“Оскуола баһаара” атыы-эргиэн дьаарбаҥката Хомсомуол болуоссатыгар сыл ахсын үлэлиир. Дьокуускай куорат дьаһалтата бигэргэтэринэн, быйылгы тэрээһиҥҥэ 150 урбаан тэрилтэтэ кыттыспыт.Биир күн балтыларбар, бырааттарбар үөрэх тээбиринин атыылаһа таарыйа “Оскуола баһаарын” кэрийдим.
Атыы-эргиэн былаһааккатыгар чугаһаан иһэн Хаҥаластан сылдьар Уйбааны көрсө түстүм. Кини тугу эрэ мөҕүттэ сылдьарын көрөн, туох буолбутун туоһуластым.
Уйбаан, Хаҥаластан:
– Ээ, от ыйынааҕы биэнсийэбин барытын бу дьаарбаҥкаҕа тэбээтим. Сыана олус ыарахан. Соҕотох сиэммин оскуолаҕа тэрийээри, ыал устун бараары гынным дии. Баара-суоҕа кроссовка, халыҥ куопта уонна оскуола тээбириннэрин ыллыбыт. Онно 6000 тыһ. солк. тахсаны ыыттыбыт. Аны бу биирдэ кэлбиччэ, өссө пааркалыахпыт (күлэр). Онно эмиэ кырата 1500 солк. тэбэнэр буоллаҕа дии.
Ити курдук Уйбаанныын кэпсэтэ охсон баран, иһирдьэ диэки киирдим. Сарсыарда сылдьыбыт буоламмын, кэлии-барыы соччо суох. Атыыһыттар субу-субу “биһиэхэ чэпчэки” диэн ыҥыраллар. Өссө чэпчэтиэх буолаллар. Маҕаһыыннартан “Акварель”, “Книжний маркет”, о.д.а. бааллар. Маҕаһыын диэки сыана ыарахан буолан, атыылаһааччылар үгүстэрэ таһырдьа үмүөрүһэллэр эбит.
Мин кэрийэ сылдьан суруммут сыаналарым манныктар.
Таҥас-сап
Кыргыттарга
Алын кылаас кыргыттарыгар үрүҥ булууһа – 500 солк. (Кытай) саҕаланар. Араас таастаах, куруһубалаах булууһа – 1500-1800 солк. (Арассыыйа).
Үрдүкү кылаас кыргыттарыгар – 800 солк. (Кытай), оттон 1800-2500 солк. (Арассыыйа).
Кыра кыргыттар сэлиэччиктэрэ – 850 солк. (Кытай), 1500 (Арассыыйа). Дьууппа – 500-700 солк. (Кытай), 1200 саҕалаан (Арассыыйа).
Кыра кыргыттарга оскуола пуормата – 1200 солк. саҕаланар.
Улахан кыргыттарга – 1500 солк.
Кыра кыргыттарга хараҥа өҥнөөх сарапаан – 1200 солк.
Улахан кыргыттарга – 1500 солк. саҕаланар.
Кыра кыргыттарга сэлиэччиктээх дьууппа – 1500 солк.
Улахан кыргыттарга – 2000 солк.
Маҥан баанчык – 80-250 солк.
Үрүҥ хоппуруон колгуокка – 120 солк.
Хаалтыс – 250 солк.
Халыҥ истээх ыстааннаах куурка – 2000 солк. (Кытай), 3000 солк. (Арассыыйа).
Халыҥ сибиитэрэ кыра кыргыттарга 750 солк. (Кытай), улахан кыргыттарга 1200 солк. саҕаланар (Кытай). Маҕаһыын баайыы сибиитэрэлэрэ 2000-3000 солк. кэриҥэ буолаллар эбит.
Улахан кылаас кыргыттарыгар харандаас дьууппа – 1500 солк.
Улахан кыргыттарга бүрүүкэлээх сэлиэччиктээх көстүүм – 2800-3500 солк. Оттон маҕаһыыннарга 5000 солк. саҕаланар.
Араас дьүһүннээх тэлээркэй былаачыйа – 1500 солк.
Хара бүрүүкэ ыстаан – 1500 солк.
Джинса ыстаан – 850 солк. саҕаланар (Кытай).
Легинсы – 800-1000 солк.
