Киир

Киир

 Арассыыйа Федерациятыгар Билим уонна технология сылыгар,  Саха өрөспүүбүлүкэтигэр Доруобуйа сылыгар,  “Кыым” хаһыат төрүттэммитэ 100 сылыгар аналлаах  бастыҥ ыстатыйаҕа Өрөспүүбүлүкэтээҕи оҕолор  дистанционнай куонкурустара
 
 
Кыра күрэстэн саҕаланан, “Тыа сирэ – мин дойдум” бастыҥ ыстатыйа куонкуруһа далааһыннанан, ыыра кэҥээтэ, ыытыллара үтүө үгэскэ кубулуйда.Куонкуруһу “Кыым” ха­һыат эрэдээксийэтэ биллэр бэлиитик, Ил Түмэн дьокутаата, чаҕылхай суруналыыс Филипп Гаврильевич Охлопковы кытта көҕүлээн, толкуйдаан саҕалаабыппыт. Филипп Гаврильевич патриоттуу тыыннаах киһи буолан, төрөөбүт төрүт түөлбэҕэ бэриниилээх буолууну, тапталы иитиэхтиир, тыа сирин кыһалҕаларын өйдөөн көрөр, ону быһаарар суоллары тобулар өй-санаа киһиэхэ оҕо саастан ууруллар диэн бу куонкуруһу тэрийсибитэ, алҕаан, киэҥ аартыкка үктэннэрбитэ.

 

6ba33c2d bdc0 4c81 b25b ab5e31350350

Онтон ыла кэм-кэрдии ааһа оҕуста. Куонкурус СӨ Үөрэҕин министиэристибэтин кытта бииргэ сахалыы тылынан ыытыллар өрөспүүбүлүкэтээҕи дьоһун күрэскэ кубулуйда. Быйыл норуот хаһыата “Кыым” тэриллибитэ 100 сылын туоларыгар сөп түбэһэн, суолтата ордук улаатта. Күрэскэ барыта 18 улуустан 69 үлэ киирдэ. Ордук элбэх үлэ Кэбээйи, Үөһээ Бүлүү, Горнай, Мэҥэ Хаҥалас улуустарыттан киирбитинэн сылыктаатахха, бука, онно эдэр суруналыыстар пуостара, кыраайы үөрэтии куруһуоктара көхтөөхтүк үлэ­лииллэрин, төрөөбүт тылы үөрэтиигэ болҕомто уурулларын түмүгэ быһыылаах. Үлэлэр таһымнарын, сахалыы тыллара-өстөрө публицистика истиилигэр барсалларын да бэлиэтиэххэ сөп.

Үлэлэри эспиэрдэр, филология билимин хандьыдаата, СӨ Билимин акадьыамыйатын энциклопедистикаҕа отделын салайааччыта Варвара Филиппова, СӨ уонна РФ Суруналыыстарын сойууһун чилиэнэ, “Кыым” хаһыат суруналыыһа Нина Герасимова, “Кэскил” хаһыат шеф-эрэдээктэрэ Вера Петрова, “Кэскил” хаһыат анал кэрэспэдьиэнэ Айыына Трофимова сыаналаатылар.

843832eb 3c46 4e27 9122 71ad839e4f14

Дьэ онон бастыҥ дии санаабыт үлэлэрбитигэр тохтоон ааһыахпытын баҕарабыт. Бу булгуччу инники миэстэлэри ылбыт, биһирэммит үлэлэр буолбатахтар. Үлэлэри ааҕа олорон, туох-ханнык санаалар үөскүүллэрий? Бастакытынан, биһиги үүнэн эрэр көлүөнэни өйдөөбөт эбиппит. “Аныгы оҕолор тугу да сыаналаабаттар, тугу да долоҕойдоругар тохтоппоттор” диэн буруйдуубут. Ол эрээри киирбит үлэлэртэн оҕолор үтүөҕэ-кэрэҕэ болҕомто уураллара, дьулуһаллара, көдьүүстээҕи, туһалааҕы тобула сатыыллара, ырааҕы, кэскиллээҕи ыраланаллара көстөр.

