От ыйын 2-3 күннэригэр өҥ быйаҥнаах Өлүөхүмэ, Аанньаах сирин Кыыллаах Арыытыгар уонна Даппарайга, саха норуотун чулуу кыыһа, бүтүн өрөспүүбүлүкэ киэн туттуута, биллэр-көстөр судаарыстыбаннай уонна уопсастыбаннай диэйэтэл, РСФСР Үрдүкү Сэбиэтин, Судаарыстыбаннай дуума, Ил Түмэн норуодунай дьокутаата, РСФСР үтүөлээх экэнэмииһэ, Саха сирин уонна Өлүөхүмэ улууһун Ытык киһитэ Зоя Афанасьевна Корнилова 80 сааһыгар аналлаах ыһыах ыһылынна.
Ытык киһибитин чиэстээн, анаан-минээн биһигин ыйаабыт сиригэр – Кыыллаахха ыһыллыбыт ыһыахха Ил Түмэн дьокутааттара: Елена Голомарева, Любовь Явловская, Оксана Михайлова, Ньургуйаана Захарова уонна мин – буолан кыттан кэллибит.
Дьокуускайтан Өлүөхүмэҕэ көтөрбүтүгэр сөмөлүөппүт 12 чаас тардыллан, ол күн ыытыллыахтаах дьыалабыай тэрээһиммитин куоттаран кэбистибит. Ол тухары “Якутия” авиахампаанньа айанньыттары атын авиахампаанньалар курдук СМС эҥин ыытан сэрэппэттэрин сөхтүбүт. Бука, көтөөччүлэргэ киһилии сыһыан, өҥө-сервис диэн суоҕун да тэҥэ. Сыл ахсын миллиардынан үбү кута олорор тэрилтэбит дьон туһугар үлэлиир аналын умнуо суоҕун наада этэ. Тыа дьоно барахсаттар көтөөрү үмүрүһэн аэропорка тиийбиттэрэ, эриэйсэ тардыллан, суукка аҥаара олороллоро хайдах да табыллыбат буоллаҕа.
Үлэһит дьонноох, үтүөкэн дойдуга
Кыыллаахтар аатырбыт биир дойдулаахтарын ытыс үрдүгэр түһэрэн, ааттаан-суоллаан ыһыах ыспыттара, чахчы даҕаны, Зоя Афанасьевнаҕа сүгүрүйэллэрин, кинини ытыктыылларын туоһута. Ыһыахха улуус салалтата, аатырбыт “Димитровскай” холкуос, сопхуос туруу үлэһит дьоно, Кыыллаах Арыы ыччата тоҕуоруста. Зоя Афанасьевнаны чиэстиир ыһыах чэрчитинэн нэһилиэк, улуус устуоруйатыгар киирэр бэлиэ түгэннэр тосхойдулар.
Ол курдук, Кыыллаах Арыыга бэйэтигэр “Кладовая Олекмы” ХЭУо үүт сыаҕын үөрүүлээх быһыыга-майгыга аста, Тарыҥ Үрэххэ “Миэлиҥсэ” өйдөбүнньүк бэлиэ аһыллыыта, тыа сирин ураты тыыннаах оскуолатыгар – Кыыллаах орто оскуолатыгар – көрсүһүү, “Кыыллаах Кыыһа” ахсыс төгүлүн ыытыллар Кэрэ Куолар күрэхтэрэ, Боотурдар оонньуулара, Владимир Максимов аатынан ат сүүрдүүтэ буолан ааста.
