Арассыыйаҕа Саҥа Дьыллааҕы бырааһынньыктар нэдиэлэ устатын устатын тухары буолаллар. Бастаан Саҥа Дьыллаан, күннээн-күөнэхтээн, ис үллэринэн минньигэс астары аһаан, бэлэх-туһах бэрсэн, өрөөн-уһаан сынньанабыт. Онтон, аҕыйах күнүнэн, Ороһуоспа буолар. Дьэ, ол кэнниттэн, өрөбүллэрбит бүтэн, үлэ-үөрэх быыһыгар сырыттахпытына, Эргэ Саҥа Дьылбыт кэлэн, бырааһынньыктааҕы настарыанньаны көбүтэн аҕалар. Бу күн сорох ыал бырааһынньыктыыр, сорох көннөрү күн курдук аһарынар. Дьэ, тохсунньу 14 күнүгэр Эргэ Саҥа Дьылы тоҕо бырааһынньыктыылларын туһунан кылгастык устуоруйатын хасыһа түһүөх.
Эргэ Саҥа Дьыл биһиэхэ, Арассыыйа дьонугар былыргы халандаартан кэлбит эбит.
1918 сыллаахха большевик бырабыыталыстыбата урукку халандаары уларытарга соруммут. Арассыыйа Империята юлиан халандаарынан, оттон Дьобуруопа григориан киэнинэн олорбут эбит. Юлианскай дьылы-күнү ааҕыы Былыргы Римтэн кэлбит уонна Былыргы Египет астрономиятыгар олоҕуран оҥоһуллубут. Оттон Григориан халандаара быдан чопчу буолан биэрбит, бу маны биһиги эрабыт 16-с үйэтигэр Аан Дойду куйаарын тутулугар олоҕуран, таҥан таһаарбыттар. Бу икки халандаар араастаһыыта 13 хонук эбит, онон, судаарыстыбалар икки ардыларыгар бэлиитикэ уонна экэниэмикэ дьыалаларын быһаарсыыга күчүмэҕэйдэри үөскэппит. Холобура, Дьобуруопаҕа Арассыыйаттан кэлбит сурук күнэ-дьыла олох атын буолан хаалар эбит.
Онон, Арассыыйаҕа саҥа былааһы кытта, 1918 сыллаахха олунньу 14 күнүгэр, Арҕаа Дьобуруопа халандаарын ылыммыттар. Ити кэнниттэн, Арассыыйаҕа хайа да дойдуга суох дьиибэ бырааһынньык – Эргэ Саҥа Дьыл үөдүйбүт.
.
