Голландиялар уопуттарын сатаан туһаныахпыт дуо? (эбэтэр саха тылын билбэт дьону хайдах үөрэтэбит?)

Тыл кыһалҕата аан дойду үрдүнэн, этэллэрин курдук, “вечная проблема”. Ханнык да кыһалҕа буоллун, уопсастыба икки көрүҥҥэ арахсар. Биирэ “ээх, чэ” диэт, дьааһыйан баран, сапсыйан кэбиһэр, иккиһэ тугу эмэ туһалааҕы оҥорбут киһи диэн букунайар. Оттон эн, ааҕааччы, ханнык бөлөххө киирэҕиний? Толкуйдуур кэмҥэр омуннура-төлөннүрэ ыксаабакка, СӨ үөрэҕириитин туйгуна, РФ уопсай үөрэхтээһинин бочуоттаах үлэһитэ, “Березка” Тылы үөрэтэр киин дириэктэрэ Татьяна Иннокентьевна Березина саҥа бырайыагын туһунан аах.

“Төрөөбүт тылын билэр оҕо хас да тылы баһылыыр”

Татьяна төрөппүт кыргыттара куоракка улааппыттар, ол да буоллар сахалыы иитиилээхтэр. Кэргэнэ, эмиэ куоракка улааппыт-олорбут киһи, “нууччалыы эрэ саҥарара” диэн санаатын үллэстэр. “Кэлин, сахалыы кэпсэтэргэ сыыйа-баайа үөрэппитим. Уопсайынан, киһиэхэ удьуор өйдөбүл (генная память) диэн баар. Холобур, тылгын умнубут да буоллаххына, кэлин сөргүтэн үөрэтэр түгэҥҥэр, ол өйдөбүлүҥ аһыллар эбит. Оттон төрөөбүт тылы билии хас да тылы судургутук үөрэтэргэ олук буолар. Кыргыттарым алталыы омук тылын билэллэр. Биир кыыһым Нью-Йорк куоракка олорор, биирим – Голландияҕа”, – диэн кэпсээнин саҕалыыр.

Голландияҕа үлэлиир киһи – голландиялар тылларын билиэхтээх. Татьяна кыыһа ол тылы билээри, бастаан босхо үөрэтэр волонтердар куруһуоктарыгар сылдьыбыт. Куруһуок быраабылата судургу үһү: нэдиэлэҕэ биирдэ голландиялар тылларын билэр киһини кытта чаас устата алтыһыахтаах. Ол алтыһар киһитэ булгуччу педагог эрэ буолуохтаах диэн ирдэммэт, сүрүнэ – тылы эрэ билиитэ. Волонтердара ким баҕарар: үксүн биэнсийэлээхтэр уонна устудьуоннар. Оннук алтыһан-кэпсэтэн, тылы билиэн баҕарар киһи кэпсэтии таһымынан саҥарар буолуохтаах. Соһуйуох иһин, кыыһа ол куруһуокка биир сылга тиийбэт кэмҥэ сылдьан баран, голландиялыы үрдүк таһымҥа билэр буолбут, үлэҕэ туох да кыһалҕата суох киирбит. Кинини саҕаланыаҕыттан бүтүөр диэри биир эрэ волонтер үөрэтэ сылдьыбыт.

Татьяна Голландияҕа үлэлиир волонтердар куруһуоктарын оҕотуттан истэн баран, көрө-билсиһэ диэн бара сылдьыбыт. Салайааччылара кэргэнниилэр эбит. Мустар-көрсөр сирдэрэ – кинигэ маҕаһыына. Ол кинигэ маҕаһыынын иһигэр кафелаахтар. Ол курдук нус бараан сиргэ олорон эрэ сэһэргэһэллэр. Ким да харчыта төлөө диэн ыкпат, быһата, ким да, кимиэхэ да тугу да төлөөбөт. Арай волонтерга махтаммыттарын биллэрэн, ардыгар кофе, чэй ылан биэриэхтэрин сөп. Тылларын сайыннарар, кэлии дьоҥҥо, ыччаттарыгар билиилэрин тарҕатыан баҕалаах, туспа менталитеттаах дьикти дьон эбит. Онон кинилэр туһалаах уопуттарын “Сахам сиригэр тарҕатыах санаа күлүм гыммыта” диэн идиэйэтин үллэстэр.