Кыһалҕаттан чаҕыйбат кыыллаахтар
Кырылас кумахтаах биэрэктээх, ырыаҕа ылламмыт, хоһооҥҥо холбоммут, чахчы да олус кэрэ айылҕалаах Кыыллаах нэһилиэгэр күн бүгүн 1071 киһи олорор. Кыыллаахтар – хас да сыл устата сааскы халаан уутуттан эмсэҕэлээн, этэргэ дылы, хас саас ахсын муус этэҥҥэ ааһарын манаһан олорор дьон. Халаан уута сыл ахсын хаарыйан, кыһалҕа бөҕөтүн көрсүбүт нэһилиэк. Ол эрээри, кыһалҕа кыһарыйан, кыыллаахтар, төттөрүтүн, күүстээх, кытаанах санааламмыттар диэн санаа үөскүүр. Кыыллаах сотору-сотору ууга баран, нэһилиэги арыыттан таһааран, үрдүк сиргэ олохсутуу саҕаламмыта. Онуоха ТХМ, “Анаабыр алмаастара” үбүлээн Даппарайга биир тииптээх дьиэлэри туппуттара. Ол эрээри дьон төрөөбүт тиэргэниттэн ылла да арахсыан баҕарбакка, тута көһөн тахсыбатаҕа. Биллэн турар, төрөөбүт дойдуттан арахсан букатыннаахтык көһүү ыарахан. Билигин да Кыыллаах Арыыга 160 киһи олорор. 2010 сыллаахха Даппарайга 240 миэстэлээх оскуола тутуллан, дьон-сэргэ оҕолорун үөрэттэрээри Даппарайга көһөн киирбит. Оччолорго Даппарайга баара-суоҕа 9 эрэ ыал олороро. Билигин Кыыллаах орто оскуолатыгар 170 оҕо үөрэнэр, дьыссаакка 73 оҕо сылдьар, балтараатыгар диэри саастаах 19 кырачаан баар. Уопсайынан, кыыллаахтарга демография балаһыанньата үчүгэй туруктаах. 221 биэнсийэлээх, 110 ыччат баар эбит.
Кыыллаахтар былыр-былыргыттан тыа хаһаайыстыбатынан утумнаахтык дьарыктаналлар. Нэһилиэк баһылыга Раиса Еремеевна Лавернова этэринэн, күн бүгүн 1025 ынах сүөһүлээхтэр, ол иһигэр 370 ыанар ынах, 105 сылгылаахтар (кулуну киллэрбэккэ туран). Уопсайынан, кыыллаахтар сылгыга олус сыстаҕастар эбит. Дьөһөгөй оҕотун тутууга олох ураты интэриэстээхтэр. Сүүрүк аттары сонордоһон туран ылаллар эбит. Оннооҕор бүтэһик харчыларын тэбээн туран. Хор, ол курдук сылгы фанаттара олороллор!
Кыыллаахтар үүтү ыаһыҥҥа быйылгы былааннара 185 туонна, 6 ый түмүгүнэн номнуо 111 т ыабыттар. “Кладовая Олекмы” ХЭУо самалык тэрилтэтинэн үлэлиир “Кыыллаах” кэпэрэтиип саҥа үүт сыаҕар үрүҥ илгэ үрүлүйэ устар. Кыыллаахтар үүтү ыаһыҥҥа былааннарын толорууларыгар ким да саарбахтаабат.
Даппарай, үрдүк сиргэ турар буолан, сүөһүнү тутарга соччо табыгаһа суох диэн олохтоохтор бэлиэтииллэр. Инньэ гынан туспа кыһалҕаламмыттар. ТХМ агростартаптарга ыытар граннарыгар эдэр пиэрмэрдэр бырайыактарын биэрбиттэр. Уопсайынан, Кыыллаахха эдэр дьон хаһаайыстыбаны тутарга интэриэстээхтэрэ үөрдэр. Кинилэр Кыыллаах Арыыга аныгылыы хотон туттан үлэ миэстэтин таһаарар ыра санаалаахтар. Раиса Еремеевна этэринэн, уонча сыллааҕыта оскуолаҕа үлэлии сырыттаҕына, ыччаты аныгылыы технологияҕа эҥин күүскэ сыһыарыы утумнаахтык ыытыллан, оҕону үлэттэн тэйитэн кэбиспиттэр. Ити баара-суоҕа уонча сыллааҕыта. Онон билигин, төттөрүтүн, оҕону үлэҕэ сыһыарыыга төннөн, сыспай сиэллээҕи, хороҕор муостааҕы сыһыы ахсын тэнитэргэ ылсаллар. Аны урукку сылларга тыа хаһаайыстыбатын сирдэрин бас билиигэ ылбыт дьон бэйэлэрэ кэлэн оттообокко, оттуур сир тиийбэт кыһалҕата тирээбит, онон саҥа сокуон ылылларын бэркэ кэтэһэллэр эбит.
