Хайа да кэмҥэ “АЛРОСА” хампаанньа оҥорон таһаарар салаатын үрдүк кылаастаах исписэлиистэринэн хааччыйыы боппуруоһугар дьоһун болҕомтотун уурар. Ол да курдук, тустаах хампаанньа бу өттүгэр ылсан үлэлэһэр “Каадыры бэлэмниир киини” тэрийбитэ, үлэһиттэрэ утумнаахтык үөрэнэр уонна кылаастарын үрдэтэр усулуобуйаларын дьаныһан тэрийэр.

Каадыры бэлэмниир киин (ЦПК) тутаах сыала-соруга – хампаанньаҕа үлэһиттэри бэлэмнээһин уонна үлэһиттэр эбии үөрэҕи ылалларын тэрийии буолар.

Бу кииҥҥэ оробуочай идэлэргэ эрэ үөрэппэттэр, үлэҕэ көҥүллүүр “дуопуһу”, инструктрааһы биэрэллэр. Ону таһынан бу кииҥҥэ кэлэн, араас таһым салайааччылар уонна исписэлиистэр идэлэрин үрдэтиэхтэрин, билиилэрин хаҥатан барыахтарын сөп.

Манна даҕатан эттэххэ, ЦПК 1991 сыл олунньу 8 күнүгэр төрүттэммитэ. Үөрэҕи, үөрэхтээһини ыытарга, идэ биэрэргэ, үөрэтэргэ көҥүллүүр анал лиссиэнсийэлээх. Ону ааһан, бырамыысыланнаска уонна энергетическай салааҕа куттал суох буолуутун эйгэтигэр тутулуга суох аттестациялыыр-методика киинин быһыытынан үлэлииргэ эмиэ аккредитацияны ааспыт. Үлэнэн хааччыйааччылары (работодатели) уонна үлэһиттэри үлэ харыстабылын боппуруостарыгар үөрэтэргэ аккредитацияны ааспыт тэрилтэлэр реестирдэригэр киирбитэ быданнаата.

Каадыры бэлэмниир киин иһинэн уопсайа түөрт үөрэтэр былаһаакка баар: Айхаллааҕы, Ленскэйдээҕи, Мииринэйдээҕи уонна Удачнайдааҕы.

Күн бүгүн бу – олох сайдыытын тэтимиттэн харыс хаалбакка, тэҥҥэ сайдыһан, хардыылаан иһэр, өрүү даҕаны үөрэтии уонна үөрэхтээһин аныгы ньымаларын табыгастаахтык киллэрэн, үөрэтии саҥалыы көрүҥүн баһылыыр дьоһуннаах тэрилтэ буолар. Улахан болҕомто персоналы бэлэмнээһин хаачыстыбатыгар ууруллар, ол иһигэр – оробуочайдары бэлэмнииргэ эмиэ.

Араас идэлээх оробуочайдар ортолоругар идэтийии маастарыстыбатынан бастыҥы быһаарыы куонкурустарын тэрийии – манна үтүө үгэскэ кубулуйбут.

«Итини таһынан “АЛРОСА” АХ Каадыры бэлэмниир киинэ баҕалаахха барытыгар бэйэтин өҥөлөрүн оҥорорго бэлэм. Биһиги кииммит 150-тан тахса араас идэҕэ үөрэтэрин бэлиэтиэм этэ. Биһиги үлэһиттэрбит ханнык кууруска үөрэниэххэ сөбүн өрүү да үөрүүнэн сүбэлээн-амалаан, ханныгы талалларыгар көмөлөһөн биэрэллэр. Биһиги отделбыт биирдиилээн дьону эрэ кытта буолбакка, Саха сирин уонна Арассыыйа тэрилтэлэрин кытта ыкса үлэлэһэр», – диэн, ЦПК Үөрэххэ отделын начаалынньыга Мария Дударь кэпсээтэ:

“Биһиги ханнык баҕарар тэрилтэ наадыйыытыгар, ирдэбилигэр олоҕуран, ханнык баҕарар үөрэтиини тэрийиэхпитин сөп. Онуоха киин иһинэн “Үөрэх бырагыраамаларын оҥорон, бэлэмнээн таһаарар үөрэтии үлэтин-хамнаһын сайыннарыы отдела” диэн үлэлиир. Бу отдел исписэлиистэрэ үөрэтии методикатынан хааччыйаллар: араас үөрэх бырагыраамаларын уонна үөрэтии-методика кэмпилиэктэрин, араас трениннэри, вебинардары уонна ыраахтан олорон (дистанционнай) үөрэтиини торумнууллар.

