Бүгүн, тохсунньу 13 күнүгэр, бэчээт үлэһиттэрэ идэлээх бырааһынньыктарын, Арассыыйаҕа бэчээт күнүн бэлиэтииллэр.
Бу дьоһун күн устуоруйата букатын 18-с үйэттэн саҕаламмыт эбит. Нууччалыы тылынан «Ведомости» диэн аан маҥнайгы хаһыат 1703 сыллаахха тохсунньу 13 күнүгэр бэчээттэнэн тахсыбыт. Кэрэхсэбиллээх сонуннардаах, дьон олоҕуттан-дьаһаҕыттан сырдатыылардаах хаһыаты таһаарарга диэн, оччотооҕу Арассыыйа империятын ыраахтааҕыта Петр I уураах таһаарбыт.
Оттон 1870 с. тохсунньу 1 күнүттэн ыраахтааҕы «улуу ыйыытынан», омук уонна нуучча тылынан тахсыбыт периодическэй таһаарыылары почтанан сурутууну олохтообут. Дьэ, онтон ылата Арассыыйа үрдүнэн хаһыакка, сурунаалга сурутуу олоххо киирбит.
Оттон Саха сирин бэчээтин устуоруйатын таарыйар эбит буоллахха, 1907 сыл от ыйын 1 күнүгэр «Якутский край» - «Саха дойдута» диэн Саха сиринээҕи уопсастыба, бэлиитикэ уонна литэрэтиирэ тиэмэлэригэр суруйуулардаах маҥнайгы хаһыат бастакы нүөмэрэ күн сирин көрбүт. Манна нууччалыы таһаарыыны кытта, сахалыы тылынан маҥнайгы суруйуулар бэчээттэммиттэрэ. Бу хаһыат нэдиэлэҕэ иккитэ тахсара. Барыта холбоон, 57 нүөмэр тахсыбыт, олортон 37-тэ сахалыы тылынан суруллубута.
Бука бары бэчээт үлэһиттэригэр үтүө түмүктээх үлэни, ааҕааччы биһирэбилин, кэрэхсэбиллээх суруйуулары, үйэлээх таһаарыылары баҕарабыт!