Улууска эмчитинэн хааччыллыы, ханна да буоларын курдук, баар кыһалҕа. Аҕыйах да буоллар, сытар куойкалаах балыыһаҕа быраас тиийбэт эбит. Билигин биэлсэрдээх эрэ олороллор. Кыллаахтар быраас идэтигэр син балай да оҕону үөрэттэрбиттэр да, олох сиэринэн атын улууска кэргэн эҥин тахсан дойдуларыгар төннүбэтэхтэр. Аны туран, Кыыллаах Арыы уонна Даппарай өрүс суола сабылынна да, арыыланан, хаалан хаалаллар, онон быраас миэстэтигэр суоҕа улаханнык атахтыыр эбит. Билигин быраас атын сиртэн уунан үлэлиир. Оттон суолга хаайтарыы таҕыстаҕына, миэстэтигэр быраас суох буоллаҕына хайдах буолаллар? Бу чааһыгар улуус кылаабынай бырааһын кытары билигин үлэ ыытыллар. Быһаарыллар ини диэн эрэнэбит.
15х30 кээмэйдээх саҥа култуурунай-успуорт комплекса (КСК) тутулла сатаабыта 16 сыл буолбут. Билигин бырайыагын оҥорторон, “Үтүө дьыалаҕа” киирсэн туттарар былааннаахтар. Кыыллаахтар туораттан көмө кэлэрин кэтэһэри сэҥээрбэт дьон. Бэйэлэрин күүстэринэн 16х8 иэннээх Түмсүү дьиэтин тута сылдьаллар. Түмсүү дьиэтин тутуутугар Дьокуускайга, Өлүөхүмэҕэ олорор кыыллаахтар үп-харчы хомуйан тутуу матырыйаалын атыыласпыттар. Нэһилиэк олохтоохторо эдэрдиин-эмэнниин, кырдьаҕастыын-оҕолуун – бары күүскэ турунан субуотунньуктары ыытан тутууну бэйэлэрэ ыыталлар.
2019 сыллаахха өрүстэн иһэр ууну ылар водозабору тутан киллэрбиттэр. Маны “ДьУоХХ” ГУТ, улуус дьаһалтата уонна нэһилиэк харчы бэрсэн туппуттар. Кэнэҕэһин 38 киин ититиигэ холбоммут дьиэлэргэ уу ситимин тардан киллэрэр былааннаахтар.
Кыыллаахтар бэйэлэрэ диисэл ыстаансыйатынан уоттанан олороллор. Ити, биллэн турар, кыамтата олус кыра. Инньэ гынан 220 Квт кыамталаах уот ситимигэр холбоноллорун туруорсаллар. Бастаан утаа үрдүк күүрүүлээх уот лииньийэтэ Заречнайтан Кыыллаахха кэлиэхтээх диэн буолбут эбит да, билиҥҥитэ тохтоон хаалбыт.
Ил Түмэн үһүс уочараттаах пленарнай мунньаҕар Кыыллаахха уонна Даппарайга арыгы атыытын бобор туһунан сокуону көрөн ылыммыппыт. Арыгыттан аккаастаммыт, үлэни өрө тутар, ханнык да ыарахантан чаҕыйбат нэһилиэк кэскиллээх диэн, киһи санаата көтөҕүллэр.
Аныгы сиэринэн сайдар Кыыллаах оскуолатыгар
Хайа баҕарар нэһилиэккэ олох оргуйар тыынынан, кини кэскилинэн оскуола буолар. Кыыллаах орто оскуолата 2009 сылтан ыла икки мэндиэмэннээх сабыс-саҥа, тупсаҕай тутуулаах таас дьиэлэммитэ. Оскуоланы кыыллаахтар бэйэлэрин уоллара, информатика учуутала идэлээх, пединститут аспирана, эдэркээн Иннокентий Иннокентьевич Малгаров салайар. Аныгы көрүүлээх ыччат, төрөөбүт оскуолатын сайыннарыыга бэрт сонун, сэргэх, кэскиллээх былааннардаах. Оскуола улууска сыыппараны, аныгы технологияны сайыннарыыга тирэх киин буолар. Үөрэхтээһиҥҥэ инновацияны киллэриигэ ылсыбыттара хаһыс да сылыгар барбыт. Оскуола уруккулуу кумааҕы сурунаалтан аккаастанан, бүүс-бүтүннүү электроннай, сетевой сурунаалга көспүтэ ырааппыт. Киһи кэрэхсиирэ баар, оскуолаҕа киирээккин кытары электроннай истиэндэ турар. Онно үөрэнээччилэр күннээҕи сонунтан, оскуола, нэһилиэк, улуус олоҕуттан билиһиннэрэр иһитиннэриини уган иһэллэр эбит. Информация технологиятын уонна робототехниканы сайыннарыыны тумус туттан, анал бырайыак суруйан үлэлэтэллэр. Номнуо бэйэлэрэ айти бородууксуйаны оҥорорго ылсыбыттар. Ол курдук, 2020 сылга Өлүөхүмэҕэ ыытыллыахтаах Олоҥхо ыһыаҕар диэри “Саха Боотурдара” диэн Андроид платформатыгар мобильнай оонньууну оҥорон саҕалаабыттар уонна Г.М. Димитров аатынан “Мы – Россияне” устуоруйа-кыраайы үөрэтэр түмэл эспэнээттэрин сыыппараҕа көһөрөн эрэллэр. Онуоха анаан “Тускул” диэн айти оскуоланы арыйбыттар. Киһи кэрэхсиирэ баар: оскуола сахалыы үөрэхтээһиҥҥэ олус улахан болҕомтону уурар, инньэ гынан, бу бырайыактарыгар эмиэ сахалыы тыыны, тылы кимиэллээхтик киллэрэргэ ылсыбыттар. Уопсайынан, Кыыллаах орто оскуолата тыа сирин усулуобуйатыгар аныгылыы тэтими киллэрэргэ ылсар, холобур буолар оскуола эбит. Маладьыастар!
