Дьоҥҥо ураты истиҥ сыһыаннааҕа...
- Олоҕун сыллара: 08.07.1935-09.05.2024
- Подробности
Күн күбэй ийэбит, эйэҕэс эбэбит, хос эбэбит, тыыл уонна үлэ бэтэрээнэ, сэрии кэмин оҕото Антонова Ульяна Степановна бу дьыл бэс ыйын 17 күнүгэр 88 сааһыгар ыарахан ыарыыттан барбыта 40 хонугун туолла.
Сир-дойду күөх солко былаатын бүрүммүт кэмигэр, күммүт сайа тыган турдаҕына, биһиги ийэбит, эбэбит Ульяна Степановна 1935 сыллаахха от ыйын 8 күнүгэр Бүлүү улууһун Баппаҕаайы нэһилиэгэр, Чукчака сиригэр Агафья Михайловна, Степан Семёнович Антоновтар дьиэ кэргэннэригэр 5-с оҕонон күн сирин көрбүтэ. Ийэ-аҕа, убайдар, эдьиийдэр тапталларыгар бигэнэн улааппыта. Төрөппүттэрэ бастакы холкуос чилиэннэрэ этилэр: ийэтэ – ыанньыксыт, аҕата – каадырабай булчут.
Оҕо сааһа уоттаах сэрии сылларыгар ааспыта. 8 сааһыгар оскуола боруогун атыллаан маҥнайгы кылааска киирбитэ. Биллэн турар, сэрии алдьархайа хас биирдии ыалы таарыйбыта: ас-үөл, таҥас-сап кырыымчык буолан, үөрэҕин 4 кылааһынан түмүктээбитэ. Ол кэми маннык диэн ахтар буолара:
“1942 сыллаахха икки убайым Баһылай, Охонооһой уоттаах сэриигэ барбыттара. Быраатым Ньукулайдыын улахан дьону кытта тэҥҥэ үлэлиирбит. Сарсыарда эрдэттэн киэһэ хараҥарыар диэри. Саас бурдук ыһыытыгар, сиилэс угуутугар оҕус сиэтэрбит. Сайынын дьоммутун кытта окко сылдьарбыт”.
Кыра эрдэҕиттэн хара үлэҕэ эриллэн улааппыт буолан, “үлэ киһини киэргэтэр” диэн санааҕа салайтаран оҕолорун, сиэннэрин ииппитэ.
1955 сыллаахха Сортуолга ыанньыксытынан киирбитэ уонна биэнсийэҕэ тахсыар диэри “Баппаҕаайы” сопхуоска улэлээбитэ. Үлэтигэр куруук үрдүк көрдөрүүлээх буолан, хайҕалга сылдьара.
1957 сыллаахха олоҕун аргыһа Никифоров Николай Кононовиһы көрсөн ыал буолбуттара. Эбэбит 8 оҕо күн күбэй ийэтэ. Оҕолоро номнуо улаатан, ыал буолан, оҕо-уруу тэнитэн, элбэх кэнчээри ыччаттаах: уонтан тахса сиэни, хос сиэннэри көрсөр, бүөбэйдэһэр дьолу билбитэ.
Кинигэни, хаһыаты ааҕан, араадьыйаны истэн, тэлэбиисэри көрөн, сонуну барытын билэн олороро уонна эдэри да, кырдьаҕаһы да кытта араас тиэмэҕэ атах тэпсэн олорон кэпсэтэрэ.
Эбэбит биир саамай сөбүлүүр дьарыга – иис. Төһөлөөх таҥаһы-сабы тикпитэ буолуой! Кини тикпит түүлээх бэргэһэлэрэ, сиэннэригэр сонноро, унтуулара барыта дьэрэкээнэ, ичигэһэ, уурбут-туппут курдуга. Сакааһынан тиктэрбит дьон билигин да махтана саныыллар. Ким да алаадьытынааҕар минньигэс алаадьылааҕа! Оҕолоро, сиэннэрэ кэлэллэр диэни иһиттэ да, алаадьытын сырдьыгынаппытынан барара. Кыргыттара сайын оттуу кэллэхтэринэ, үөрэрэ аҕай уонна кэлиҥҥи сылларга кэриэһин этэр курдук:
“Дойдугутугар кэлэн бырааккытыгар оттоһор, сир астаан сынньанан барар буолуҥ”, – диирэ.
Окко көмөлөспүт оҕолорун, сиэннэрин күһүн кэһиилээн ыытара.
Ийэбит күүстээх санаалаах, чугас дьонугар ураты истиҥ сыһыаннаах, үтүө майгылаах киһи этэ. Кэлбит дьону үөрэ-көтө итии чэйдээх, мааны сандалылаах көрсөрө, илии тутуурдаах ыытарын астынара. Оҕолоругар, сиэннэригэр куруук сүбэ-ама биэрэрэ, кыһалҕалаах дьоҥҥо көмөлөһөрө, ис сүрэҕиттэн өйдүүрэ-өйүүрэ.
- “Үлэ бэтэрээнэ”, “Аҕа дойду Улуу сэриитин 1941–1945 сс. килбиэннээх үлэтин иһин”, “Кыайыы 50, 60, 65, 70 сылларынан” мэтээллэринэн наҕараадаламмыта.
Эбэбит барахсан бу Орто дойдуга уһун, дьоллоох олоҕу олорон ааста.
Тапталлаах ийэбит, эбэбит, хос эбэбит, уһун уугар сымнаҕастык утуй. Эн сырдык мөссүөнүҥ, үтүө майгыҥ өйбүтүгэр, сүрэхпитигэр өрүү тыыннаах буолуоҕа. Ахтабыт, саныыбыт.
Ыарахан күннэрбитигэр күүс-көмө буолбут чугас дьоммутугар, аймахтарбытыгар махталбытын тиэрдэбит.
Оҕолоро, сиэннэрэ уонна хос сиэннэрэ.