Успуорт көстүүмэ кыра кыргыттарга – 1000 солк. (Кытай), улахан кыргыттарга таҥас матырыйааллаах – 1500 солк., хачыгырас матырыйааллаах – 1800 солк. (Кытай). Маҕаһыыннарга көстүүмҥэ сыана 2000 солк. саҕаланар. Оннооҕор 8500 солк. тиийэ бааллар. Бэлиэтээтэххэ, синтиэтикэ быдан чэпчэки буолар үһү. Ити туһунан атыылааччылар сүбэ-ама буолаллар.
Путбуолка – 500 солк. саҕаланар. Үчүгэй хаачыстыбалаахтар – 1500 солк.
Маҥан, хара түүппүлэ кыра кыргыттарга – 500 солк. (Кытай), онуоха хаачыстыбата мөлтөҕө көстө сылдьар. Ол оннугар ордук үчүгэй көстүүлээх маҥан түүппүлэ 800 солк. саҕалаан баар (Кытай). Арассыыйа оҥоһуга: атах таҥаһа 1500 солк. саҕаланар.
Маҥан, хара түүппүлэ улахан кыргыттарга – 1000 солк. саҕаланар (Кытай), 2500 (Арассыыйа). Атах таҥаһын иккини тута ылар буоллаххына, 15-20 % чэпчэтии көрүллэр.
Балетка – 1200-1500 солк., тастаах балетка – 1800 солк.
Улахан кыргыттарга хобулуктаах түүппүлэ – 1800 солк. саҕаланар.
Кроссовка кыра кыргыттарга – 750 солк. (Кытай)., улахан кыргыттарга – 1300 солк. (Кытай). Успуорт маҕаһыыннарыгар сыана 5000-6000 солк.
Иһэ суох соппуоска – 2000 солк.
Уолаттарга
Уол үрүҥ ырбаахыта – 500-700 солк. саҕаланар (Кытай), кыра уолаттарга 500 солк.
Уол ыстааннаах, бинсээктээх көстүүмэ – 2000-2500 солк. (кыра уолаттарга), 3200 саҕалаан улахан уолаттарга.
Биир 8-с кылаас үөрэнээччитэ уол ийэтиниин 4500 солк. суумалаах көстүүм атыыластылар.
Кыра уол сэлиэччигэ – 450-650 солк. (Кытай), 1400-1500 солк. (Арассыыйа). Улахан уолаттарга сыана 1000 солк. саҕаланар.
Саас, күһүн кэтиллэр истээх куурка – 4000 солк.
Бүрүүкэ – 850 солк. (Кытай).
Ньылыбырас матырыйааллаах успуорт бүрүүкэтэ – 500 солк.
Халыҥ сибиитэрэ – 1000 солк. Кыра уолаттарга – 850 солк. бааллар.
Кыра уолаттарга хара түүппүлэ – 1000 солк., улахан уолаттарга 1300 солк. (Кытай). Икки атах таҥаһын 1000-лыы солк. атыылаһыахха сөп.
Улахан уолаттарга – 2300 солк. саҕаланар.
Истээх бачыыҥка – 3500 солк. (Кытай). Маҕаһыыннарга хара түүппүлэ сыаната үксэ – 2000 солк. кыра буолбат эбит.
Успуорт көстүүмэ кыра уолаттарга – 1000 солк. (Кытай), улахан уолаттарга – 1500 солк. (Кытай). Маҕаһыыннарга сыана араас. Ортотунан 3000-5000 солк. үчүгэй хаачыстыбалаах пуорманы атыылаһыахха сөп.
Путбуолка – 500 солк. саҕаланар.
Үөрэх тээбиринэ
Дьэ, тэтэрээккэ, уруучукаҕа, үрүсээккэ таларыҥ дэлэй. Аны туран, урукку сылларга таҥас быыһыгар үөрэх тээбиринэ атыыланар буоллаҕына, быйыл биир сиргэ барыта түмүллүбүт. Онон атыылаһарга, түптээн-таптаан таларга табыгастаах буолбут.
Үрүсээк алын кылаас кыргыттарыгар – 800-5500 солк. диэри баар. Маҕаһыыннар дьэрэкээн үрүсээктэрэ дэлби “тэппит” сыаналаахтар. Кыра уолаттар үрүсээктэрэ эмиэ ити курдук сыаналаахтар. Атах таҥаһын уктар таҥас үрүсээк – 350 солк.