Маны таһынан Каадыры бэлэмниир киин сэдэх идэлэргэ үөрэтиини эмиэ тэрийэр. Ол курдук, Ньурбатааҕы Хайа байытар кэмбинээтигэр анаан, көһө сылдьар парогенераторнай установка массынньыыһын идэтигэр исписэлиистэри бэлэмниир, оттон Бүлүүтээҕи ГРЭ-ҕэ – коротажнай ыстаансыйа массыньыыстарын. Сэдэх идэлэр ортолоругар өссө “уу суурадаһыннарын электролизник-исписэлииһэ” уонна “көһөрүллэ сылдьар газоанализаторынан салгынтан гаас боруобатын ылар уонна анаалыстыыр исписэлиис” идэлэрэ эмиэ киирсэллэрэ. Биһиги кииммит сир анныгар үлэлиир профиллаах исписэлиистэри бэлэмнээһининэн эмиэ утумнаахтык дьарыктанар”.

ЦПК – КОРПОРАТИВНАЙ УНИВЕРСИТЕТ 

Аныгы кэм аныгылыы быһаарыыны ирдиир. Ол быһыытынан, ЦПК төрүтүгэр Корпоративнай университет диэни тэрийбиттэр. Ол аата тугуй?

Бу туһунан АЛРОСА Каадыр бэлэмигэр киинин дириэктэрэ Алла Попова манныгы быһаарда:

«Корпоративнай университет алын, орто уонна үрдүкү сүһүөх салайааччылары сайыннарар үөрэтии модульнай бырагыраамаларын олоххо киллэрэр.

Корпоративнай университет чэрчитинэн, 2018 сылтан саҕалаан, “ТОП25”, “ АЛРОСА лиидэрдэрэ”, “АЛРОСА баайа (достояниета)” уонна, биллэн турар, үгүстэргэ киэҥник биллэр, эдэр исписэлиистэри сайыннарыыга туһуламмыт “АЛРОСА ис кыаҕа” – кэккэ корпоративнай бырагыраамалар көхтөөхтүк, таһаарыылаахтык үлэлииллэр».

Хампаанньа иһинээҕи тириэньэрдэр институттара 

Былырыыҥҥыттан саҕалаан АЛРОСА Каадыры бэлэмниир киинэ Хампаанньа иһинээҕи тириэньэрдэри сайыннарыы бырайыагын үлэлэтэн эрэр. Бу бырайыак олоххо киирбитин түмүгэр, актыыпка hard&soft skills сайдыы трениннэрин ыытар алта анал идэлээх үлэһит баар буолара ситиһиллибит.

Хампаанньа иһинээҕи тириэньэрдэр институттара диэн – дириҥ, хорутуулаах эспэртиисэни ыытар уонна уопуттаах хампаанньа үлэһиттэрин бэлэмниир уонна сайыннарар сыаллаах корпоративнай бырагыраама ааттанар. Бу институт хампаанньа түстэнэн үлэлиир сиригэр-уотугар бүтүннүүтүгэр эспиэр билиитин хаҥатар, үйэтитэр, киэҥ хабаанныыр уонна ону үллэстэр сыалтан тэриллибит.

Бу тустаах бырагыраама саҥардыы саҕаланарын утаа тута 33 потенциальнай тириэньэртэн сайаапка киирбит. Олортон алта киһини талан ылбыттар. Оҥорон таһаарыы эйгэтиттэн преподавателлиир, үөрэтэр-такайар өттүгэр көһөөт да, бу тириэньэрдэр үөрэтии сэргэх көрүҥнэрин көрдүүргэ турунан, оҥорон таһаарыыны тупсарыыга көхтөөхтүк ылсан барбыттар.