Кыыллаах—Болгария
Өлүөхүмэ сирин “Иккис Украина” диэн ааттыыр эбит буоллахтарына, кыыллаахтар Болгарияны кытары ыкса ситимнээхтэр. Аатырбыт революционер, биллэр-көстөр судаарыстыбаннай уонна бэлитиичэскэй диэйэтэл, болгардар “Лениннэрэ” Георгий Михайлович Димитров аатын сүгэр Кыыллаахтааҕы холкуос, кэлин сопхуос, өрөспүүбүлүкэҕэ, бүтүн Сойууска киэҥник аатырбыта. Билигин аны Георгий Димитров аатын үйэтитэргэ Кыыллаах оскуолатын иһинэн үлэлиир кыраайы үөрэтэр түмэл ыкса үлэлэһэр уонна кини аатын сүгэр. Бу дьоҕус, ол эрээри олус баай ис хоһоонноох түмэли энтисийээс учуутал Садот Моисеевич уонна кини кэргэнэ Валентина Спиридоновна Малгаровтар тэрийбиттэр. Садот Моисеевич бэйэтэ Мэҥэ Хаҥалас Бүтэйдээҕиттэн төрүттээх, өр кэм устата Муомаҕа, Мэҥэҕэ, Өлүөхүмэҕэ химия учууталынан үлэлээбитэ, кэлин кэргэнин дойдутугар – Кыыллаахха дириэктэрдээбитэ. Билигин кинилэр сиэннэрэ, эдэркээн, элбэҕи эрэннэрэр, үлэтин бэркэ кыайар Иннокентий Малгаров дириэктэрдээн олорор. Садот Моисеевич өрөспүүбүлүкэҕэ туризм сайдыытыгар сүҥкэн оруолу киллэрбит киһи. Кини көҕүлээһининэн, ыччаты иитэр-үөрэтэр сыаллаах, интернационалим тыыныгар көҕүлүүр, төрөөбүт дойдуну таптыырга, ытыктыырга туох да хара баһаам үлэ ыытыллыбыт. Кыыллаах оҕолоро оччоттон баччаҕа диэри Георгий Димитров туһунан матырыйаал хомуйууга Болгарияны кытары ыкса сибээһи олохтообуттар, оннооҕор кини кыыһын кытары суруйсуулара баар. Онтон ыла сэбиэскэй-болгарскай Доҕордоһуу сойууһугар чилиэнинэн киирбиттэр, ону аатырбыт авиатор Андрей Туполев илэ бэйэтинэн бигэргэппит. Түмэл нэһилиэк, улуус устуоруйатыгар сыһыаннаах араас матырыйаалы хомуйан, бэртээхэй эспэнээти муспут. Бу түмэлгэ хас биирдии киһи сүрэҕэр чугас, бэрт интэриэһинэй матырыйаалын булуон сөп. Түмэлгэ кыыллаах үөрэнэччилэрэ булбут палеонтологическай матырыйааллара – сэлии уҥуоҕа кытары баар. Садот Моисеевич автографтаах кинигэни уонна кыыллаахтар тустарынан хаһыаттарга, сурунаалларга тахсыбыт тыһыынчанан матырыйаалы мунньар идэлээх эбит. Кини “бу устуоруйа кэрэһитэ” диэн хараҕын харатын курдук харыстаан мунньа сытар. Чахчы да, үүнэр көлүөнэҕэ тугунан да кэмнэммэт сүдү кылаат буоллаҕа! “Кыымтан” кырыйыылара олус элбэ±ин бэлиэтии көрдүм уонна олус астынным. Ону билигин аныгы олох сиэринэн сыыппараҕа түһэрэн, киэҥ эйгэҕэ тарҕатар үлэни саҕалаабыттар. Дьэ, бэрт кэскиллээх үлэ!