“Ууну таһыйан” диэбиттии, “мин дойдубун таптыыбын, тоҕо диэтэххэ, бу мин төрөөбүт сирим” эрэ кураанах дойҕох суох. Оҕолор тулалыыр эйгэҕэ, күннэтэ көрөр олохторугар-дьаһахтарыгар болҕомто уурбуттара, аттыларыгар баар дьоҥҥо, сабыытыйаларга, баар кыһалҕаларга үлэлэрин анаабыттара, санааларын үллэстэн суруйбуттара кэрэхсэтэр.

122644c4 ebbb 4cc8 9f8b a349c4f7f974

Төрүт дьарыкпыт – ынах сүөһү, таба, сылгы иитиитэ, тыа сирин үлэтэ – болҕомто киинигэр турбут. Онно анаммыт олус үчүгэй сиппит-хоппут үлэлэр бааллар. Нам I Хомустааҕын Д.Ф. Алексеев аатынан орто оскуолатын 11-с кыл. үөрэнээччитэ Иванна Петрова “Саха ынаҕын элбэтэр туһугар тугу гынабытый?” диэн үлэтэ күрэс кыайыылааҕа буолан, Гран-прини ылла. Иванна саха ынаҕын тэнитии дьиҥнээх исписэлииһэ “Таастаах” отделение управляющайын кытта кэпсэтэн, кыһалҕалары таарыйан, тиэмэни сатабыллаахтык арыйбытын, инникитин туох үлэ күүтэрин сиһилии ыйыталаһан, сырдаппытын бэлиэтиибит.

018b702a dca2 4e84 8247 8455b7a2340d

Таба иитиитинэн дьарыктанар хотугу агрооскуола үлэтин-хамнаһын туһунан Булуҥ улууһун Бороҕон орто оскуолатын 9-с кыл. үөрэнээччитэ Андрей Стручков “Табалаах оскуола туһунан” диэн бу оскуоланы төрүттээбит дириэктэри кытта интервьюта болҕомтону тардар. Кэбээйи улууһун Мастаах орто оскуолатын 9 кыл. үөрэнээччитэ Юрий Егоров “Саха сиригэр кыылы иитии” ыстатыйатыгар өрөспүүбүлүкэҕэ кыылы иитии хайдах сайдыбытын сырдатар, эһэтэ үлэлээбитин кэпсиир. Бэйэтэ кыраайы үөрэтии, устуоруйа хабааннаах үлэ буолбут.

f95ad12c 0679 4b46 9a5e 4e9851500172

Үөһээ Бүлүү Ороһу орто оскуолатын 10-с кыл. үөрэ­нээччитэ, эдэр кэрэспэдьиэннэр пуостарын чилиэ­нэ Миша Захаров “Ороһу-Нэгэдьээк ходуһаларын уунан нүөлсүтэр ситим” диэн нэһилиэгин холобуругар тыа сирин сүрүн үлэтин-хамнаһын – сири оҥорууну сырдаппыт. Сыһыылары-ходуһалары нүөлсүтүүттэн от үүнүүтэ, сүөһү кыстыга, эт-үүт дэлэйиитэ быһаччы тутулуктааҕын туһунан биһиги өбүгэлэрбит бэркэ өйдүүллэрэ. Оттон Ороһу 9 кыл.үөрэнээччитэ Вася Дордосов “Тэрээһиннээх хаһаайыстыба көрдөрүүтэ” диэн үлэтигэр кинилэр дьиэ кэргэнинэн бааһынай хаһаайыстыбалара кэккэ сылларга көрдөрүүлэрэ, туох ситиһиилэр, туох ыарахаттар бааллара суруллубут, бэйэтэ тыа хаһаайыстыбатын чинчийиитэ буолбут.

b1fd2a06 ef11 4a83 8f6e 48a17e7f65bd

“Тыа сирин олоҕун хайдах тупсарыахха сөбүй? Ыччаты тыа сиригэр хайдах олохсутуохха сөбүй?” – диэн Эдилия Эверствова, Мастаах Н.П. Егоров аатынан оскуола 8-с кыл. үөрэнээччитэ, “төбөтүн сынньыбыт”. Кини “Тыа сиригэр оҕо уһуйаана, оскуола, балыыһа, маҕаһыын, бэкээринэ баар буоллаҕына эрэ дьон олохсуйуо, атын киэҥ сиргэ тардыһара тохтуо, төрөөбүт дойдутуттан тэлэһийиэ суоҕа”, – диэн хоруйдаабыт. Салгыы дьоҕус бэкээринэ тэринэн, бурдук ас, килиэп астаан дьоҥҥо туһалыыр Эверстовтар диэн ыал туһунан суруйан, нэһилиэк, тыа сирэ социальнай-экэнэмиичэскэй сайдыытыгар, демографияҕа бу курдук дьаныардаах дьиэ кэргэн оруолун бэлиэтээбит.

