Мииринэй куората – туризм сайдыытыгар үгүс кэрэ-бэлиэ миэстэлэрдээх Саха сирин аатын ааттатар, сүрдээҕин сэҥээрдэр дойду.

Бастатан туран, туристар 1957 сылтан 2001 сылга диэри 17 млрд дуолларга сыаналаммыт алмаастаах «МИР» карьерын көрөргө дьулуһаллар. Туристар 30 мөлүйүөн туонналаах боруода хостоммут отваллара хайаҕа кубулуйан туралларын, сероводородтаах күөллээх карьер дьааматын интэриэһиргии көрөллөр.

"Мир" карьерга Финляндия дэлэгээссийэтэ

Иккис туристическай моһуоннаах сир – дириҥ, ыраас уулаах Чуоналыыр күөлэ. Оҥоһуу күөл. Маны «Якутнипроалмаз» Чуоналыыр үрэҕин хаайан оҥорторбута. 2013 сыллаахха Иирэлээхпит куура хатан, Чуоналыыр күөлүттэн Мииринэй куората биэрэстэлээх турба утумун тардан, иһэр уу ылан нэһилиэнньэ быыһаммыта. Чуоналыыр уопсайынан да тулалыыр айылҕата кэрэтэ, түргэн сүүрүктээх үрүйэтэ, хайалара – бэртээхэй сир.

Манна “Олоҥхо дойдута” этнографическай комплекс баар. Пандемия буолуор диэри ыhыахтыыр түhүлгэбит этэ. Сай устата манна кими да киллэрбэтилэр, үкэр куйаас кэмигэр сөтүөлэппэтилэр даҕаны. Бистэлиэттээх, дубинкалаах харабыл бөҕөтө.

Үһүс кэрэ-бэлиэ сир – «Саха сирин тыыннаах алмаастара» зоопарка, хата, үлэлээтэ.

Күрүөлэммит сиргэ – яктар, кулааhай, овцебыктар, дьиэ табата, килиэккэлээх икки эhэ, бэл саха сылгылара бааллар. Краснодар уобалаhыттан хас да павлиннары олохсуппуттара зоопарка тэлгэһэтин устун холкутук дьаарбайаллар. Аны биир павлиннара оҕуруот аһын бааһынатын сөбүлээн, онно баар үөнү-көйүүрү ылҕаан, хаһаайыттарыгар көмөлөһөн абыраабыт. Хантан турист кэллэ да, зоопааркаҕа сырытыннара тураллар. Арай онно аһыыр сир чааһа соччото суох.Зоопаркабытын сотору сабаллар диэбиттэрэ ыраатта . Сылтахтара – зоопарка нефтяниктар скважина хаһыахтаах сирдэрэ буолан хаалбыт. Күн бүгүн туох да саҥа ыйыы-кэрдии киирэ илик.“Саха сирин тыыннаах алмаастара” туох баар кыыллыын-сүөллүүн атын сиргэ көһөргө хомуна илик.

Төрдүс туристическай туһаайыы – “Бүлүү биһилэҕэ” кэрэхсэнэр сир.Мииринэй куорат үйэ аҥаардаах үбүлүөйүн чиэһигэр бу “Бүлүүлүүр биһилэх” диэн ааттаах кэрэ-бэлиэ, норуот сынньанар сирэ тэриллибитэ.

2005 сыллаахха “Бүлүүлүүр биһилэххэ” “Каюр уонна геологтар”, “Бүлүү Эбэ Хотун” скульптурнай композициялар туруоруллубуттара. Аны туран, киэҥ-куоҥ сир тилэри көҕөрдүллүбүтэ. Араас от-мас, үүнээйи эгэлгэтэ олордуллубута.Светодиодтаах декоративнай лаампалар бүтүн сынньанар сири сырдатар буолбуттара. Киэһэлэргэ, кырдьык, манна олус кэрэ.

Бэһис туристическай туһаайыы – алмаас устуоруйатын, кимберлит, кыраайы үөрэтэр түмэллэр. Киһи саҥаны билэригэр, бу сир тугунан тыынарын сэһэргиир интэриэһинэй миэстэлэр. Бука, кэллэххитинэ сылдьаарыҥ, кэмсиниэххит суоҕа.

Мииринэйгэ быйыл сайын туристар балачча кэлитэлээтилэр

Быйыл бэс ыйын бастакы күннэригэр, баһаардар буруолара Саха сирин баһыйар үксүн тунуйуохтарын иннинэ, “Усть-Кут –Өлүөнэ остуолбалара – Дьокуускай” туһаайыынан устан иһэр теплоход туристарын улахан бөлөҕө алмаастаах Мииринэйгэ биир күн толору ыалдьыттаабыта.

Сүрдээҕин дуоһуйан барыах дьону аһыыр сирдэригэр куһаҕаннык хааччыйбыттара, атыы-эргиэн сирдэригэр элэккэйдэрэ суоҕа буортулаабыта.

Аны, туристар кэлиилэрэ үксэ – салгын суолунан.Мииринэйи соҕуруу куораттары кытары сибээстиир авиарейстэр баар буоланнар, үптээх-харчылаах дьон холкутук кэлэллэр..Туристыы, сири-уоту кытары билсиhэ диэн, Мииринэйгэ кэлиэхтэрин дураhыйааччылар баалларын да иhин манна усулуобуйабыт эппиэттээбэт. Сиэрбис диэн мэлигир.Аны сыана ыарахана, араас өҥө хааччыстыбатын мөлтөҕө, аhыыр-үссэнэр сир төрүт эппиэттээбэтэ, хаһаайыттар тоҥкурууннара...

Сыананы чуолкайдаан ырытыахха

Көстүүнэйдэргэ биир хонук иккиттэн сэттэ тыһыынчаҕа диэри солкуобай.

Биир эбиэт – ортотунан 900 солк, сарсыардааҥҥы уонна киэhээҥҥи чэй – 700 солк, аэропуортан тахсар таксыы – ортотунан 300 солк. Оптуобус туһунан ахта да барбаппын – соннук мөлтөх үлэлээх. Маҕаһыыннарбыт ассортименнара букатын дьадаҥы. Мииринэй дьаралыктаах сувенир ыарахан сыаналаах.

Биир Мииринэй ойуулаах чааскы – тыһыынча солк, чороон – балтараа-икки тыhыынча солк.Салгыы, ааҕа да барбаппын. Ол да буоллар, дьон “алмаастаах Мииринэйдэрэ диэн хайдах дойду эбитий?” диэн билиэхтэрин-көрүөхтэрин баҕараллар эбит.

Станислав Алексеев, Мииринэй куората. Ааптар фотолара.