Суол – олох төрдө
Кыыллаахха, чахчы, туруу үлэһит, инникини өтө көрөр дьон олороллор. Биир оннук киһи Василий Васильевич Алексеев буолар. Василий Алексеев инньэ 90-с сыллартан оҕуруот аһын олордуунан дьарыктаммыт. 2000 сыллардаахха Солянкаҕа бааһына түүлэһэн хортуоппуй ыспыт. Ол гынан баран, батарыы ырыынага сайдыбатах буолан, тохтоон баран, былырыын аны 70 туонна хортуоппуйу ылан, 69 туоннатын сыбаалкаҕа тиэйэргэ күһэллибит! Кыайан батарбакка! Ыһыытын хомуйан баран, улуус киинигэр овощехранилище ылан харайбыт уонна атыылаһар айылааҕы булбакка сыбаалкаҕа илдьэн тохпут. Василий Васильевич кыһыытыгар абаран “тыа хаһаайыстыбатынан дьарыктаныҥ дииллэр да, ону батарарга усулуобуйа тэрийбэттэр, онон киһи ылсыан да баҕарбат” диир. Төһөлөөх ороскуоту көрсөн, хара көлөһүнүн тохпута буолуой? Аны туран, бу иннинэ борооннору атыылаһан, эккэ ылсан испит да, эмиэ эти батарыыга инфраструктура суох буолан, аккаастанарга күһэллибит. Онон тыа хаһаайыстыбатынан дьарыктаныан баҕалаах баарына, батарыы ырыынагын, логистиканы сөпкө дьаһанан өйүүр уолдьаспыт.
Василий Васильевич кэнники сылларга суолу оҥорууга хоннохтоохтук ылсыбыт. Кыһыҥҥы өрүс суолун оҥорууга уонна улуус иһинээҕи суолу күртэриигэ ылсар. Кэнники биэс сылга Өлүөхүмэттэн Сунтаарга (Кэппэндээйинэн) тахсар 270 км. кыһыҥҥы суолу кутар эбит. 80 км. суол баар, онуоха эбии 200-чэ курдук км. сири анньар. Кэнники икки сылтан бэттэх Сунтаар өттүттэн “Сунтар-Цеолит” тэрилтэ суолу анньар буолбут. Онон икки улуус сылдьыһыыта, сибээһэ бөҕөргөөбүт. Ити суол оҥоһуллуоҕуттан сунтаардар ото суох хаалбыттарыгар быһалыы суолунан Өлүөхүмэттэн от бөҕөтө тиэллибит. Аны туран, Кэппэндээйиттэн туус, чох кэлэн абыраабыт. Ньурба, Сунтаар, Мииринэй эҥээр Өлүөхүмэттэн оҕуруот аһын батарыыга логистика олохтоммут. Ол эрээри бу суол, туох да пааспара эҥин суох буолан, ханнык да бас билиигэ сылдьыбат. Дьиҥэ, бу суол өрөспүүбүлүкэ бас билиитигэр киирсэрэ буоллар, быһалыы “Бүлүү” федеральнай суолга тахсыа эбит. Оттон суола-ииһэ суох өлүөхүмэлэр өрүс суолунан, инньэ тыһ. км. сири эргийэн тиийэллэр ээ. Онон бу суол улахан стратегическай суолталаах.
“Аны туран, билигин Өлүөхүмэҕэ гаас-ньиэп бырамыысыланнаһа күүскэ сайдан, кэлии дьон элбээн, сахалар үтүрүллэр да кыахтаныахтарын сөп. Оттон Сунтаарга быһа тахсар суол кыһыннары-сайыннары ньиргиччи үлэлээтэҕинэ, саха дьоно сылдьыһан бардахтарына, демография да балаһыанньата тупсуо этэ”, – диир Василий Васильевич. Билигин Өлүөхүмэттэн дьон көһүүтэ элбиир, өссө атын улуустары кытары сылдьыһыы суох буолан, хаан булкуһуута да аҕыйаабыт, аймах аймаҕы кытта ыал буолуута да элбиир кутталламмыт. Бодойбоҕо көмүс хостооһун саҕаламмытыгар, Бүлүү сүнньүттэн сатыы дьон сылдьыһан, Өлүөхүмэ эҥээр саха ыала элбээбитин этэллэр. Онон бу суол тыын суолталаммытын олохтоохтор бигэтик өйдүүллэр.