* * *

С.И. Тарасов аатынан Горнай улууһун Өрт орто оскуолатын 9-с кыл. үөрэ­нээччитэ Мария Потапова “Наука, технология сылыгар кэрэхсэбиллээх көрсүһүү” интервью-ыстатыйатыгар ирбэт тоҥу үөрэтиинэн дьарыктанар тутааччы идэлээх, уопсастыбанньык Э.М. Романовы кытта көрсүһүүнү кэпсээбит. Эдуард Михайловиһы биһиги эмиэ билэр киһибит, кини билиитин, санааларын, айылҕаҕа ураты көрүүтүн оҕолору кытта көрсүһүүлэри тэрийэн тэнитэ, тарҕата сылдьарын ааҕан, үөрдүбүт.

Э.М. Романов: “Хомойуох иһин, наука, саҥа технологиялар сайдыылара дойдубутугар кэлиҥҥи сылларга олох мөлтөөтө диэххэ сөп. Ону өйдөөн, Наука уонна саҥа технологиялар сылларын биллэрэн, судаарыстыбабыт өрүһүнэ сатыыр ньымата”, – диэбит. Онон, Мария кэпсэтэр киһитин ураты санаатын тиэрдэн, ааҕыллымтыа, сэргэх интервьюну оҥорбут.

* * *

Дайаана Иванова, Кэбээйи улууһун Мукучу гимназиятын 10-с кыл. үөрэнээччитэ, “Энтузиаст-учуутал А.А. Степанов” диэн уочаркатыгар кини сибээскэ үлэлиир кэмигэр бөһүөлэккэ маҥнайгы АТС, I Лүүчүн нэһилиэгэр маҥнайгы төлөпүөн сибээһэ киирбитин, бастакынан бөһүөлэккэ тэлэбиисэринэн быһа биэрии тэриллибитин, кини салайбыт «Радиолюбитель», «Техно» куруһуоктара Саха сиригэр, оройуоҥҥа Танара орто оскуолатын аатырдыбыттарын туһунан суруйбут. Дьэ, кырдьык, биир киһи кылгас олоҕор төһөлөөх туһаный, ситиһииний! Ити курдук, умсугуйар идэлээх талааннаах киһи дьоҥҥо-сэргэҕэ сырдык өйдөбүлү хаалларбытын сэһэргээбит.

* * *

Уус Майа Күп оскуолатын 8-с кыл. үөрэнээччитэ Нина Моисеева Тумул учаастагын Таас Быһыыт диэн сиригэр төрөөбүт, куосумас баһылааһыныгар быһаччы кыттыбыт сэдэх идэлээх Ефрем Ильич Апросимов туһунан суруйбут. Е.И. Апросимов Красноярск-26 диэн куоракка, кистэлэҥ конструктордар бүрүөлэригэр инженеринэн үлэтин саҕалаан баран, кэлин улахан салайааччыга тиийэ үүммүт. Кини ускуустубаннай спутниктарга араадьыйа уонна тэлэбиидэнньэ сыгынаалларын биэрэр элбэх сиэрийэлээх «Куосумаһы» айыыга, геофизика чинчийиилэригэр, уһун радиустаах бастакы байыаннай баллистическай ракеталары айыыга уонна көтүтүүгэ быһаччы кыттыбыта. Е.И. Апросимов космоска көппүт ракеталар сүрүн конструктордара С.П. Королевы, “Прикладной мэхээньикэ” НПО генеральнай дириэктэрин М.П. Решетневы, акадьыамык А.Д. Сахаровы кытта ыкса билсэрэ. Нина “Кыра да баҕайы сиртэн чаҕылхай дьон тахсаллар эбит”, – диэн түмүктээбит.

