Сөмөлүөтүнэн көтөргө сыаната олус ыарахан. Ол иһин дьоҕус хамнастаахтар кыһыннары-сайыннары тыһыынчанан биэрэстэҕэ сиринэн таксиланарга күһэллэллэр. Такси, биллэн турар, табыгастаах. Аны массыыналар да тупсан тураллар. Урукку курдук сыттаах, тымныы массыына аны суох буолла. Барбах, “мөлүйүөннээхтэринэн” эрэ долгута, утуйа-нухарыйа, аһыы-сии айанныыбыт. Ол эрээри...
Ол эрээри такси өҥөтө быстар мөлтөх диирбитигэр тиийэбит. Ол туохха көстөрүй? Хаһыакка да сурук киирэринэн, көннөрү да кэпсэтиилэртэн маннык кыһалҕа баар эбит.
Бастатан туран, билиэт биэрэр такси аҕыйах. Билиэт көрдөөтөххүнэ диспетчер “суоппар билэр” диэҕэ, оттон суоппар “диспетчергэ эппэтэҕиҥ дуо?” диэн төттөрү баайсыаҕа. Эбэтэр “тиийдэхпинэ булан биэриэҕим” диэн суоппар эрэннэрэр. Уонна, үксүгэр, сүтэн хаалаллар. Командировкаҕа сылдьар дьон итинник түгэҥҥэ олус эрэйдэнэллэр. Холобур, бүгүһүн Намҥа тахса сылдьыбыттаахпыт. Автовокзал таһыттан таксига олорустубут. Суоппарга, биллэн турар, билиэтэ суох. Биэриэҕим диэн туран төлөпүөнүн биэрдэ. Бүттэхпит ол. Ол төлөпүөҥҥэ добуочча уордайбыт, нууччалыы эрэ тыбыырар саха дьахтара саҥарар. 200 солкуобайтан төрөөбөтөҕүм эрээри, суобас диэн таксистарга, арааһа, суох буолан эрэр быһыылаах.
Иккиһинэн, “малы-салы, таһаҕаһы ылабыт” диэн биллэриилээх буолаллар. Холобур, Сунтаартан биир куула 1000 солк. Дьоҕус соҕуһун 500 солк. ылаллар. Ылаллар уонна аҕалан биэрбэттэр. Сарсыарданан куораты булбут таксиһы уһугуннарар уустук. Утуйан хаалаллар. “ДСКҕа барбаппын, ГРЭСкэ илдьибэппин, айыкка, тоҕо ырааҕай?” диэн чымаадыстаналлара, хаппырыыстыыллара саҕаланар. Харчытын ылан баран өссө “бэйэҥ кэлэн ыл” диэн үөрдэллэр. Суоппар оннугар ойоҕо кэпсэтэр. Кырдьаҕас дьон ол ханна эрэ бүлүүлүүр суол кытыытыгар утуйа сытар таксины булан ылаллара уустук. Ааспыт нэдиэлэҕэ 70-чалаах кырдьаҕас дьахтар Сунтаартан харчы төлөөн ыыппыт докумуоннарын сонордоһон-сонордоһон, өссө билэр диспетчердээх буолан, суоппар төлөпүөнүн булан ылан, “Лена” киинэ тыйаатырыгар оптуобус тохтобулугар барҕа махталы кытта көрдөһөн-ааттаһан аҕалтаран турар. Дьахтар докумуонун ылбыт үөрүүтүгэр “үҥсүһэр кыах да, баҕа да суох, ол айан суолун такситын кимиэхэ тиийэн үҥсэбин?” диир.
Дьэ, такси өҥөтө, сервиһин дуома оннук буолан турар. Таһым намыһах.
Кыһалҕалаах дьон көрүлээн айаннаабаттар, таһаҕас, докумуон ыыппаттар. Улуустар кииннэрин ыккардыгар, Дьокуускайтан тоҕо аналлаах оптуобус сырыыта тэриллибэтий? Кыра бытархай таһаҕаһы, докумуону да тиэрдэр сулууспа баар буоллаҕына ким да сириэ суох этэ.
“СӨ тырааныспар министиэристибэтэ Саха сирин такси сулууспаларын, биирдиилээн таксистары хонтуруоллуур боломуочуйалаах дуо?” диэн ыйытыы үөскүүр. Оннук кыаҕа да, баҕата да суох буоллаҕына, ким таксилары көрөрүй-истэрий, лиссиэнсийэ биэрэрий? Хайа таптаабыт, утуйан турбут молохочуос тоҕо таксист буолан дьон олоҕор эппиэти сүгэрий дуу, сүкпэтий дуу? Такси тэхиниичэскэй эрэ өртүн буолбакка, суоппар сиэр-майгы, суобас өртүнэн эҥкилэ суоҕун эмиэ болҕойор кэм уолдьаспата дуо? Суоҕунан кыһайан кыраҕа кырыктаах таксистар суох буолбатахтар, бааллар. Биир сыптарыҥнаах ынах хотону бүтүннүү сутуйарын курдук. Хайыахпытый, тустаах былаас уорганнара норуот санаатыгар ууга тааһы бырахпыт кэриэтэ сыһыаннаһар буоллахтарына...
Е. Николаев.
Сэҥээриилэр