«АЛРОСА бэйэтин бэйэтэ үөрэтэри хааччыйар тэрилтэ буоларга дьулуһар, ол иһин биһиги “Хампаанньа иһинээҕи тириэньэрдэр институттарын” тэрийбиппит. Бастаан утаа биһиги хара ааныттан бырамыысыланнаска куттал суох буолуутун култууратыгар сүрүн болҕомтону ууран, ити өттүгэр күүскэ ылсыбыппыт. Онтон салгыы биһиги алмаас хампаанньатын уопуттаах үлэһиттэрэ бэйэлэринэн көҕүлээн туран, хас эмэ сыллаах уопуттарын, дириҥ билиилэрин, үлэҕэ үөрүйэхтэрин саҥа үлэһиттэргэ үллэстэллэрин, эспиэрдии түмүктэрин билиһиннэрэллэрин курдук, хайысхалаах үлэни саҕалаабыппыт. Бу буоллаҕа – иһинээҕи тириэньэрдэр институттарын сайыннарыы диэн. Бу институту үлэлэтэн, биир өртүттэн, араас идэлээх таһымнаах испэсэлиистэр бэйэлэрин биир идэлээхтэригэр көмөлөһөр кыахтаналларын ситиһэбит. Иккис өртүттэн, тириэньэрдэр бэйэлэрэ да тус кэмпитиэнсийэлэрин үрдэтэр кыахтаналлар. Маны таһынан биһиги тириэньэрдэрбит киһи илэ хараҕынан көрөн туран, ордук уонна тута өйдүүрүгэр көмөлөөх анал үөрэтэр матырыйаалларын бэлэмнииллэр, бу кэнэҕэһин олус туһалыан сөп», – диэн, “АЛРОСА” АХ (ПАО) Персоналы талыыга уонна сайыннарыыга киинин начаалынньыга Наталия Петухова санаатын үллэстэр.

Күн бүгүн ханнык баҕарар бөдөҥ хампаанньа бэйэтин иһинэн үөрэтэргэ дьулуһар, маныаха бу тэрилтэлэр үлэлэрэ ураты, специфическай тыыннаахтара уонна кинилэр араас хайысхаҕа үлэлэһэллэрэ төрүөт буолар. Бу хампаанньалар ордук хаачыстыбалаах уонна тыыппалаах эспэртиисэ, ону таһынан тутаах баай, миэстэтигэр үлэлээбитэ ырааппыт уопуттаах дьон, бэйэлэрин тустаах тэрилтэлэригэр баарын бэркэ диэн өйдүүллэр.

Бу туһунан “АЛРОСА” АХ Каадыр бэлэмигэр киинин дириэктэрин солбуйааччы Юлия Карманова маннык этэр: «Биһиэхэ алмаас оҥорон таһаарыытыгар баай уопуттаах, дириҥ, киэҥ билиилээх, идэлэригэр үрдүк таһымнаах, тустаах эйгэлэригэр эспиэр тэҥэ буолбут үгүс элбэх производственник-исписэлиистээхпит. Бу баар чахчыга олоҕуран, трениннэр туспа бырайыактарын, үөрэтии хаамыытын былаанын таҥан таһаарбыппыт. Бу маннык дьиҥ туһалаах уонна интэриэһинэй көрүҥү туһанан, тириэньэрдэр хампаанньа үлэһиттэригэр билиилэрин бэрсиэхтэрин наада. Оттон эспэртиисэ бэйэтэ – хампаанньа нэһилиэстибэтэ буолуо турдаҕа”.

Оҥорон таһаарыы 2.0 

«Оҥорон таһаарыы” бырагыраама 2.0” диэн – алта булуоктан турар элбэх модуллаах кэлим бырагыраама ааттанар. Бу модуллар чэрчилэринэн, хампаанньа үлэһиттэрэ салайыы үөрүйэхтэригэр, ону таһынан ситиһиллэр түмүккэ болҕойорго, үлэҕэ-хамнаска көҕүлүүргэ уонна эппиэтинэстээх буолууга үөрэнэллэр», - диэн, хампаанньа иһинээҕи бастакы тириэньэрдэртэн биир бастакылара, “АЛРОСА” АХ Каадыры бэлэмниир киинин дириэктэрин солбуйааччы Юлия Карманова, бэлиэтээн эттэ.