Үрдүкү кылаас кыргыттарыгар уонна уолаттарыгар – 1500-3500 солк. (Кытай).
Көннөрү биир быалаах улахан суумка– 1500 солк (Кытай).
Успуорт суумката – 1800 солк. (Кытай).
Көннөрү биир быалаах кыра суумка – 800 солк.
Уруучука – 6 солк. саҕаланар. Ойуулаах-бичиктээх уруучука сыаната – 250 солк.
Боростуой харандаас – 7 солк. (мас), 20 солк. эрэһиинэ. Маны таһынан уруучука курдук тастаах харандаас – 45 солк.
32 өҥнөөх харандаас нобуора – 230 солк.
12 өҥнөөх акварель кырааска – 120 солк.
48 өҥнөөх быламаастыр нобуора – 280 солк. Быламаастыр сыаната араас, пиирмэтиттэн тутулуктаах. Маҕаһыыннарга 450 солк.
Штрих – 38 солк.
Харандаас-килиэй – 42 солк.
Илиниэйкэ 25 см – 11 солк., илиниэйкэ нобуора – 120 солк.
Кыптыый нобуора – 220 солк.
Быластылыын 6 дьүһүннээх – 80-100 солк.
Сотор эрэһиинэ (ластик) – 3 солк.
Циркуль – 100-150 солк. Нобуор 250 солк.
Боростуой таҥас пенал – 150-250 солк.
Этээстээх пенал – 350-500 солк.
Дьэрэкээн өҥнөөх пенал – 200 солк.
Тэтэрээт 12 лиистээх – 8 солк.
Тэтэрээт 18 лиистээх – 10-20 солк.
Тэтэрээт 24 лиистээх – 22 солк. саҕаланар.
Биридимиэт тэтэрээтэ – 28 солк. саҕаланар. Санаттахха, бу саамай чэпчэки сыана.
80 лиистээх тэтэрээт – 45 солк.
Кинигэ курдук халыҥ хахтаах диниэбинньик – 95 солк. саҕалаан.
Олбуом 12 лиистээх – 35 солк.
Чэрчиэнньэ олбуома – 60 солк.
Өҥнөөх кумааҕы – 35 солк.
Кэнсэлээрийэ быһаҕа – 28 солк.
Түмүк
Сыана ортотунан бу курдук. Атыылааччылар култууралара быйыл арыый да тупсубут. Урукку сылларга, “атыыласпат буоллаххытына ылымаҥ” диэн баран олорор буоллахтарына, быйыл кэпсээннэрэ-ипсээннэрэ элбээбит. Арааһа, күрэстэһии тыына дьайар быһыылаах. Атыы туочуката биллэ элбээбит, ол иһин сыананы тэҥнээн көрөргө табыгастаах буолбут.
Биһиги хаачыстыбаны уонна сыананы тэҥнээн көрөн баран, бэһис кылааска киирэр балтыбытын 10500 солк. тэрийдибит. Оскуола баһаарыттан үрүсээк, сарапаан, маҥан булууһа, хара түүппүлэ, успуорт көстүүмэ уонна кроссовка атыыластыбыт. Өссө үөрэх тээбиринэ эбиллэр. Саамай чэпчэки сыанаҕа алын кылаас оҕотун 7000-8000 солк. тэрийиэххэ сөп эбит. Оттон улахан оҕону тэрийии эмиэ чэпчэки сыанана 10 тыһ. солк. саҕаланар.
Бэлиэтээн эттэххэ, үөрэх тээбириннэрин атыылаһарга харчыны хонтуруоллуохха наада эбит. Тоҕо диэтэххэ, уруучукаҕа, тэтэрээккэ, элбэх харчы ороскуоттанар буолан, билбэккэ хаалыаххын сөп. Сорох маҕаһыыҥҥа элбэх табаары атыыластаххына, чэпчэтиилээх аахсыйалаах, онон ордук табыгастаах буолла.
Күндү оҕолор! Кэлэр үөрэх дьылыгар ох курдук оҥостон, билии-көрүү аартыгар эрэллээхтик үктэнэргитигэр баҕарабыт!
Дьокуускай куоракка “Оскуола баһаара” балаҕан ыйын 7 күнүгэр диэри өрөбүлэ суох үлэлиир.
Сыананы сурунна
Екатерина АФАНАСЬЕВА.