* * *

Р.И. Константинов аатынан Чурапчы улууһун Амма орто оскуолатын 8-с кыл. үөрэнээччитэ Самсон Иннокентьев “Киһи доруобуйата – саамай күндү баай, эбэтэр «тыал-тыал бэркин дуо?” диэн ыстатыйатын ойуччу тутан бэлиэтиэххэ сөп. Манна кини нэһилиэгин балыыһатын устуоруйатыгар тохтообут, учаас­тактааҕы балыыһаны тутуу, тэрийии, быраастарынан хааччыйыы хайдах сыранан ситиһиллибитин кэпсээбит.

“Оттон XXI сайдыылаах үйэҕэ, хомойуох иһин, өйдөммөт быһыы-майгы буола турар. Ол курдук, олохтоох оскуолалары, балыыһалары, тыын тэрилтэлэрбитин аччатар үлэ саҕаланна. Ама да кииннэммит балыыһалар аныгы технологиянан хааччыллыбыттарын иһин, биһиэхэ бэйэбитигэр сытан эмтэнэр балыыһа хайаан да наада. Ыарахан ыарыһахтарбыт, кырдьаҕастарбыт ханна бараллар-кэлэллэр, ханна сытан эмтэнэллэр? Арай ыарыһах кыайан айаннаабат буоллун? Саас-күһүн суол суоҕар, бөртөлүөтүнэн эрэ айанныан сөп. Оттон ол ыҥырдах аайы, көтөн быстыбат... Дьиҥинэн, хас биирдии үлэ миэстэтин харахпыт харатын курдук харыстыах баара. Ким көмө­лөһүөй, төрөөбүт дойдубутун өрүһүйүөй?” – диэн ыйытар уонна үлэтин иккис чааһыгар, үөрэҕи бүтэрэн, төрөөбүт нэһилиэктэригэр төннөн, үлэлии сылдьалларын туһунан ыраланан суруйар. Самсон тыа сирин тыын кыһалҕатын таарыйар уонна ону “бэйэбит эрэ быһаарар кыахтаахпыт” диирэ хайҕаллаах.

* * *

Муома улууһун Хонуутугар “Оҕо айар дьиэтин” иһинэн «Эдэр суруналыыс» түмсүү чилиэнэ Уйгулаана Слепцова “Хайаҕа баар суруктар тугу кэпсииллэр?” диэн Бакиркичан диэн сир петроглибын чинчийбитин, элбэх саҥаны билбитин туһунан суруйбут. Оҕолор хайаны туризм эбийиэгин курдук бырайыак бэлэмнээн, урбаанньыттар күрэстэригэр кыттыбыттар. “Бырайыакпытын биһирээбиттэрэ. “Былыргы дьон суолунан” диэн ааттаабыппыт. Сыала-соруга Муоманы киэҥ таһымҥа таһаарыы, туристары тардыы, олохтоох норуот култууратын кытта билиһиннэрии”, – диэбит Уйгулаана. Бырайыаккыт олоххо киирдин диэн алгыыбыт!

* * *

“Кыым” хаһыат бэлиэ даа­татын кэрэһилиир дьоһун үлэ диэн Сунтаар улууһун Илимниир сүрүн уопсай үөрэхтээһин оскуолатын 9-с кыл. үөрэнээччитэ Лилия Яковлева “Саха саарына М.И. Попов” диэн чинчийии-ыстатыйатын ааттыахха сөп. Лилия Илимниир төрүт олохтооҕо, саха бастакы интэлигиэнсийэтин бэрэстэбиитэлэ, «Кыым» бастакы эрэдээктэрэ, сахалартан үрдүк тэхиниичэскэй үөрэхтээх аан бастакы инженер-мэхээнньик Михаил Попов олоҕун кэрдиис кэмнэрин билиһиннэрбит. Ааптар М.И. Попов олоҕор сиһилии тохтоон, арааран суруйбута, ырыппыта, урут биллибэт түгэннэри бэлиэтээн аһарбыта сонун. Бу үлэ бастакы миэстэни ылыан ылла.