АЛРОСА хампаанньа бу сонун «Оҥорон таһаарыы 2.0» бырагырааматыгар биир бастакынан, 2019 сыллаахха Удачнайдааҕы Хайа байытар хампаанньатын үлэһиттэрэ үөрэммиттэр. Хампаанньа бары хос-тэрилтэлэриттэн биир бастакынан “Алмаздортранс” ХЭУо үлэһиттэрэ бу 2020 сыл саҕаланыытыгар бу тустаах бырагыраама көдьүүһүн бастакынан боруобалаабыттар.

«АЛРОСА ис кыаҕа» 

«Биһиэхэ эдэр исписэлиис диэн син биир хампаанньа атын үлэһиттэрин курдук, дьупулуомнаах үлэһит. Ол гынан баран эдэр исписэлиис үлэлии кэлэн баран, хайаан да булгуччу сайдыахтаах. Ону ситиһэр инниттэн биһиэхэ “АЛРОСА ис кыаҕа” бырагыраама торумнанан, корпоративнай университет чэрчитинэн, бастакынан олоххо киллэриллибитинэн барбыта. Бу бырагыраама сыала-соруга – эдэр исписэлиистэргэ бэйэлэрэ оҥорон таһаарыыга уонна биисинэскэ сыһыаннаах идеяларын иһитиннэрэ уонна билиһиннэрэр гына үөрүйэхтэнэллэригэр көмөлөһүү. Кинилэр киллэрэр идеялара уонна этиилэрэ хампаанньа бырайыага көрүҥнэнэн, үлэ-хамнас хаамыытыгар, оҥорон таһаарыытын тупсарыыга туһаныллыахтарын, туһалыахтарын сөп буоллаҕа. Ол курдук, холобур, бырагыраама аан бастакы үөрэнээччилэрэ алта сонун идеяны киллэрбиттэрэ. Итинтэн иккитэ хайыы үйэ олоххо киирэн эрэр. Иккис сүүмэрдэммит бөлөхтөн уопсайа 28 араас идея киирбититтэн аҕыһа бырайыак буола таҥылынна. Ити түмүктэри көрө сылдьан, хампаанньа үгүс эдэр үлэһиттэрэ бу тустаах бырагыраамаҕа кыттарга баҕаларын биллэрбиттэрэ. Онон биһиги ыччаппыт – хампаанньабытыгар тахсар уларыйыылары бэйэлэрэ көҕүлээччи буолаллар диэхпитин сөп», – диэн, “АЛРОСА” АХ Каадыры бэлэмниир киинин дириэктэрэ Алла Попова санаатын үллэстэр.

«Билиҥҥигэ – кэлэр кэм» 

«В настоящем – будущее» диэн корпоративнай пуорум 2018 сыллаахха, “АЛРОСА” АХ (ПАО) бырабылыанньатын бэрэссэдээтэлэ, хампаанньа генеральнай дириэктэрэ Сергей Иванов көҕүлээһининэн, аан бастаан ыытыллыбыта. Генеральнай дириэктэр ураты улахан суолтаны уонна болҕомтону ыччакка уурар, тус бэйэтэ эдэр үлэһиттэри кытта хайаан да сыл устата 2-3 төгүл көрсөн кэпсэтэр.

Ол курдук, бастакы пуорумҥа сүрэхтэммит «Buddy» уонна «Аргыс» курдук солциальнай бырайыактар салгыы сайыннарыллан, Удачнайга уонна Үөһээ Муунаҕа бастакынан туттуллубуттара. Ону таһынан «Профи-клаб» диэн идэни талыыга көмөлөөх, ЦПК 2019 сылга киллэрбит профориентационнай бырайыага, Хампаанньа иһинээҕи тириэньэрдэр кыттыыларынан, олоххо киирбитэ. Тириэньэрдэр оскуола оҕолорун түмэн, хампаанньа оҥорон таһаарыытын бары түһүмэхтэрин олус интэриэһинэй уонна өйдөнүмтүө гына, интерактивнай көрүҥүнэн билиһиннэрэллэр.

2019 сыллааҕы пуорум инженер кейсин быһаарыы форматыгар ыытыллыбыта. Пуорум чэрчитинэн, кыттааччылар хампаанньа 4 араас хайысхатыгар дьиҥ производственнай кейстэри оҥорон күрэхтэспиттэрэ. Бу түмүгүнэн хампаанньа хос салааларыгар каадыр уларыйыыта тахсыбыта: ким эрэ үлэтин уларыппыта, оттон ким эрэ карьерата үрдээбитэ. Ону сэргэ, киирбит этиилэр болҕомтоҕо ылыллыбыттара. Ити курдук, бу пуорум эдэр үлэһиттэр үүнэллэригэр-сайдалларыгар көмөлөспүтэ, социальнай лиип оруолун толорбута.