“Сахалыы билиэн баҕалаах элбэх!”

Татьяна былырыын «Голландиялар ньымаларынан саха тылын үөрэтиэх» диэн көҕүлүүр, сырдатар ыстатыйа таһаартарбыт, уопутун туһунан кэпсээбит. Биир сыл кэриҥэ бу ыстатыйатын ааҕан, баҕар, “биир эмэ киһи бу үлэҕэ ылсаарай, миэхэ тахсан сүбэлэһээрэй” диэн күүтэн көрбүт даҕаны, ким да биллибэтэҕэ диир. Быйылгыттан саха тылын босхо үөрэтиигэ бэйэтинэн ылсан эрэр уонна көмөҕө наадыйар: “Оҕолор сахалыы билбэттэр диэн суҥхарабыт дии, ону бастаан бэйэбититтэн саҕалыахха. Кинилэргэ болҕомто ууруох, кэпсэтиэх-алтыһыах. Омук сиригэр баар сиэннэрим, Саха сиригэр кэлэ сылдьааччылара, олус таптыыллар. Саха тылын билиэхтэрин баҕараллар эрээри, үөрэтэр ньыма тиийбэт эбит. Хата, Степан Константинович Колодезников диэн Хотугулуу-Илиҥҥи олохтоох омуктар институттарыгар саха тылын, литэрэтиирэни уонна төрүт култуураны үөрэтии мэтиэдьикэтин кафедратын бэрэпиэссэрэ аангылыйаттан сахалыы тылбаастаах учуобуньуктаах эбит. Ону атыылаһан ыыттым, онон үөрэтиэхтээхтэр. Кинигэнэн эрэ муҥурдаммакка, быраактыкаҕа киириэхтээхпит.

Ийэ, эбэ буоларым быһыытынан оҕоҕо Саха сиригэр төрөөбүт тылы иитии-үөрэтии кыһалҕатын эппинэн-хааммынан билэбин. Атын да төрөппүт туох эрэ мэһэйи көрсөн, оҕотун нууччалыы үөрэппит, ол кэннэ сахалыы эмиэ үөрэттэриэн баҕарар түгэннэрдээх. Оҕо, саатар, кэпсэтии таһымыгар үөрэнэрэ наадалаах”.

Быйыл “Березка” диэн саха тылын босхо үөрэтэр, волонтердары көҕүлээн, сахалыы саҥардар киин аспыт. Татьяна сахалыы билиэн баҕалаах элбэх диэн үөрэр: “Бу хамсааһыммыт маҥнайгы күннэригэр 6-7 волонтер кэлбитэ: Варвара Ковальски, Яков Винокуров, Элиза Стручкова, Айтал Бурцев, Светлана Иннокентьевна, о.д.а. Үксэ саастаах дьон, биэнсийэлээхтэр. Аҕыйах оҕо кэлэрэ буолуо диэн санаабыппыт баара, 33-с, 1-с, 5-с нүөмэрдээх оскуолалартан оҕо бөҕөтө кэлбитэ! Нэдиэлэ аайы 10-20 оҕо кэлэ турар! Бу оҕолор бары сахалыы саҥаран-билэн истиннэр, эйгэбит күнтэн күн хаҥыы туруохтаах, төһөлөөх үчүгэй буолуо этэй? Биир кыһалҕалаахпыт – волонтер тиийбэт. Кыһалҕаттан биир волонтерга 3-түү оҕону биэрбиппит. Ыарырҕаталлар. Холобур, учуутал сахалыы үөрэтэ олордоҕуна, оҕолор бэйэ-бэйэлэрин кытары нууччалыы кэпсэтэ олороллор. Онон сайдыы ситэ барбат. Голландияҕа курдук биир волонтерга биирдии киһи буолуохтаах”.