* * *

Маны таһынан Бүлүү улууһун П.И. Быканов аатынан Халбаакы орто оскуолатын 9-с кыл. үөрэнээччитэ Карина Федорова “Дойдум дьоно «Кыым» хаhыат сирэйигэр” диэн 1967 сыл ахсынньы 13 күнүгэр «Кыым» хаhыакка тахсыбыт хос эһэтин туһунан суруйбута кэрэхсэтэр. Карина: “Саhарбыт “Кыым” хаhыат сирэйигэр хос эhэм Прокопий Григорьевич хаартыската бэчээттэммит. Хаартыска анныгар: «Сылгыны иитиигэ биhиги өрөспүүбүлүкэбитгэр үтүөкэн маастардар бааллар. Оннук маастарынан Бүлүү оройуонун «Мастаах» сопхуос сылгыhыта Прокопий Семенов буолар», – диэн быhаарыылаах. Хос эhэм килбиэннээх үлэтэ үрдүктүк сыаналанан, 1964 сыллаахха «Саха АССР үтүөлээх сылгыhыта» бочуоттаах аат иҥэриллибитэ. Бу курдук биир хаартыскаттан сиэттэрэн, мин хос эhэм туhунан элбэх саҥаны биллим”, – диэбит.

* * *

“Тыа сирэ – мин дойдум” куонкурус түмүктэннэ. Куонкуруска кыттан, төрөөбүт дойдуларын дьылҕатын туһугар долгуйалларын биллэрбит оҕолорго, кинилэр салайааччыларыгар, төрөппүттэригэр махталбытын тиэрдэбит! Бастыҥ үлэлэри “Кыым” хаһыакка, “Байдам” сурунаалга бэчээттиэхпит. Уопсай дьүүллүүр сүбэ таһаарбыт түмүгүн “Кыым.ру” саайка, kastrychina диэн инстаграмҥа билсээриҥ.

 Нина ГЕРАСИМОВА.

 

"ТЫА СИРЭ - МИН ДОЙДУМ" КУОНКУРУС ТҮМҮГЭ

Тэрийээччилэр: СӨ Үөрэх уонна билим министиэристибэтэ, “Юные якутяне” Ресурснай киин, “Кэскил” оҕо-ыччат издательствота, “Ситим” медиа-бөлөх, “Кыым” хаһыат эрэдээксийэтэ.

Соруга: тыа сирин эдэр талааннарын өйөөһүн, төрөөбүт тылга, литэрэтиирэҕэ, бэчээккэ тапталы иҥэрии, идэни талыыга көмө.

 

КЫАЙЫЫЛААХТАР:

 

Гран-При – Петрова Иванна, Нам улууһун 1-Хомустаах Д.Ф. Алексеев аатынан орто оскуолатын 11-с кыл. үөрэнээччитэ, «Саха ынаҕын элбэтэр туһугар тугу гынабытый?», сал. Томская Алена Алексеевна, саха тылын учуутала (бириис: «Кэскил» оҕо сынньалаҥ лааҕырыгар путевка, 1 симиэнэ, «Академия будущего» бэс ыйын 15 күнэ – от ыйын 5 күнэ 2021 с.);

1 миэстэ – Яковлева Лилия, Сунтаар улууһун Илимниир оскуолатын 9-с кыл. үөрэ­нээччитэ, «Саха саарына, Илимниир чулуу уола М.И. Попов», сал. Яковлева Анна Егоровна, саха тылын уонна литэрэтиирэтин, төрүт култуура учуутала, (бириис: «Кэскил» оҕо сынньалаҥ лааҕырыгар путевка, 1 симиэнэ, «Академия будущего» бэс ыйын 15 күнэ – от ыйын 5 күнэ 2021 с.);

2 миэстэ – Иннокентьев Самсон, Чурапчы улууһун Р.И. Константинов аатынан Амма орто оскуолатын 8-с кыл.үөрэнээччитэ, «Арылы» медиа-киин чилиэнэ, «Киһи доруобуйата – саамай күндү баай, эбэтэр «тыал-тыал бэркин дуо?» үлэтин иһин, сал. Васильева Александра Николаевна, саха тылын уонна литэрэтиирэтин учуутала (бириис: «Кэскил» оҕо сынньалаҥ лааҕырыгар путевка, 1 симиэнэ, «Академия будущего» бэс ыйын 15 күнэ – от ыйын 5 күнэ 2021 с.);

2 миэстэ – Эверстова Эдилия, Кэбээйи улууһун Мастаах орто оскуолатын 8-с кыл. үөрэнээччитэ, “Эдэр суруналыыс” куруһуок чилиэнэ, «Остуолга сибиэһэй килиэп ууруллар», сал. Винокурова Луилиза Никифоровна, саха тылын уонна литэрэтиирэтин учуутала («Кыым» анал бирииһэ).