Хампаанньа кэскилэ – ыччат 

Хампаанньа ыччаты кытта үлэҕэ төһүү болҕомтотун уурар диэтибит. Күн бүгүн “АЛРОСА” хампаанньа бары салаалатыгар 5 тыһ. чугаһыыр эдэр исписэлиистээх, эдэр үлэһиттэрдээх.
Хампаанньа иһинэн Эдэр исписэлиистэр 28 сэбиэттэрэ тэриллибитэ. Бу балар бары Каадыры бэлэмниир киин салалтатынан, алмаас хампаанньатын Ыччат исписэлиистэрин холбоһугар (Объединение молодых специалистов) киирэллэр.

Бу Ыччат исписэлиистэр холбоһуктарын үлэтигэр-хамнаһыгар киирэр: эдэр исписэлиистэр, үлэһиттэр үлэ тэрилтэтигэр үөрүйэхтэниилэрин (адаптацияны) кэбэҕэстик ааһалларыгар көмөлөһүү; социальнай аахсыйалары тэрийии, ыытыы; “АЛРОСА” АХ Каадыры бэлэмниир киинин кытта уопсай үөрэхтээһин тэрилтэлэрин үөрэнээччилэрэ идэни талалларыгар көмөлөһөр бииргэ үлэлэһии; билим-тэхиниичэскэй, рационализаторскай хайысхаларга үлэлэһии; ыччакка култуурунай-маассабай, успуорт, интеллект тэрээһиннэрин ыытыы, тэрийсии.

Эдэр исписэлиистэр холбоһуктарын үлэтэ-хамнаһа биир күдьүс халыыпка турбат, уларыйа-тупсарылла турар. Быһата, бу холбоһук чилиэннэрэ – хампаанньа үгүс социальнай бырайыактарын хамсатар күүһэ, драйвера буолаллар.

Ыраахтан олорон үөрэнии – кэми кытта тэҥҥэ хаамсыы 

Ыраахтан олорон үөрэнии, о.э. дистанционнай куурустары ыытыы “АЛРОСА” хампаанньаҕа 2019 сыллаахха киирбитэ. Биир тус сыал-сорук – 2020 сыл бүтүөр диэри муҥутуур элбэх дистанционнай үөрэҕи киллэрии. Хампаанньа Каадыры бэлэмниир киинин хамаандата урут түһэн, өссө быйыл саас үгүс үлэни ыыппыта туһугар үтүө өрүттээх буолла. Ол курдук, муус устар-ыам ыйдарга былааннаммыт үгүс куурустар кулун тутар ыйга вебинар уонна онлайн-тренинг быһыытынан хайыы үйэ ыытыллыбыттар.

Юлия Карманова этэр: «Биир бастакынан билиини бэрэбиэркэлээһини болҕойбуппут. Ол гынан баран, үөрэтии онлайн- эрэсиимҥэ буоларын быһыытынан, билиини бэрэбиэркэлиири эмиэ бу формакка ыытабыт. Хайа эрэ түгэҥҥэ оробуочай остуолга олорон, тиэһи толорбутунан барар”.

Информация технологията биир сиргэ хатан турбат. Сороҕор хас күн аайы кэриэтэ үөскүүр инновациялары ситии уустуктардаах буолар. Ол иһин, "АЛРОСА” хампаанньа ыраахтан олорон үөрэниини уонна онлайн-эрэсиимҥэ үөрэтиини тус бэйэтин үлэһиттэригэр эрэ буолбакка, ону сэргэ Саха сирин, бүтүн Арассыыйа олохтоохторугар эмиэ анаан оҥорор, үөрэнэргэ ыҥырар. Сорох трениннэр анаан-минээн нэһилиэнньэҕэ туһаайан оҥоһуллаллар. Холобур быһыытынан оҕолорго уонна сааһырбыт дьоҥҥо анаан ыытыллар «Компьютер с нуля» кууруһу ааттыахха сөп.