Волонтёру хантан булабытый?

Бу боппуруос билиҥҥэ диэри аһаҕас. “Березка” сахалыы саҥарарга үөрэтэр куруһуокка киирэр волонтер – сааһыттан, идэтиттэн тутулуга суох. Сүрүнэ – тылы билиэхтээх уонна үлэлиир, алтыһар киһитэ сахалыы билэригэр интэриэстээх буолуохтаах.

СӨ Волонтердары кытары үлэлиир киинигэр тиийбитэ – үксэ, араас успуорка сыһыаннаах быстах тэрээһиннэргэ сүүрэргэ-көтөргө эрэ үлэлэһэллэр эбит. Оттон устудьуоннарга этэн көрбүт даҕаны, бириэмэлэрэ отой суох үһү. Онон волонтёр булар күчүмэҕэй буолан тахсыбыт.

ХИФУ Хотугулуу-Илиҥҥи норуоттар тылларын, култуураларын үөрэтэр институтун (уруккута саха тылын факультета) кэлэктиибэ, Национальнай оскуолалары чинчийэр институт, Ил Түмэн дьокутааттара да туора туруохтара суоҕа, өйүөхтэрэ диэн эрэнэ хаалар. Университет үлэһиттэрэ, волонтёрдар көстөн хаалар түгэннэригэр мэтиэдикэ өттүнэн сүбэ-ама буоллаллар диэн баҕа санаалаах: “Билигин үлэлии сылдьар волонтердарбыт саха тылын быһааралларыгар уустуктары көрсөллөр. Ол иһин тылы кэпсэтии таһымыгар үөрэтэргэ анаан сүбэ, ураты ньыма билиэхтэрин баҕараллар.”

Чахчы даҕаны, Татьяна бэлиэтииринии, кырдьаҕас дьон, эбэлэр, эһэлэр дьиэлэригэр олордохторо. Сиэннэрин үөрэтэ сатыыллар да, оҕолоро сахалыы үөрэниэн баҕарбат. Ол иһин сылаалаах уонна чуҥкук буолбатын курдук, атын сиэннэри үөрэтэн көрүөхтэрин, бэйэлэрин сиэннэрин атын дьоҥҥо үөрэттэриэхтэрин сөп. Ити уопут атастаһыы биир ньымата буолар.

Бар дьоҥҥо ыҥырыы

Эдэр дьон, биэнсийэлээхтэр, тыл кыһалҕатыгар туора турбат атын даҕаны дьон “Березка” саха тылын босхо үөрэтэр куруһуогу өйүөҕүҥ диэн ыҥырабыт. Бары көмөлөөн, өйөөн, биир санаанан бырайыагы олоххо киллэрдэхпитинэ, баҕалаах оҕолору үөрэтиэхпитин сөп.

Куруһуок үлэлиир дьиэтин аттыгар баар педагогическай колледж уонна педагогическай институт кыаҕын туһанан, атын даҕаны тылга сыһыаннаах институттар, уопсастыбаннай тэрилтэлэр күүс-көмө буоллахтарына, куорат оҕолоро сахалыы саҥаралларыгар эбии күүс буолуо этэ.

Онон Татьяна Иннокентьевна Березинаҕа уонна кини хамаандатыгар, чахчы, сүҥкэн туһалаах үлэнэн дьарыктана сылдьалларын иһин махтанабыт уонна ситиһиини баҕарабыт!

Бырайыакка кыттыһыан,волонтёрдуон баҕалаахтар болҕомтолоругар:

Мустар сир: Ленин бэрэспиэгэ, 1 дьиэ, 3 этээс, бибилэтиэкэ.

Күнэ-дьыла: хас субуота ахсын, 10 чаастан.

Билсэр нүөмэргит: 8(965)998-57-28

Инстаграм тиһиккэ berezina_english_fun биллэриилэр тахсаллар.

Сардаҥа БОРИСОВА

кэпсэттэ.