3 миэстэ – Стручков Андрей, Булуҥ улууһун Бороҕон орто оскуолатын 9-с кыл. үөрэнээччитэ, «Оскуолам туhунан», сал. Осипова Жанна Прокопьевна, Бороҕон орто оскуолатын дириэктэрэ («Книжный маркет» анал сэртипикээтэ);

3 миэстэ – Слепцова Уйгулаана, Муома улууһун Хонуу орто оскуолатын 9-с кыл.үөрэнээччитэ, «Юный журналист» Оҕо айымньытын дьиэтин чилиэнэ, «Хайаҕа баар суруктар тугу кэпсииллэр?», сал. Обутова Татьяна Константиновна, “Эдэр суруналыыс” холбоһук сүрүн эрэдээктэрэ («Книжный маркет» анал сэртипикээтэ);

3 миэстэ – Гаврилова Урсууна, Сунтаар улууһун Маар-Күөл орто оскуолатын 9-с кыл. үөрэнээччитэ, «Маар-Күөл – чөл олохтоох нэһилиэк», сал. Петрова Олимпиада Антоновна, нуучча тылын уонна литэрэтиирэтин учуутала («Книжный маркет» кинигэ маҕаһыынын анал сэртипикээтэ);

БиҺирэбил дьупулуомнарынан бэлиэтэнэллэр:

1. Неустроева Любовь, Аан дойдутааҕы Арктика оскуолатын 7-с кыл. үөрэнээччитэ, «Саха Дьөһөгөй хаамыытынан олорор», сал. Решетникова Мария Прокопьевна, Арктика оскуолатын «Кампус» пресс-киин салайааччыта («Книжный маркет» анал сэртипикээтэ);

2. Копырина Айталина, Мэҥэ Хаҥалас улууһун И.М. Романов аатынан Төхтүр орто оскуолатын 9-с кыл. үөрэнээччитэ, «Павел Петрович Шарин үйэлэргэ умнуллубат чыпчаал көрдөрүүтэ» уонна «Кини ситиһиилэрэ – чөл олох туоһута», сал. Яковлева Любовь Никифоровна, Төхтүр орто оскуолатын педагог-бибилитиэкэрэ (бириис-кинигэ);

3. Никифоров Станислав, Кэбээйи улууһун Кальвица бөһүөлэгин оскуолатын 9-с кыл.үөрэнээччитэ, «Мин тапталлаах бөһүөлэгим Кальвица», сал. Беленкова Туйара Гаврильевна, саха тылын уонна литэрэтиирэтин учуутала (бириис: кинигэ);

4. Иванова Дайаана, Кэбээйи улууһун Мукучу гимназиятын 10-с кыл. үөрэнээччитэ, «Педагог-энтузиаст Степанов А.А.» үлэтин иһин, сал. Ионова Мария Михайловна, Мукучу гимназиятын психолога (бириис: кинигэ).

5. Львова Александра, Хаҥалас улууһун 2-Малдьаҕар М.Е. Васильева аатынан орто оскуолатын 10-с кыл. үөрэнээччитэ, «Спорду, науканы дьүөрэлээн» үлэтин иһин, сал. Громова Надежда Петровна, эбии үөрэхтээһин медиа-киинин педагога (бириис: кинигэ).

6. Петрова Любовь, Үөһээ Бүлүү улууһун К.С. Чиряев аатынан норуот педагогикатын киинэ, 10-с кыл. үөрэнээччитэ, «Удьуор хорсун быhыы», сал. Васильева Раиса Алексеевна, Норуот педагогикатын киинин дириэктэрэ (бириис: кинигэ).

7. Атакова Ангелина, Томпо улууһун Кириэс Халдьаайы орто оскуолатын 10-с кыл.үөрэнээччитэ, «Агро хайысхалаах оскуолабыт» үлэтин иһин, сал. Местникова Мира Николаевна, животноводство (бириис: кинигэ).

