Күндү доҕоттор! Алтынньы 4-14 күннэригэр дойду үрдүнэн ЧЭПЧЭТИИЛЭЭХ СУРУТУУ декадата дьэ саҕаланна. Онон хаһыакка-сурунаалга бу эрэ күннэргэ сурутар хас эмэ бүк барыстаах буолар диэн санатабыт. Мүлчү туттугут да, сыана ыарыыр. Билигин төһө даҕаны кыстыкка киирии сүпсүлгэнэ үгэннээн турдар, үлэҕэ-хамнаска үтүрүйтэрэн суруйтарбакка хаалан баран кэлин кэмсинэ-кэмиринэ, сонунтан-нуомастан барытыттан матан түҥ хааһах буола сылдьыбат туһугар, почтаҕа тиэтэйиҥ!
“КЫЫМ” – Саха сиригэр, Арассыыйаҕа уонна аан дойдуга буола турар сонуннары кэлимник, сиэрдээхтик, кими да була сатаан үөхпэккэ-мөхпөккө, кими да оҥоро сатаан сымыйанан хайҕаабакка-арбаабакка эрэ суруйар саха соҕотох хаһыата!
“КЫЫМ” – ханнык да баартыйаны, бэлиитикэ күннээҕи көрүнньүк сүүрээнин-хайысхатын өрө туппат дьиҥнээх САХА ХАһЫАТА! “Кыым” – норуотун эрэ иннигэр отчуоттуур, норуотун эрэ иннигэр эппиэтинэһи сүгэр!
“КЫЫМ” – Арассыыйаҕа национальнай тылынан тахсар саамай улахан тиражтаах хаһыат!
“КЫЫМ” – албыны-көлдьүнү, сымыйаны бэчээттээбэт.
Онон почтаҕа тиэтэйиҥ, “Кыымы” сурутуҥ!
Афанасий ГУРИНОВ-АРЧЫЛАН, “Күрүлгэн” бас дьаһабыла:
— Сурунаалбытыгар туһуламмыт биһэрэбил тыллартан ытык кырдьаҕас Семён Николаевич Горохов маннык суруйбутун мэлдьи саныыбын: “Биһирээтим, сөхтүм даҕаны. Киһи кэрэхсиирэ баар — автордара, биһиги курдук “дархаһыйбыт” суруйааччылар буолбакка, маҥнай санаатахха, литератураҕа ханан да сыґыана суох курдук дьон — электромеханик, милииссийэ полковнига, эстрада артыыһа, врач уо.д.а. /.../ Ол да иһин кэрэхсии, долгуйа ааҕаҕын, тыл имигэһэ, нарына, ууһа-урана норуокка баар диэн итэҕэйэҕин”.
Итиннэ биири чопчулуур оруннаах. Ааптардарбытыгар “дархаһыйбыттар” да эмиэ бааллар. Ол курдук, бу алтынньытааҕы нүөмэрбитигэр Ойуунускайтан саҕалаан биллэр да, саҥа саҕалыыр да суруйааччылар айымньылара киирдилэр — хайа сойууска киирэриттэн, сойуустааҕыттан-сойууһа суоҕуттан тутулуга суох. Бааллар: Иван Горнай, Христофор Горохов-Элгэстэй, Василий Бочкарёв, Уйбаан Чыычаахап (Үөһээ Бүлүү), Геннадий Гурьев-Бутукай, Иван Попов-Уһук Уйбаан, Валентина Дьячковская-Хара Көмүс (Сунтаар), Константин Эверстов (Кэбээйи), Варвара Корякина (Нерюнгри), Виктор Васильев (Үөһээ Бүлүү), Егор Слепцов-Дьөгүөр (Муома). Көстөрүн курдук, улуустарынан да хабыы киэҥ. Буолаары буолан, “географиябыт” тылбаас тахсар нүөмэрдэригэр биллэ кэҥиир. Аны туран, Н.Н. Тобуруокап, В.Д. Михайлов, И.П. Винокуров, М.П. Григорьев, Е.Г. Винокуров курдук билим дуоктардарын, кандидаттарын анаарыылара, ырытыылара киирдилэр.
Ити курдук хас биирдии нүөмэр муҥутуур кэрэхсэбиллээх, ааҕыллымтыа уонна дьон бары араҥатын хабар буолуутугар кыһаллабыт. Оннук да буолан, холобур, “литератураҕа ханан да сыһыана суох курдук” Иннокентий Иванов диэн ааптарбыт, милииссийэ полковнига, быйыл “Чуумпу Бүлүү: алмаас уонна харах уута” диэн эпопеята дьоҥҥо тиийэн сэҥээриини ылла.
Сенатор А.К. Акимов өйөбүлүнэн иккис сылбытын кэпсээн күрэхтэһиитин ыытабыт. Дьон биһирээтэ.
Аны даҕаны итинник тосхоллоох үлэбитин утумнаахтык ыытыахпыт. Эһиги, бар дьоммут, салгыы өйөөҥ, сурунаалга суруйтарыҥ!
Кэпсии сылдьыҥ, “ХАТАН” туһунан!
“Хатан” сурунаал ааҕааччыларыгар почтанан тарҕаммыта 11-с сылыгар барда. Бу сыллар усталарыгар “билбэппин, истибэтэҕим, аахпатаҕым” диир киһи араҥата балачча дьоҕуһаата.