Үөрэх тэрилтэлэрин кытта бииргэ үлэлэһии 

Хампаанньа инновациялаах сайдыытын биир тутаах соруктарыттан биирдэстэрэ – үөрэх кыһаларын кытта бииргэ үлэлэһии. Бу барыта идэлэригэр таһыччы үрдүк бэлэмнээх исписэлиистэри иитэн-такайн таһаарыны хааччыйар туһуттан ылыллыбыт сорук. Маннык хайысхаларга былааннаах үлэ тиһиги быспакка ыытыллар:

- Устудьуоннары тус сыаллаан бэлэмнээһин;

- Устудьуоннар оҥорон таһарыыга быраактыкаларын тэрийии;

- Хампаанньа исписэлиистэрин преподавателлиир үлэҕэ сыһыарыы.

Оҥорон таһаарыыга – инновациялары 

АЛРОСА-ҕа инновациялар куонкурустара инньэ 2012 сылтан саҕалаан ыытыллар. Сыала – хампаанньа каадырдарын ис кыахтарын арыйыы уонна АЛРОСА үлэһиттэрэ, ону таһынан туора тэрилтэлэр уонна биирдиилээн дьон хампаанньа оҥорон таһаарыыга хаамыытыгар инновациялаах быһаарыылары киллэрэ үөрэнэллэригэр көҕүлээһин, ону ситиһии буолар. Бу түмүгэр кэмиэрчэскэй өттүнэн көдьүүс баар буолуохтаах, оҥорон таһаарыы көрдөрүүтэ, үлэлиир усулуобуйа тупсуохтаах, бырамыысыланнаска уонна экологияҕа куттал суох буолуута үрдүөхтээх.

Дьэ, ол да курдук, “АДРОСА” АХ (ПАО) бу дьыл бэс ыйын 23 күнүгэр 2020 сыллааҕы инновация аһаҕас күөн күрэһигэр сайаапкалары тутуу саҕаланарын биллэрбитэ

Бу куонкуруска, үөһэ этиллэн ааспытын курдук, ким баҕалаах барыта кыттыан сөп: “АЛРОСА” үлэһиттэрэ, биирдиилээн дьон, бүтүн үөрэх кыһалара, билим-производственнай тэрилтэлэр уонна биирдиилээн урбаанньыттар даҕаны.

Быйылгы күөн күрэс тиэмэтэ оҥорон таһаарыы сэттэ араас хайысхатыттан бииригэр сөп түбэһэрэ ирдэммит: геологтар чинчийэн көрүүлэрэ, хайа аһаҕас үлэлэрэ, хайа сир аннынааҕы үлэлэрэ, байытыы технологията, тырааныспар, хайа тэрилтэтин энергетиката уонна экология.

Сайаапкалары бу 2020 сыл алтынньы 15 күнүгэр диэри тутуохтара.

Хампаанньа бэрэстэбиитэллэрэ биһиэхэ: «Быйыл үлэлэри үс араас номинацияттан талан, кыттыахха сөп «Инновациялаах бырайыак» – “АЛРОСА” оҥорон таһаарыытын усулуобуйатыгар уонна онно дьүөрэ хампаанньаларга үлэлиир кыахтааҕа бигэргэммит бэйэ ураты уонна адаптивнай разработката; «Инновациялаах идея» – разработка эрдэтээҥҥи түһүмэхтиэригэр сыһыаннаах этиилэр (гипотеза, сабаҕалаан көрүү); «Инновациялаах бородууктата» – хайа хостуур салаатын оҥорон таһаарыытыгар туттуллар, ырыынакка бэлиэр биллибит уонна туһаныллар тус сыаллаах матырыйааллар, оборудование, тиэхиньикэ, технология», – диэн, чопчулаан биэрдилэр.

Олоҕурбут үгэс быһыытынан, быйылгы күөн күрэс икки түһүмэҕинэн барыаҕа. Оттон түмүк чааһа, Финал, бу дьыл сэтинньи-ахсынньы ыйдарга буолуоҕа диэн былаанныыллар.

Хас биирдии номинация аайы үс бириистээх миэстэ көрүллэрэ быһаарыллыбыт. Кыайыылаахтар бириистэрин уопсай суумата быйыл 2 мөл. солк. буоларын ыйбыттар.

Андрей ШИЛОВ суруйуутунан, Татьяна Захарова-ЛОҺУУРА