“Кыым” ха¤ыат анал бириистэринэн наҕараадаланаллар

1. Афанасьева Уруйдаана, Үөһээ Бүлүү улууһун Дүллү­кү орто оскуолатын кыл. үөрэ­нээччитэ, «Кэм кэрэһитэ – «Победа» массыына», үлэтин иһин, сал. Афанасьева Антонина Ивановна, саха тылын уонна литэрэтиирэтин учуутала («Кыым» анал бирииһэ);

2. Егоров Юрий, Кэбээйи улууһун Мастаах орто оскуолатын 9-с кыл. үөрэнээччитэ, «Саха сиригэр кыылы иитии» үлэтин иһин, сал. Кононова Дария Николаевна, матымаатыка учуутала («Кыым» анал бирииһэ);

3. Семенов Владимир, Кэбээйи улууһун Мастаах орто оскуолатын 8-с кыл.үөрэнээччитэ, «Эдэр суруналыыс» куруһуок чилиэнэ, «Үтүө үгэс салҕанар аналлаах» үлэтин иһин, сал. Винокурова Луилиза Никифоровна, саха тылын уонна литэрэтиирэтин учуутала («Кыым» анал бирииһэ);

4. Федорова Карина, Бүлүү улууһун П.И. Быканов аатынан Халбаакы орто оскуолатын 9-с кыл. үөрэнээччитэ, «Биир хаартыска туhунан», сал. Федорова Татьяна Сергеевна, нуучча тылын уонна литэрэтиирэтин учуутала («Кыым» анал бирииһэ);

5. Потапова Мария, Горнай улууһун С.И. Тарасов аатынан Өрт орто оскуолатын 9-с кыл.үөрэнээччитэ, «Наука, технология сылыгар кэрэхсэбиллээх көрсүһүү», сал. Тарасова Туйара Александровна, нуучча тылын уонна литэрэтиирэтин учуутала (“Кыым” анал бирииһэ)

6. Семёнова Саяна, Үөһээ Бүлүү улууһун М.А. Алексеев аатынан өрөспүүбүлүкэтээҕи лиссиэй-интэринээтин 10-с кыл. үөрэнээччитэ, Трудовой-81 үлэ-сынньалаҥ лааҕыра 40 сыла» үлэтин иһин, сал. Осипова Валентина Захаровна, К.С. Чиряев аатынан Норуот педагогикатын киинин мэтэдьииһэ, ( «Кыым» анал бирииһэ )

7. Нина Моисеева, Уус Майа улууһун Е.И. Апросимов аатынан Күп оскуолатын 8-с кыл. үөрэнээччитэ, сал. Кучутова Надежда Николаевна, ПО маастара. (“Кыым” хаһыат анал бирииһэ).

8. Василий Дордосов, Үөһээ Бүлүү улууһун Ороһу орто оскуолатын 9-с кыл. үөрэ­нээч­читэ, “Тэрээһиннээх хаһаа­йыс­тыба көрдөрүүтэ”, сал. И.Н. Михайлова, (”Кыым” анал бирииһэ)

9. Захаров Михаил, Үөһээ Бүлүү Ороһу орто оскуолатын 10-с кыл. үөрэнээччитэ, «Тымтык» пресс-киин чилиэнэ, «Ороһу-Нэгэдьээк ходуһаларын уунан нүөлсүтэр ситим» үлэтин иһин, сал. Михайлова Нина Никитична, СӨ норуоттарын төрүт култууратын учуутала.

Кыттааччылар бары электроннай сэртипикээт ыллылар. Элбэх бириистээх үлэлээх кыттааччылары бэлэмнээбит салайааччыларга Махтал суруктар туттарылыннылар.

Болҕойуҥ: Дьокуускайга лааҕырга кыайан кэлбэт оҕолор путевкалара атын кыттааччыларга эриэйтин быһыытынан көһөн биэриэҕэ. Бириистэргитин ааккытын, араспаанньаҕытын ыйан туран, e-mail: Этот адрес электронной почты защищён от спам-ботов. У вас должен быть включен JavaScript для просмотра. аадырыска «Приз Тыа сирэ – мин дойдум» диэн суруйуҥ.

