Төхтүр: “Мэҥэ ааттар“

Кулун тутар 16 күнүгэр Хаҥалас улууһун Төхтүр орто оскуолатыгар VI өрөспүүбүлүкэтээҕи «Мэҥэ ааттар – норуот тыла уонна устуоруйата» диэн ааттары (ономастика), кыраайы үөрэтиигэ үөрэнээччилэр уонна учууталлар көрдүүр-чинчийэр кэмпириэнсийэлэрэ буолан ааста.

Кэмпириэнсийэ аан бастаан 2010 сыллаахха тэриллибитэ. Сүрүн көҕүлээччинэн Саха сиригэр ааттары үөрэтиини төрүттээбит М.С. Иванов-Багдарыын Сүлбэ улахан уола, Саха сиринээҕи гуманитарнай чинчийии уонна Хотугу аҕыйах ахсааннаах омуктар проблемаларын үөрэтэр институт билимҥэ үлэһитэ, тыл билимин хандьыдаата Багдарыын Ньургун Сүлбэ уола буолар.

Бу кэмпириэнсийэ сүрүн сыалынан Саха АССР оскуолатын үтүөлээх учуутала, историк, кыраайы үөрэтээччи, Саха сиригэр ааттары үөрэтиини төрүттээбит М.С. Иванов-Багдарыын Сүлбэ М.С. топонимикаҕа үлэлэрин кэнчээри ыччакка билиһиннэрии буолар. Үөрэнээччилэр, учууталлар уонна кыраайы үөрэтээччилэр, ааттары, норуот үгэстэрин, үһүйээннэри, номохтору хомуйан, төрөөбүт дойдуларын историятын, култууратын, фольклорун билэр-үөрэтэр, чинчийэр үлэлэрин көҕүлээһин кэмпириэнсийэ соруктарынан буолар. Маны сэргэ кэнчээри ыччакка төрөөбүт дойдуга тапталы, бэриниилээх буолууну иитии. Эдэр чинчийээччилэр хомуллубут матырыйааллары улуус, өрөспүүбүлүкэ устуоруйатын үөрэтиигэ туһаналлар.

Кэмпириэнсийэҕэ “Сир аата”, “Устуоруйа, “Фольклор: норуот үһүйээннэрэ, номохторо”, “Ааттар” хайысхаларынан кыттааччылар дакылааттары бэлэмнээн кэлбиттэр.

Кэмпириэнсийэ түмүгэ маннык буолла.

Сир аатын чинчийиигэ 1 истиэпэннээх диплом – Протопопов Алексей (Анаабыр улууһун Үрүҥ Хайа оскуолата. Салайааччы - Спиридонова В. В.), 2 ист.диплом – Тихонова Сильвия, Дьокуускай к. 1 №-дээх оскуолатын 6 кылааһын үөрэнээччитэ, Тихонова Вика – Кыһыл Үрүйэ оскуолатын 5 кыл үөрэнээччитэ. 3 ист. диплом Филиппова Анжелика, Хаҥалас улууһун Төхтүр орто оскуолатын 4 кыл. уонна Климентов Станислав Дьокуускай к.1 № оскуолатын 5 кыл үөрэнээччилэрэ наҕарааадаланнылар.

“Ааттар” хайысхаҕа 1 ист. диплом Гаврильева Света, Хаҥалас улууһун Төхтүр орто оскуолатын 6 кыл үөрэнээччитэ, 2 ист. диплом Антипин Петя, Кыһыл Үрүйэ оскуолатын 5 кыл үөрэнээччитэ кыайыылааҕынан таҕыстылар.

“Устуоруйа” хайысхаҕа 1 ист. диплом – Пирожков Олег, Хаҥалас улууһун Төхтүр орто оскуолатын 10 кыл үөрэнээччитэ, 2 ист. диплом – Колесов Алик – Хаҥалас улууһун А.И. Притузов аат. Уулаах Аан орто оскуолатын 10 кыл үөрэнээччитэ, 3 ист. диплом – Еремеева Дайаана, Хаҥалас улууһун А.И. Притузов аат. Уулаах Аан орто оскуолатын 9 кыл үөрэнээччитэ, Михайлов Вадим, Дьокуускайдааҕы Политехническэй лицей үөрэнээччитэ.

“Фольклор: норуот үһүйээннэрэ, номохторо” хайысхаҕа Уус Алдан, Тумул орто оскуолатын үөрэнээччилэрэ: Пермяков Ньургун – 1 ист. дипломунан, 9 кыл., Иванова Маша – 2 ист. Дипломунан наҕараадаланнылар.

Дьүүллүүр сүбэҕэ Саха сиринээҕи гуманитарнай чинчийии уонна Хотугу аҕыйах ахсааннаах омуктар кыһалҕаларын чинчийэр институт научнай үлэһиттэрэ Борисова Ю.М., Оросина Н.А., „Хатан“ оҕо аймах сурунаалын сүрүн эрэдээктэрэ Николаев Е.Р. кэлэн оҕолор дакылааттарын истэн, сүбэ-ама биэрдилэр.

Дакылааттары истии кэнниттэн “Ааттары үөрэтиини улуус оскуолаларыгар тэрийии, кэҥэтии туһунан“ төгүрүк остуол тула салайааччылар, учууталлар санаа үллэһиннилэр. Онуоха маннык этиилэр киирдилэр: кэмпириэнсийэни сыл аайы ыытыахха сөп, сир ааттарын үөрэтиигэ анал саайт баара буоллар, күһүн сайыҥҥы экспедициялар түмүктэринэн улуустарынан кэмпириэнсийэ тэрийии, учууталларга анал сэминээрдэри ыытыы о.д.а.

Аныгыскы кэмпириэнсийэ 2020 с. тэриллэрэ күүтүллэр. Кыттыбыт оскуолаларга, кыраайы үөрэтээччилэргэ тэрийээччилэр ааттарыттан махталбытын биллэрэбит уонна кэлэр кэмпириэнсийэҕэ чинчийэр үлэҕит өссө ситиһиилэнэригэр, сир аатын, ааттары үөрэтии сайдан-кэҥээн иһэригэр баҕарабыт.

Анна Лукина, Төхтүр орто оскуолатын саха тылын, литературатын учуутала, кэмпириэнсийэни тэрийээччи,

Хаҥалас улууһа.