“Интэриниэт Бүлүү улуустарыгар хойутаан холбонно” диэн этэр сиэрдээх буолуо. Урут хаачыстыбата букатын куһаҕан этэ. Ааспыт сылга Бүлүү умнаhыгар түргэн интэриниэт хаабыла, хаачыстыбата “доҕолоҥноотор” да кэккэ сирдэргэ син хабара.
Миирнэйтэн Сунтаарга диэри 220 кВ күүрүүлээх уот лииньийэтинэн, чаҕылҕаны дьалбарытар грозотрос торуоhун устун хаабылы ыыппыттара. Сунтаартан салгыы Устье, Кутана, Элгээйи, Сиэйэ, Ньурба диэки уот тимир лииньийэтэ мэлигир. Барыта сууллаары турар мас баҕаналар. Хаабыл хайдах туруктаах мас баҕаналар икки ардыларыгар иилиллибитин хаартыскаҕа көрөҕүт (Кутана сэлиэнньэтэ). Ааспыт кыһын Кутана сэлиэнньэтигэр самысыбаал массыына куусабын өрө көтөҕөөрү, баҕанаҕа сөрүү ыйаммыт хаабылы алҕаска тоҕо тардыбыта. Мантан сылтаан интэриниэт улуус үрдүнэн үлэлээбэт буолбута. Инньэ гынан, хайдах сатанарынан оптоволокно хаабылын эмиэ баҕаналарга иилбиттэрэ. Уопсайынан, оптоволокно хаабылын сыаната, тардыыта олуhун түбүктээх дьыала эбит. Хаабылы Бүлүү өрүһүн туора бырахтарыахха наада. Урукку сыананан биир биэрэстэ оптоволокно утумун тардыы – 1 мөл солк тэҥнэһэр. Миирнэйтэн Сунтаар сэлиэнньэтигэр диэри 230, Ньурба куоратыгар диэри 390 мөл солк этэ. Билигин сыана өссө үрдүүр чинчилээх. Оптоволокно хаабыла кэлиэҕиттэн Бүлүү улуустарыгар, “Домашний интернет” уонна “Интерактивное ТВ” сайдан эрэр. Бу – хайҕабыллаах суол.
Кэлин түргэн интэриниэккэ холбонуон баҕалаах элбээтэ. Тыраапыктары сыымайдаан үөрэтиэххэ наада. Түүҥҥү бириэмэҕэ туспа тыраапыктар бааллар. Маны сэргэ “Домашний интернет” сыаната ботуччу эбит. Саамай ыарахана 3.000 солк. Онон, сыананы көрөн талар тоҕоостоох. Итинэн холобурдаатахха, киэҥ иэннээх (Широкополосный) оптоволокно интэриниэт ситимин, 80-ча тыһыынча киһи олорор Бүлүү бөлөх улуустарыгар тардыы, биллэн турар, сэргэхсийиини үөскэттэ.
Манна сыһыаран эттэххэ, мобильнай оператордар интэриниэттэрин хаачыстыбата мөлтөх эбит. Холобур, Сунтаар улууһун устатын-туоратын тухары айанныырга, оройуон кииниттэн ураты сирдэргэ интэриниэт үлэлээбэт. Ньурба, Үөһээ-Бүлүү, Бүлүү тыаларын киэнэ мантан туох да ордуга суох эбит. “2G” диэннэрэ төрүт кыаммат. Манна тэҥнээн көрдөххө, Горнай улууһугар мобильнай оператор интэриниэтэ бэртээхэй. Түргэн, хаачыстыбалаах, “4G”, ыйанан хаалбат. Онон дьон абыраммыт.
Мобильнай оператордар үлэлэрин түмүгэ “Ростелекомтан” быһаччы тутулуктаах. Аны ханнык оператор, ханна базовай ыстаансыйалааҕа, быыскалааҕа улахан оруолу оонньуур эбит. Билигин мобильнай интэриниэт Бүлүү федеральнай суолугар мөлтөх.
Станислав Алексеев, Миирнэй к.