Дьөһөгөй куттаах кыыллаахтар
Үөһэ бэлиэтээн аһарбытым курдук, кыыллаахтар сылгыга ураты сыһыаннаахтар. Уопсайынан, улууска аты баайыы, сүүрдүү олус тарҕаммыт. Быйыл Туймаада ыһыаҕар өлүөхүмэлэр “былааһы ылбыттара” да элбэҕи этэр. Зоя Афанасьевнаҕа анаммыт ыһыах чэрчитинэн Кыыллаахха ат сүүрдүүтэ бэрт тыҥааһыннаахтык ааста. Ат сүүрдүүтүн энтузиаһа, “Димитровскай” сопхуоска өр кэмҥэ үлэлээбит Владимир Дмитриевич Максимов аатырбыт “Ромбик” атын билигин да биир дойдулаахтара истиҥник ахталлар. Оҕолоро ДьУоХХ үлэһитэ Никанор Владимирович уонна уһуйаан иитээччитэ Федора Владимировна аҕаларын кэриэһигэр МР саа, кулун туруоран, ботуччу бириистээх сүүрдүүнү тэрийдилэр. Олохтоох дьаһалта өйөбүлүнэн ыытыллыбыт сүүрдүүгэ уопсайа 20-чэ ат илин-кэлин түһүстэ.
1200,1600, 3200, 4800 м дистанцияҕа бэрт тыҥааһыннаах сүүрдүүлэр буоллулар: 1200 м Дмитрий Бастыров Анастейша Стиль ата кыайан, Владимир Дмитриевич кэргэнэ Павлина Прокопьевна туруорбут “ЖК” тэлэбиисэрин ылла, оттон среднеленскэй боруодаларга Василий Жирохов Сулус ата тэҥнээҕин булбата уонна УСХ туруорбут “Штиль” эрбиитинэн наҕаарадаланна. 1600 м Владимир Янков Сафар ата кыайан Максим Сафонов (Дабаан) туруорбут кулунун ылла. 3200 м эмиэ Владимир Янков Вилли ата тэҥнээҕин булбата уонна Владимир Максимов кыыһа Федора Мксимова туруорбут кулунун ылла. 4800 м саха аттара киирситилэр. Манна Кыыллаахтан Алексей Семенов Элэккэй ата тэҥнээҕин булбата уонна Никанор Максимов туруорбут МР155 саатынан наҕаарадаланна. Бу дистанцияҕа боруода аттарга Владимир Янков (Олекминское сэл.) Сынок ата кыайан улуус дьаһалтата туруорбут МР155 саатын ылла. Маны таһынан эдэр, кэскиллээх жокейга диэн Владимир Дмитриевич кэргэнэ Павлина Прокопьевна Кыыллаах оскуолатын 5 кыл. үөрэнэччитэ Айтал Бастыровка 10 тыһ. уу харчынан наҕараадалаата. Оттон Владимир Дмитриевич убайа Виктор Дмитриевич убайа аатырбыт Ромбик атын сүүрдүбүт, Кыыллааҕы ат сүүрдүүтүгэр аатырдыбыт Леонид Егомиҥҥа электродрель туттарда.
Маннык ат сүүрдүүтүн тэрийии атыттарга холобур буолуон сөп.
***
Өҥ буордаах Өлүөхүмэ сирэ, саха дьолугар туруу үлэһит кыыһы бэлэхтээбит Кыыллаах сирэ сайдар саҕахтара олус киэҥ. Тыа үлэһит дьонуттан олохпут уйгута тахсарын бары бэркэ өйдүүбүт, онон тыа сирэ кэскиллээх буоларын туһугар хас биирдиибит кыттыгастаах буолуохтааҕын умнумуоҕуҥ! Кыыллаах дьонугар-сэргэтигэр умнуллубат айаны бэлэхтээбиттэригэр, ытыктыыр киһибит Зоя Афанасьевнаҕа барҕа махтал!
Мария Христофорова,
Дьокуускай-Өлүөхүмэ-Дьокуускай.
Сэҥээриилэр