Кырдьыга, сурутуутун сыаната ботуччу соҕус. Оҕо киэнэ диэтэххэ. Эрэдээктэр быһыытынан мин ону өйдүүбүн уонна итинник сыаналаах буолуохтаах даҕаны диибин. Төһөнөн чэпчэки, босхо, соччонон дьон сыаналаабат, ахсарбат буолар эбит. Үрдүгэр ыттар, өссө чэпчэкиттэн чэпчэкини баҕарар. Манна даҕатан эттэххэ, сахалыы тыллаах өй-билии (интеллектуальнай) үлэтэ биһиги өрөспүүбүлүкэбитигэр олус өрө тутуллубат. Итинтэн да сылыктаатахха, сыыппара үйэтигэр, күн-дьыл баран, сахалыы сөпкө суруйар уонна саҥарар дьон тарбахха баттанар буолан истэхтэрин аайы, сахалыы сурунааллар, хаһыаттар арыыланан-араҥаланан, өссө күндүтүйэн көстөр буолан иһиэхтэрэ.
“Хатан” оҕо сахалыы эбии ааҕарыгар туох тиийбэтин толорон биэрэр уонна суруксуттуур оҕолору өйүүр хайысхатын ыһыктыбат. Ону таһынан оҕо идэни таларыгар, туохха сыһыаннааҕын таба тайанарыгар көмөлөһөр. Саха омук диэн кимий, кини түүр омуктарыгар туох-ханнык таһымҥа турарый, аныгы саха ыччата тугу арыйарый, тугу үлэлиирий, туох ситиһиилээҕий диэн санаа эргимтэтин тэрийэр. Ону тиһигин быспакка суруйтарар ааҕааччыларбыт өйдөөбүт буолуохтаахтар.
Күрэстэринэн олус үлүһүйбэккэ, сахалыы оҕо бэчээтэ үөрэтэр, уһуйар, сырдатар, кэпсиир, итэҕэтэр, батыһыннарар үрдүк аналын салгыы толоро туруо. Биллэн турар, салгыы даҕаны суруйтара, ыалларгытыгар кэпсии, санааҕытын суругунан үллэстэ турдаххытына.
Хас биирдиигит “Хатан” туһунан кэпсии сылдьыҥ! Биһиги хатан-чаҕаан күүспүт – эһиги!
Егор Николаев,
“Хатан” сурунаал сүрүн эрэдээктэрэ.
"Байдам" – сайдам олох далаһата!
Эн “Байдамҥа” суруйтардыҥ дуо? Суруйтара илик буоллаххына, сурутууга анаммыт 10 күнү мүччү түспэккэ суруйтара оҕус! Сыл аҥаардааҕы сурутуу сыаната баара-суоҕа – 450 солк. иһинэн-таһынан.
“БАЙДАМ” сурунаалга араас үҥкүү-битии, ырыа-тойук, тустуу-ыстаҥа, быһата, шоу дьонун туһунан, ону тэҥэ тойон-хотун чуҥкук дакылаата суруллубат. “БАЙДАМ” – тыа ыалын күннээҕи кыһалҕатын тобулар, үлэтин-хамнаһын чэпчэтэр, бүгүрү үлэһит дьон ситиһиилэрин киэҥ араҥаҕа таһаарар соруктаах дьиҥнээх үлэ дьонун сурунаала.
“БАЙДАМ” – тыа дьонун-сэргэтин сэҥээриитин, биһирэбилин ылыан ылбыт, өрөспүүбүлүкэ үрдүнэн биир саамай элбэх сурутааччылаах бастыҥ сурунаал. Сурутааччы ахсаана күн-түүн элбии турар. ДО¡ООР, ЭН ОНТОН ТУОРА ТУРАН ХААЛЫМА, ОЛО¡У КЫТТА БИИРГЭ ХАРДЫЫЛАС!
“БАЙДАМ” – хас биирдии саха ыалын остуолун сурунаала! СУРУТ, ААХ, ТУСКАР ТУһАН!
“Бэлэм буол+” – сөбүлүүр хаһыаппыт!
“Бэлэм буол+” хаhыаты биһиги дьиэ кэргэн сөбүлээн ааҕабыт. Хаhыат билиҥҥи ааҕааччы ирдэбилигэр эппиэттиир. Үс тылынан – сахалыы, нууччалыы, аангылыйалыы тахсара олус кэрэхсэбиллээх.
Ол курдук, оҕобут Петя “Өбүгэ үөрэҕэ”, “Өй хаата”, ийэбит – “Сонуннар”, “Ыалдьыт” балаһалары сөбүлүүбүт. Оттон аҕабыт ордук нууччалыы уонна аангылыйалыы ааҕар.
“Бэлэм буол+” Петя үөрэнэр кылааhа эмиэ үчүгэйдик билэр. I кылаастан кылааhынан суруйтараллар. Ону 2018 с. 100 % суруйтаран өрөспүүбүлүкэҕэ “Бастыҥ ааҕар кылаас” буолбуппут туоһулуур. Итиннэ учууталлара Антонина Алексеевна Шишигина өҥөтө улахан. Кылааһынан хаһыаты бииргэ ааҕа, ырыта үөрэнэллэр. Сонуннарын, ситиһиилэрин хаһыакка тиһигин быспакка кэпсииллэр. Онтон биhиги, төрөппүттэр, үөрэбит, астынабыт.
Хаhыакка чэпчэтиилээх сурутуу баара олус үчүгэй. Хаhыат төрөөбүт тыл туттуллар эйгэтин кэҥэтэр. Онон хаhыакка төрөппүт интэриэhэ улахан буолуохтаах.
Күндү оҕолор, төрөппүттэр, учууталлар! “Бэлэм буол+” үтүө доҕор, арахсыспат аргыс оҥостуҥ диэн алгыыбыт!
Петя, Венера Николаевна, Егор Петрович Антоновтар
дьиэ кэргэннэрэ,
Дьокуускай