Ыстатыйалар «Кыым», «Кэскил» хаһыаттарга, «Дополнительное образование Якутии». «Байдам» сурунаалларга бэчээттэниэхтэрэ.

“Кыым” анал бириистэрин “Кыым” эрэдээксийэтиттэн ыйытаҕыт. Төл. хаһыат кэннигэр баар.

“Кыым” анал бириистэрин туруорарга көмөлөспүт дьоммутугар: РФ Судаарыстыбаннай Думатын дьокутаата Федот Семенович Тумусовка, СӨ Ил Түмэнин дьокутаата Андрей Михайлович Находкиҥҥа, “Адгезия” ХЭТ салайааччыта Михаил Филиппович Охлопковка, Саха өрөспүүбүлүкэтин лиссиэй интэринээтин кэлэктиибигэр (сал. Уйбаан Уйбаанабыс Шамаевка), “Кыым” хаһыат суруналыыһа Саргылана Ивановна Багынановаҕа, уопсастыбанньык Эдуард Михайлович Романовка, Тулагытааҕы «Олимп» бааһынай хаһаайыстыба салайааччыта Наталья Борисовна Зотоваҕа барҕа махталбытын тиэрдэбит!

Сэҥээриилэр

Flor
0 Flor 05.09.2022 16:45
Arkadaşının üvey annesini şantaj yaparak sikti.
Genç adam ailesinden alkol aldığını gizlemeye
çalışmaktadır. Sarhoş olduğu günlerde arkadaşının evinde kalarak kendine geldiğinde eve geçer.
Böylelikle zil zurna sarhoş bile olsa ailesinden gizlemeyi başarır.

Ancak arkadaşının üvey annesi onun yanlarında kalmasından.

Also visit my web site - spank porn kusmak: https://img.stromectol4pro.top/59768pznz4e
Ответить
Lashunda
0 Lashunda 15.09.2022 16:33
Our villa with white sofa welcomed a brand new
Czech amateur. Her name is Tereza and she is only 18 years old.
She's a sweet and decent girl, but one finger in her pussy was all we needed to convince her
to let the beast out. Tereza gave our cameraman head, fucked him and squeezed the very last drop of cum out of his dick!


My website Görüntüler Müdür sıska sıcak
bdsm: https://zakelijkspaans.nl/sh8gkz
Ответить
Benny
0 Benny 19.09.2022 21:55
This text is invaluable. How can I find out more?

Feel free to surf to my web site - продвинуть сайт: https://topxbases.blogspot.com/
Ответить
Hope
0 Hope 02.10.2022 19:35
02:15 turkish gizli cekim 4. Turkish. 00:28 liseli orgazm.
06:16 Amator Kari Yakin cekim frmxd com. 01:26 liseli konturcu cakal kiz.
10:31 genlik hatalari liseli. 07:08 only turkish gay porno movies jacob wright is in need of a real rock-hard.
Turkish. 00:14 liseli turbanli sakso.

my website :: Full Retro Film Izle: https://fammarais.co.za/community/profile/clintwunderlich/
Ответить
Annetta
0 Annetta 08.10.2022 00:16
Can you tell us more about this? I'd care to find out some
additional information.

Here is my site SEO lists: https://www.firmonet.com/pbn/
Ответить
Helena
0 Helena 08.04.2023 06:25
I really like what you guys are usually up too. Such clever work and coverage!
Keep up the amazing works guys I've added you guys to blogroll.


my page: Does finasteride
treatment require regular monitoring of blood sugar levels?: https://consuelovita.it/finasteride-and-diabetes-can-finasteride-increase-your-risk-of-developing-diabetes
Ответить
May
0 May 13.01.2024 09:21
Hey there this is kind of of off topic but I was wanting
to know if blogs use WYSIWYG editors or if you have to manually code with HTML.
I'm starting a blog soon but have no coding knowledge so I wanted to get advice from someone with experience.
Any help would be greatly appreciated!

Feel free to surf to my webpage compra de
stendra 50 mg en Bolivia fiable: http://ww.cmiapple.com/bbs/board.php?bo_table=free&wr_id=481554
Ответить

Санааҕын суруй

Бүтэһик сонуннар