Атырдьах ыйын 12 күнүгэр, түөрт чаас саҕана Мииринэй оройуонугар күүстээх тыаллаах дохсун самыыр түспүтэ.Тыал уот лиинньийэтин баҕаналарын Светлэй уонна Сүлдьүкээр икки ардыларыгар сиҥнэри анньыталаата. Ол содулугар боруобат быһыта барыталаан уот барда, сибээс быһынна.
Онто да суох кыһалҕалаахтык олорор, 300-чэ киһи олорор дэриэбинэтэ эмиэ эрэйи көрүстэ. Дьонтон арыый да кыаналлара дьоҕус генератордардаахтар. Онтон эрэ уоттанан олороллор. Атыттар чүмэчилэнэллэригэр эрэ тиийэллэр.
Бу урут-уруккуттан тэнийбит көстүү. Уот лиинньийэтин урут ЗЭС дьаһайар буоллаҕына, билигин оройуон дьаһалтатын бас билиитигэр баран турар. Онон бу саахал туһунан ЗЭСтэн ыйытар кыаҕыҥ суох.
Уопсайынан, бу сир уотун-күүһүн боппуруоһа букатын быһаарыллыбакка турар. Мииринэй устун, 220 кВ, үрдүк күүрүүлээх уот туһаныллар буоллаҕына, Сүлдьүкээр гиэнэ – ССРС саҕанааҕы – 110 кВ.
Ити курдук, уоттарын ситимэ букатын эргэ, инньэ Бүөт Бөтүрүөп саҕаттан турар. Баҕаналара – эмэҕирбит мас. Бүлүү ГЭСтэн саамай чугас турар дэриэбинэ итинник олохтоох.
Мииринэйтэн уон көс ыраах сытар Сүлдьүкээр дэриэбинэтэ уота-күүһэ мөлтөх эрэ буолбатах.2012 сылтан ыла тутулла сатыыр, хаһан бүтэрэ биллибэт айан суоллаах. Бэдэрээччит тэрилтэ “Светлэй-Сүлдьүкээр” айан суолун кыайбата. Баара суоҕа отут биэрэстэлээх суол тутулла сатаабыта, аны икки сылынан, уон сылын туолуохтаах. Айанныыр кыһалҕалаахха – эрэй-муҥ! Билигин биир көстөөх сир хаалла диэн алы гынар курдуктар. Аны онтуларыгар эмиэ харгыстардаах.
Ол курдук, Сүлдьүкээртэн аҕыйах биэрэстэлээх сиргэ, Куукуйдаах уонна Сүлдьүкээр үрэхтэрин күргэлиэхтэрин наада. Ол хаһан бүтэрэ – остуоруйа!
Оройуон дьаһалтатын бэрэстэбиитэллэрэ, күргэлэр туруохтаах сирдэрин быйыл кэлэн үөрэтэн барбыттара. Аны геодезистар үлэлэрэ эрэйиллэр. Бу чааһыгар үлэ бытаан.
Онон муосталар хаһан тутуллан, суол Светлэйгэ диэри сулбуччу сылдьыллар буолара дьөрү биллибэт.
Ман таһынан, бу эбэҥкилэр түөлбэлээн олорор нэһилиэктэригэр сайдыы ситимэ киирбэтэх.Мииринэй оройуонугар түргэн, оптоволоконнай интернет киирбитэ балачча кэм буолла. Оттон Сүлдьүкээр түргэн интернетэ сол да суох. Сыыппара технологията суох буолан былыргылыы, сайдыыттан төрүт хаалан олороллор.Сүлдьүкээр саҥа тутууларынан киэркэйбэт. Дьиэлэрэ самнархайдар. Урукку порт оннугар саҥа микрооройуон салгыы тутуллуон, кыахтаах пилорама мэлигир. Сүлдьүкээр маннык сатархай туруктааҕыттан киһи олус хараастар.
Хаһан эмит маннык хараҥа олоххо сырдык уота тыгыа дуо?
Бачча кыахтаах Мииринэй оройуона, хайа муҥунмэлдьи Сүлдьүкээрин көйгөтүтэр?!
Станислав Алексеев. Мииринэй куората.
