Дьокуускайдааҕы Култуура уонна сынньалаҥ паарката муниципальнай бас билии буоларын бары билэбит. Ол быһыытынан, бастатан туран, социальнай хайысханы өрө тутуохтааҕа өйдөнөр. Билигин паарка үлэтин «Дьокуускай куорат» куораттааҕы уокурук «Уопсастыбаннай уораҕайдары салайыы киинэ» (Центр управления общественными пространствами) диэн тэрилтэтэ сүрүннүүр. Паарканы таһынан, тэрилтэ өссө үс искибиэри, Наталья Водянова бэлэхтээбит оҕо былаһааккатын, Таалай күөлгэ «Набережная» сынньалаҥ зонатын, Кыайыы пааркатын көрөр-истэр.
1935 cылтан үлэлиир киин куораппыт соҕотох паарката аныгы кэм тэтиминэн саҥардыллан, аттракциона, былаһаакката, аһатар сирэ төһө эмэ элбээн, уруккута буолбатах. Манна олох күөстүү оргуйар, киһи ааҕан сиппэт элбэх оҕото тоҕуоруһар. Ол түмүгэр, биллэн турар, куорат хааһынатыгар, чааһынайдарга үгүөрү үп хомуллар. Тус бэйэм биир бырааһынньык күн икки оҕолоох, түөрт-биэс аттракциоҥҥа сылдьаары сүүһүнэн киһилээх уһун-киэҥ уочаракка туран, 4000 тахса солкуобайы хаалларбыт буоллахпына, ити күн уопсайа төһө харчы киирбитин ааҕан көрөргө да холоммоппун.
Дьэ, маннык үллэр үптээх соҕотох пааркабытыгар сайдыы бөҕөтө баран иһэр курдук да, хас эмэ уонунан сыллар тухары икки улахан кыайан туоратыллан биэрбэт итэҕэс баар. Баҕар, сотору кэминэн быһаарыллаарай диэн санааттан, ыйан биэриим.
Бастакы итэҕэс – толору хааччыллыылаах туалет суоҕа. Эмиэ бу саас оҕолорбун кытта сылдьыбыппын санаан кэлэбин... «Колесо обозрения» хатааһылаан баран туалет көрдөөн уһуннук хаамтыбыт. Ол баран иһэн сорох дьон ол дойдуга тиийбэккэ "чохчойбут" суолларын көрөбүн. Булан тиийбиппит, амырыын «дойду» эбит. Киирбит дьон бары муннуларын саба туттан тахсаллар. Биһиги эмиэ оннук, үктэнэр да сирэ суох буолуор диэри киртийбит туалеттан үлтү сиргэнэн, муннубутун саба туттан таҕыстыбыт. Аны хайаҕаһа кырдьаҕас киһи, оҕо соҕотохтуу киирэн тахсарыгар сөбө суох улахан буолан биэрдэ. Оҕолорбун, охтубатыннар диэн, манаан туран сырытыннардым. Уонна бу түгэҥҥэ хайа эрэ дойдуга эбэ уонна сиэн туалекка түһэн өлбүт ынырык түбэлтэлэрин санаан кэллим.
Бачча баай муниципальнай тэрилтэ киһилии, толору хааччыллыылаах туалеты тоҕо аныаха диэри тутан үлэҕэ киллэрбэтин сүрдээҕин сүөргүлээтим. 21-c үйэҕэ алмаастаах дойду киин куоратын олохтоохторо уонна ыалдьыттара туох иһин итинник туалекка сылдьыахтаахтара эбитэ буолла... Оннооҕор куораттан төһө эмэ тэйиччи турар «Орто дойду» зоопаркаҕа киһилии туалет баар эбээт. Оттон бу ааттыын Култуура паарката дэнэр сирбитигэр туалет кыһалҕата бастакынан быһаарыллыахтаах этэ буоллаҕа.
