төлөбүрэ 10 % чэпчэтиилээх.
Реклама матырыйаалын быһыытынан таҕыста