Иккис улахан итэҕэс – оҕолорго босхо оонньуур былаһаакка суоҕа. Куорат хааһынатыгар, чааһынайдарга харчы киириэхтээҕэ өйдөнөр. Ол да буоллар, паарка муниципальнай бас билии буоларын быһыытынан, оҕо оонньууругар босхо эйгэни эмиэ тэрийиэхтээх диэн бигэ санаалаахпын. Бу харчы эрэ боппуруоһа буолбатах, бу иитии боппуруоһа. Туох барыта харчынан эрэ кээмэйдэнэр, босхо диэн туох да суох, харчылаах эрэ дьоҥҥо аан аһаҕас диэн өйдөбүлү иҥэрии бу мантан саҕаланар. Пааркаҕа оҕо, харчы туһунан умнан, босхо киирэн көҥүл оонньоон, атын оҕолору кытта алтыһан тахсар сирэ булгуччу баар буолуохтаах. Ама, куорат дьаһалтата оҕолорго Наталья Водянова саҕа бэлэҕи оҥорор кыаҕа суох үһү? Оҕо барыта тэҥ бырааптаах диибит уонна соҕотох пааркабытыгар оҕоҕо саатар биир босхо былаһаакканы тоҕо тэрийбэппит, оҕо куттаммакка, сиргэммэккэ чэпчэтинэр, илии суунар усулуобуйатын тоҕо хааччыйбаппыт?
Чахчы суоҕу суох диэн ыйарбын бигэргэтээри, «Дьокуускай куорат» куораттааҕы уокурук «Уопсастыбаннай уораҕайдары салайыы киинэ» (Центр управления общественными пространствами) тэрилтэтин пиар-менеджера Андрей Саввиновтан Култуура уонна сынньалаҥ пааркатыгар туох социальнай чэпчэтиилэр баалларын, оҕолорго босхо былаһаакка, толору хааччыллыылах туалет туһунан ыйыттым. Онуоха кини маннык хоруйдаата:
«Ый бастакы бэнидиэнньигэр 5 эбэтэр 5-тэн элбэх оҕолоохтор уонна инбэлииттэр 4 муниципальнай аттракциоҥҥа босхо сылдьыахтарын сөп. Ол таһынан, хас сэрэдэ ахсын бары муниципальнай аттракционнарга киирии 80 солк. буолар. Бу аҕыйах хонуктааҕыта «Мамин дом» диэн арыллыбыта. Онно толору хааччыллыылаах туалет баар. Пааркаҕа ойуурга, беседкаларга босхо сылдьыахха сөп».
Бэс ыйын 12 күнүгэр тэрилтэ саайтыгар хас бэнидиэнньик уонна оптуорунньук ахсын бары муниципальнай аттрационнарга киирии 80 солк. буолар диэн суруйбуттар. Олус үчүгэй сонун эрээри, пааркаҕа оҕо оонньууругар босхо эйгэ син биир тэриллиэхтээх диэн санаабын үрэйбэт.
Онон бу сайын Водянова былааһаакката эмиэ куорат үрдүнэн элбэх оҕону киллэрэр соҕотох улахан былаһаакка буолаахтыыр. Наһаа элбэх оҕо биир сиргэ симиллэн оонньуурун күннэтэ көрөбүт. Онтон сылтаан сороҕор хачыалы, сыыры былдьаһан ытаһыы, үтүөлэһии ханна барыай. Ол да иһин былаһаакка түргэнник эргэрэр, алдьанар.
Өссө биир түгэн: былаһаакка аттынааҕы күөлгэ тыынан хатааһылатыы тэриллибит. Элбэх төрөппүт оҕолорун кытта кэтэһэн-манаһан тураллар. Сыаната ботуччу. 15 мүнүүтэ устан кэлиигэ – 200 солкуобай. Чек бэриллибэт. Төлөбүрү уу харчынан эбэтэр мобильнайынан эрэ ылаллар. Көрөн турдахпына, биир сырыыга алта тыы устан барда. Ол эбэтэр, контролер 15 мүнүүтэ иһигэр 1200 cолк. киллэрдэ. Ити харчыттан нолуок төлөнөрүн-төлөммөтүн биһиги билбэппит. Дьиҥэр, бу сири эмиэ Дьокуускай куорат пааркаларын уонна искибиэрдэрин дириэксийэтэ көрөр-истэр, ол эбэтэр итинник үлэлииргэ көҥүлү эмиэ биэрэр буоллаҕа.
Ил Дархан Айсен Николаев быйылгы туһаайыытыгар Дьокуускай куорат дьон олороругар бары өттүнэн табыгастаах бастыҥ куорат буолуохтаах диэбитэ. Куорат баһылыга Евгений Григорьев элбэҕи эрэннэрбитэ. Ол эрээри куоракка оҕолорбутугар оонньуур, кырдьаҕастарбытыгар сынньанар үчүгэй усулуобуйаны тэрийэ иликпитинэ, ол туолла диэн түөскэ охсунарбыт сатаммат.
Матырыйаалы суруйда Күндэли
